Tadeusz Szantroch – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tadeusz Mieczysław Szantroch

Data i miejsce urodzenia	19 kwietnia 1888 Tarnopol
Data i miejsce śmierci	23 marca 1942 KL Auschwitz-Birkenau
Zawód, zajęcie	żołnierz, nauczyciel, poeta

Tadeusz Mieczysław Szantroch (ur. 19 kwietnia 1888 w Tarnopolu, zm. 23 marca 1942^[1] w KL Auschwitz-Birkenau^[2]) – polski poeta, nauczyciel i żołnierz.

Urodził się jako syn Rudolfa (1857—1929), profesora gimnazjalnego i Walentyny z Nowakowskich (1856—1928)^[3]. Odbył studia z zakresu medycyny i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Wiedeńskim, a następnie zaczął pracę jako nauczyciel w gimnazjach (m.in. w Wadowicach od 1924 do 1930 i w III Gimnazjum w Krakowie^[4]).

Podczas I wojny światowej został powołany do armii austro-węgierskiej. Od 1918 do 1921 służył w Wojsku Polskim i był trzykrotnie ranny. W czasie wojny stracił oko. Brał udział w wyzwoleniu Krakowa spod zaboru austriackiego. Został mianowany dowódcą projektowanego 2 batalionu 8 pułku piechoty wojska polskiego, który miał być złożony z żołnierzy byłego austriackiego 13. pułku piechoty^[3]. Od 1919 był wykładowcą w Korpusie Kadetów Nr 1 w Krakowie^[5]. 19 sierpnia 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej^[6].

Od 1922 powrócił do zawodu nauczycielskiego^[3]. W 1930 osiedlił się w Krakowie. Podczas II wojny światowej zaangażował się w działalność konspiracyjną i publikował w prasie podziemnej. Został aresztowany przez Niemców i zamordowany przez nich w ich obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau^[2].

Swoją działalność literacką rozpoczął od tworzenia wierszy żołnierskich. W 1924 związał się z grupą literacką Czartak. Pisał wiersze, które były bardzo tradycyjne w swej formie. Za pomocą rytmicznych fraz opisywał głównie przyrodę (przede wszystkim terenów beskidzkich), atrakcje włóczęgi górskiej, przygody, sielskości, przebywania w otoczeniu polskiej, piastowej wsi^[2]. Pisał także artykuły i recenzje teatralne, jak również z wystaw sztuk plastycznych. Od 1938 współredagował Gazetę Literacką^[4].

Do jego najważniejszych utworów należą:

• Poezje^[7], 1905,
• Z lutni żołnierza, wiersze, 1916,
• W zorzach krwi^[8], wiersze, 1918,
• Cyklady : poezje 1907-1924^[9]
• Po czabańskim gościńcu^[10], wiersze, 1935^[2].

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
• Korpus Kadetów Nr 1 : w dziesiatą rocznicę III-go powstania śląskiego. Lwów: Nakładem Korpusu Kadetów Nr 1, 1931.

• Dzieła Tadeusza Szantrocha w bibliotece Polona