Twardnica koniczynowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Twardnica koniczynowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	patyczniaki
Rząd	tocznikowce
Rodzina	twardnicowate
Rodzaj	twardnica
Gatunek	Sclerotinia trifoliorum
Nazwa systematyczna
Sclerotinia trifoliorum Erikss. K. Landtbraksakoemiens handlingar och tidskrift 19: 28 (1880)
Multimedia w Wikimedia Commons

Twardnica koniczynowa (Sclerotinia trifoliorum Erikss.) – gatunek grzybów z rodziny twardnicowatych (Sclerotiniaceae)^[1]. Wśród roślin uprawnych w Polsce wywołuje choroby: rak koniczyny, rak koniczyny na bobiku i rak koniczyny na wyce^[2].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sclerotinia, Sclerotiniaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Synonimy:

• Sclerotinia ciborioides Rehm 1872
• Sclerotinia trifoliorum var. fabae M.A. Keay 1939
• Sclerotinia trifoliorum var. minor Alcock 1928^[3].

Nazwa polska na podstawie opracowania M.A. Chmiel^[4].

Sclerotinia trifoliorum tworzy czarne, nieregularnego kształtu lub klapowane, często spłaszczone sklerocja o średnicy 6–10 mm. Powstają w nich na trzonkach pojedynczo lub w małych grupach apotecja. Trzonki zmiennej długości, zazwyczaj od 3 do 6 mm, cylindryczne lub stożkowe, dołem gładkie lub delikatnie chropowate, barwne, górą czarniawe. Tarczki apotecjum o średnicy 2–6 mm, płasko-wypukłe, po wyschnięciu wklęsłe, o barwie od żółtobrązowej do czerwonawobrązowej, gładkie i delikatnie oprószone. Worki o rozmiarach 175 × 215 μm, cylindryczne, zgrubiałe, zaokrąglone na szczycie. Powstaje w nich po 8 zarodników. Są one bezbarwne, szeroko jajowate lub wrzecionowate o zazwyczaj nierównobocznych końcach, bez przegród. W każdym worku występują zarodniki o dwóch rozmiarach: większe zarodniki 16-23 × 7–11 μm i mniejsze zarodniki 10 -14 × 5–7 μm. Wstawki bezbarwne, cylindryczne, tępe, równogrube na całej długości lub nieznacznie rozszerzające się ku wierzchołkowi. Mają średnicę 3–4 μm, są cienkościenne, tej samej długości co worki. Subhymenium o grubości 30–40 μm, zbudowane ze splątanych, brązowawych strzępek o średnicy 3–11 μm. Rdzeń szklisty, zbudowany z cienkościennych septowanych strzępek o średnicy 4–6 μm. Ekscypulum o grubości 80–120 μm, złożone z bezbarwnych lub jasnobrązowych, cienkościennych komórek o rozmiarach 15-30 × 8–18 μm, ułożonych w równych rzędach pod ostrym kątem w stosunku do powierzchni^[5].

U S. trifoliorum występuje tylko stadium rozmnażające się płciowo (teleomorfa). Nie zaobserwowano występowania stadium bezpłciowego (anamorfy)^[6].

Występuje w Afryce (Egipt), Azji (Chiny, Indie, Izrael, Japonia, Korea), Australazji i Oceanii (Australia, Nowa Zelandia), Europie: (Austria, Belgia, Bułgaria, Czechosłowacja, Dania, Irlandia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Holandia, Norwegia, Polska, Rumunia, Szwecja, Szwajcaria, Wielka Brytania), ZSRR, Ameryce Północnej (: Kanada, USA, Meksyk); Ameryce Środkowej i Południowej (Chile)^[5].

Pasożyt obligatoryjny głównie koniczyny czerwonej, rzadziej koniczyny białej, koniczyny szwedzkiej i niektórych innych gatunków z rodziny bobowatych^[6].

Podobne cechy rozwoju ma twardnica pasożytnicza (Sclerotinia sclerotiorum) i tworzy ona bardzo podobne skleroty. Rozwija się jednak na innych gatunkach roślin i jej rozwój jest szybszy^[7].