Szpital Świętego Ducha w Bieczu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Szpital Świętego Ducha

nr rej. A-175 z 2 września 1972
Elewacja północna
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Biecz
Adres	ul. Szpitalna
Ukończenie budowy	1395, XVI
Położenie na mapie Biecza Szpital Świętego Ducha
Położenie na mapie Polski Szpital Świętego Ducha
Położenie na mapie województwa małopolskiego Szpital Świętego Ducha
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Szpital Świętego Ducha
Położenie na mapie gminy Biecz Szpital Świętego Ducha
49°43′49,9800″N 21°15′11,3760″E/49,730550 21,253160
Multimedia w Wikimedia Commons

Szpital Świętego Ducha – szpital działający od 1399 roku^[1] w Bieczu, najstarszy zachowany szpital w Polsce^{[potrzebny przypis]}.

Szpital powstał jako instytucja kościelna w VIII w. w Europie zachodniej. W Polsce zaczęły powstawać w największych miastach w XIII w. Szpitale były zakładane najczęściej przez zakony. W XIV w. powstawały tzw. parafie szpitalne z własnym kościołem i odrębnym uposażeniem, w źródłach określane jako prepozytury. Taki właśnie szpital z prepozyturą został ufundowany w Bieczu w 1395 przez królową Jadwigę wspólnie z rajcami bieckimi. W mieście liczącym już ponad 3000 mieszkańców taka instytucja okazała się niezbędna. W dokumencie z 25 lipca 1395 z Krakowa napisano, że królowa Jadwiga zgadza się na budowę szpitala, uwalnia od podatków 2 łany pod miastem i folwark w Libuszy z 3 stawami rybnymi stanowiące uposażenie, a nadto ofiaruje pod szpital plac koło murów, gdzie niegdyś stał zamek, zniszczony w czasie pożaru w 1388. Szpital działał już w 1399 roku^[1]. Następni królowie zwiększają uposażenie szpitala. Ogólnie przyjmuje się, że uposażenie to było jednym z najbogatszych w kraju^{[potrzebny przypis]}.

W 1837 roku kościół św. Ducha został rozebrany^[1]. Natomiast w XIX w. szpital został odremontowany. Służył nadal do 1950 biednym. Następnie został przekazany szkole średniej na internat dla chłopców. Po wybudowaniu nowego gmachu liceum budynek opuszczono i zaczął popadać w ruinę. W latach 80. XX w. próbowano go remontować, jednak remont został przerwany ze względu na zmiany polityczne w Polsce. Dewastacja w latach 1991-97 doprowadziła do tego, że zachowane zostały tylko mury i dach. Od 2004 trwają prace remontowe.

Budynek jest usytuowany na wschodnim cyplu wzgórza miejskiego. Jest to budowla piętrowa o wymiarach 21 m x 10,5 m. Ściany wschodnia i zachodnia zdobione są cegłą zendrówką. Od strony wschodniej znajdują się dwa portale. Od zachodu znajduje się portal kamienny, obecnie zamurowany. Nad portalem znajduje się rzeźbiony w kamieniu orzeł jagielloński z datą 1487, prawdopodobnie przeniesiony z zamku w XVII w.

• 
  Elewacja zachodnia
• 
  Elewacja południowa
• 
  Stan w 2006

• Historia szpitalnictwa

• Jan Barut, Stanisław Motyka, Tadeusz Ślawski, Nad rzeką Ropą. Z dziejów Biecza, Gorlic i okolic, Kraków 1963
• Tadeusz Ślawski, Biecz. Zarys historyczno-krajoznawczy, Biecz 1996
• TadeuszT. Ślawski TadeuszT., Biecz i okolice, Biecz: Towarzystwo Kulturalne Biecza i Regionu im. bpa M. Kromera, 2005, ISBN 83-86744-97-9, OCLC 749770110 . Brak numerów stron w książce
• Laskowski A., Biecki szpital Św. Ducha w kontekście ruchu budowlanego w Bieczu i budownictwa szpitalnego Małopolski, (w:) Teki Krakowskie, t. III, Kraków 1996, s.175-185

• Beata Woźniak, Biedak w średniowiecznym przytułku, „Histmag.org”, 14 czerwca 2009.