French
DeutschTelangana – Wikipedia, wolna encyklopedia
| stan | |
 Kakatiya Kala Thoranam | |
| Hymn: Jaya Jaya He Telangana | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Kod ISO 3166-2 | IN-TG |
| Gubernator | Tamilisai Soundararajan |
| Premier | |
| Powierzchnia | 114 840 km² |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| • gęstość | 310 os./km² |
| Tablice rejestracyjne | TG |
| Języki urzędowe | |
Położenie na mapie Indii | |
| Strona internetowa | |
Telangana (język telugu: తెలంగాణ; urdu:تلنگانہ) – stan w południowo-wschodnich Indiach, powstały 2 czerwca 2014 r. przez oddzielenie 10 dystryktów ze stanu Andhra Pradesh. Położony jest na płaskowyżu dekańskim. Przecinają go rzeki Kryshna i Godawari. Stolicą stanu jest Hajdarabad, przez 10 lat to miasto ma być równocześnie stolicą stanu Andhra Pradesh.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Region Telangany był ośrodkiem władzy kilku dynastii, takich jak Satawahana czy Kakatija. Na początku XIV wieku Telangana, tak jak większość Indii, uległa podbojowi muzułmańskiemu i na krótko została podporządkowana władzy Sułtanatu Delhijskiego. Po jego dezintegracji najpierw była częścią Sułtanatu Bahmanidów (od połowy XIV do początku XVI wieku), a następnie mniejszych sułtanatów dekańskich (XVI-XVII wiek). Pod koniec XVII wieku podbita przez Aurangzeba i włączona do Państwa Wielkich Mogołów. Na początku XVIII wieku w czasie dezintegracji ich imperium, Hajdarabad był siedzibą niezależnego państwa muzułmańskich nizamów. Nizamowie uznali brytyjską zwierzchność w 1798 roku w zamian zachowując część władzy i bogactw. Hajdarabad funkcjonował jako półautonomiczne księstwo aż do uzyskania przez Indie niepodległości w 1947 roku. Ówczesny władca nie chciał włączyć swych ziem do zjednoczonych Indii, ale we wrześniu 1948 roku wojska indyjskie zajęły siłą jego państwo.
Po zjednoczeniu z Indiami obszary telugujęzyczne były pierwotnie podzielone administracyjnie pomiędzy Telanganę, czyli dawne posiadłości nizamów Hajdarabadu, a stan Madras. W grudniu 1953 po decyzji reorganizacji podziału administracyjnego na podstawie językowej, zjednoczono obszary z przewagą ludności posługującej się językiem telugu, tworząc stan Andhra Pradesh[1].
Kwestia utworzenia stanu Telangana
[edytuj | edytuj kod]Niechęć do fuzji Telangany z pozostałymi obszarami telugujęzycznymi istniała od momentu utworzenia Andhra Pradesh, jednak kwestia ponownego podziału stała się bardziej realistyczna w latach 90, kiedy to Indyjska Partia Ludowa obiecała stworzenie osobnego stanu Telengana po dojściu do władzy. Istotnie, zgodnie z obietnicami IPL utworzyła nowe stany Jharkhand, Chhattisgarh i Uttarakhand w roku 2000, jednakże nie powiodło się utworzenie stanu Telengana ze względu na sprzeciw koalicjanta IPL, Telugu Desam Party.
9 grudnia 2009 roku rząd indyjski zgodził się na zainicjowanie procesu stworzenia nowego stanu Telangana po podjęciu takiej decyzji przez Zgromadzenie Narodowe stanu Andhra Pradesh[2], jednakże 23 grudnia 2009 roku odroczył procedury do momentu uzyskania konsensusu[3].
W lipcu 2013 roku komitet wykonawczy rządzącego w Indiach Kongresu Narodowego wystosował do rządu rekomendację utworzenia nowego stanu Telangany. 3 października rząd Indii zaaprobował utworzenie nowego stanu[4], a 5 grudnia rząd przesłał projekt ustawy o utworzeniu nowego stanu z 10 dystryktów stanu Andhra Pradesh (stolicą obu stanów przez okres do 10 lat będzie Hajdarabad) do prezydenta celem konsultacji[5]. Ostateczną wersję ustawy rząd przesłał do parlamentu 7 lutego 2014[6] Lok Sabha (izba niższa indyjskiego parlamentu federalnego) przyjęła ustawę 18 lutego[7], zaś 20 lutego przyjęła ją Rajya Sabha (izba wyższa). Prezydent ustawę podpisał 1 marca[8], a 4 marca rząd zdecydował, na podstawie zapisów z tej ustawy, że dniem utworzenia stanu Telangana będzie 2 czerwca 2014 roku[9].
Podział terytorialny
[edytuj | edytuj kod]
W skład stanu Telangana wchodzi 31 dystryktów:
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Artykuł ruchu na rzecz utworzenia stanu Telangana
- links/hist-cult/history_post.html Historia Andhra Pradesh na oficjalnej stronie rządu AP
- Informacje o regionie Telangana
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Hindu : dated October 1, 1953: May Andhra, and India progress [online], www.hindu.com [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2003-12-04].
- ↑ Rosaiah: nothing has been finalised on Telangana - Today's Paper - The Hindu [online], www.hindu.com [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-17] (ang.).
- ↑ News18.com: CNN-News18 Latest News, Breaking News India, Current News Headlines [online], ibnlive.in.com [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-15] (ang.).
- ↑ Creation of a new state of Telangana by bifurcating the existing State of Andhra Pradesh. Ministry of Home Affairs, 2013-10-03. [dostęp 2014-03-11].
- ↑ Cabinet clears bill for creation of Telangana with 10 districts. The Economic Times, 2013-12-05. [dostęp 2014-03-11].
- ↑ Telangana bill to face RS test on February 12, cabinet says no to UT status for Hyderabad. Hindustan Times, 2014-02-07. [dostęp 2014-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-13)].
- ↑ Lok Sabha passes Telangana bill by voice vote; Jagan calls for Andhra bandh tomorrow. Hindustan Times, 2014-02-18. [dostęp 2014-03-11].
- ↑ THE ANDHRA PRADESH REORGANISATION ACT, 2014. The Gazette of India, 2014-03-01. [dostęp 2014-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-08)].
- ↑ Ministry of Home Affairs Notification. The Gazette of India, 2014-03-04. [dostęp 2014-03-11].
| Stany | |
|---|---|
| Terytoria | |
| Regiony |
