French
DeutschTajne Archiwum Państwowe Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Główny budynek archiwum | |
| Rodzaje zbioru | zbiory pruskiego dziedzictwa kulturowego |
|---|---|
| Państwo | |
| Miejscowość | Berlin |
| Adres | Archivstraße 12/14 |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 52°27′40″N 13°17′34″E/52,461111 13,292778 | |
| Strona internetowa | |
Tajne Archiwum Państwowe Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego (niem. Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz) z siedzibą w Berlinie – instytucja zajmująca się gromadzeniem, przechowywaniem i zabezpieczaniem zbiorów pruskiego dziedzictwa kulturowego[1]. Od roku 1963 należy do Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego (niem. Stiftung Preußischer Kulturbesitz)[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Początki archiwum sięgają roku 1282, czasów rządów margrabiów brandenburskich[1]. Za panowania Joachima II (XVI wiek) archiwum zostało podporządkowane kanclerzowi[2]. W roku 1598 ustanowiono stanowisko archiwisty, na które został mianowany Erazm Langenhain. Połączył on zespoły w repozyturach[2], dzięki czemu archiwum zaczęło pracować autonomicznie[1]. Podczas panowania królów Fryderyka Wilhelma I, Fryderyka II Wielkiego i Fryderyka Wilhelma II wiele dokumentacji włączano do archiwum gabinetowego. Po rozwiązaniu tajnej kancelarii dokumenty te przeszły do archiwum departamentu spraw zagranicznych. W tym czasie stanowisko szefa ministrów piastował Christian von Haugwitz[2]. Nadał on[2] w roku 1803[2] dla archiwum nazwę Tajne Archiwum Państwowe. Wtedy też włączono do niego Tajne Archiwum Ministerialne (niem. Geheimes Ministerialarchiv). W połowie XIX wieku powstało archiwum centralne i obejmowało ono cały obszar państwa pruskiego. Było ono wówczas podporządkowane prezesowi ministrów[2]. Po I wojnie światowej pod naciskiem ówczesnego premiera Otto Brauna zdecydowano się na budowę nowej siedziby[2]. Od roku 1923 instytucja mieści się przy ulicy Archivstraße 12/14 w berlińskiej dzielnicy Dahlem[1].
W czasie II wojny światowej część zasobów archiwum została ewakuowana do Merseburga w kraju związkowym Saksonia-Anhalt. Po wojnie nie wróciły do Berlina, a zostały w Centralnym Archiwum NRD (niem. Zentrales Staatsarchiv der DDR) w Merseburgu. W berlińskiej siedzibie były dostępne tylko te zbiory które nie były wywiezione[1]. Po zjednoczeniu Niemiec wszystkie zbiory na powrót znalazły się w Berlinie[1].
Udostępnianie materiałów
[edytuj | edytuj kod]Za udostępnianie materiałów z archiwum nie pobiera się opłat. Płatne są natomiast prace reprograficzne.
Zagrabione archiwalia w zbiorach Tajnego Archiwum Państwowego Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego
[edytuj | edytuj kod]W archiwum znajduje się zbiór 74 średniowiecznych dokumentów skradzionych w 1940 przez urzędników hitlerowskich z Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, a po wojnie przejęty przez Tajne Archiwum Państwowe Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego. Pomimo żądań strony polskiej nie zostały oddane prawowitym właścicielom[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Tajne Archiwum Państwowe Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturalnego. gsta.spk-berlin.de. [dostęp 2017-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-07)]. (niem. • pol.).
- ↑ a b c d e f g Informacje o Tajnym Archiwum Fundacji Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego dla polskich użytkowników. potop.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-03-19]. (pol.).
- ↑ Wojciech Polak (historyk) Niemcy muszą natychmiast zwrócić polskie skarby zrabowane z Archiwum Głównego Akt Dawnych! [1]
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona instytucji. Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz. (niem.).