Rośliny naczyniowe (Tracheophyta) – grupa roślin o różnej randze systematycznej w zależności od systemu klasyfikacji. W nomenklaturze filogenetycznej jest wyróżniana jako klad, siostrzany dla jednej z linii rozwojowych mszaków (najprawdopodobniej mchów Bryophyta)[2]. W systemach hierarchicznych stanowi takson w randze gromady Tracheophyta (np. w systemie Ruggiero i in. z 2015)[1], podkrólestwa Tracheobionta[3][4] lub nie jest w ogóle określana za pomocą rang systematycznych[5].
Cechą charakterystyczną (synapomorficzną) roślin naczyniowych jest wykształcenie tkanki przewodzącej wodę, tzw. tkanki naczyniowej. Dawniej tradycyjnie rośliny te dzielone były na paprotniki i rośliny nasienne. W aktualnych systemach klasyfikacyjnych roślin współczesnych dzieli się naczyniowe na widłaki (Lycopodiophyta) i klad określany mianem Euphyllophyta, dzielący się dalej na rośliny nasienne i Monilophyta. Obraz ten uzupełniają linie rozwojowe roślin kopalnych.
- Kladogram przedstawiający powiązania filogenetyczne[6][7][8]
- Podział według systemu Ruggiero i in. (2015)[1]
- podgromada: Lycopodiophytina
- podgromada: Polypodiophytina
- podgromada: Spermatophytina
- Podział według Jamesa Reveala (2008)[9]
- podgromada: Lycopodiophytina Tippo ex Reveal in Phytologia
- klasa: widłaki, widłakowe (Lycopodiopsida Bartl., Ord. Nat. Pl.: 14, 19. Sep 1830)
- podgromada: Selaginellophytina Doweld, Tent. Syst. Pl. Vasc.: iv. 23 Dec 2001
- klasa: widliczkowe (Selaginellopsida A.B. Frank in J. Leunis, Syn. Pflanzenk., ed. 2, 3: 1238. 20 Oct 1874)
- podgromada: Psilotophytina Tippo ex Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996
- klasa: psylotowe (Psilotopsida D.H. Scott Stud. Foss. Pl., ed. 2: 616, 631, 632. 1909)
- podgromada: Equisetophytina Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996.
- klasa: skrzypy, skrzypowe (Equisetopsida C. Agardh, Classes Pl.: 7. 20 Mai 1825)
- podgromada: Pteridophytina Engl., Führer Garten Breslau: 10, 11. Mai 1886
- klasa: strzelichowe (Marattiopsida Doweld, Tent. Syst. Pl. Vasc.: vii. 23 Dec 2001)
- klasa: paprocie, paprociowe (Pteridopsida Ritgen, Aufeinanderfolge Org. Gest.: 63. Sep 1828)
- podgromada: Pinophytina Cronquist, Takht. & Zimmerm. ex Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996
- klasa: nagonasienne, sagowcowe (Cycadopsida Brongn., Enum. Pl. Mus. Paris: xxxii, 136. 12 Aug 1843)
- podgromada: Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal in Phytologia 79: 70. 29 Apr 1996
- klasa: okrytonasienne, magnoliowe (Magnoliopsida Brongn., Enum. Pl. Mus. Paris: xxvi, 95. 12 Aug 1843)
- ↑ a b c Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-21] (ang.).
- ↑ Philip D.P.D. Cantino Philip D.P.D. i inni, Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta, „Taxon”, 56 (3), 2007, E1-E44, DOI: 10.1002/tax.563001 (ang.).
- ↑ Tracheobionta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2009-09-15] (ang.).
- ↑ The PLANTS Database. National Plant Data Center, Baton Rouge, LA 70874-4490 USA. [dostęp 2009-04-30]. (ang.).
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika Systematyka. Wyd. t. 2, wydanie 10. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 83-01-10951-3. Brak numerów stron w książce
- ↑ Kenrick, Paul & Peter R. Crane. 1997. The Origin and Early Diversification of Land Plants: A Cladistic Study. (Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press)
- ↑ Alan R.A.R. Smith Alan R.A.R. i inni, A classification for extant ferns, „TAXON”, 55 (3), 2006, s. 705–731, DOI: 10.2307/25065646, JSTOR: 25065646 [dostęp 2023-10-05] (ang.).
- ↑ James A.J.A. Doyle James A.J.A., Seed ferns and the origin of angiosperms, „The Journal of the Torrey Botanical Society”, 133 (1), 2006, s. 169–209, JSTOR: 20063826 (ang.).
- ↑ James L. Reveal: Classification of extant Vascular Plant Families - An expanded family scheme. plantsystematics.org, 2008. [dostęp 2009-04-30]. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne: