Twardziczkowce – Wikipedia, wolna encyklopedia

Twardziczkowce
	; Escallonia macrantha
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	twardziczkowce
	Nazwa systematyczna
	Escalloniales Mart.; Consp. Regn. Veg.: 47. Sep-Oct 1835
	Multimedia w Wikimedia Commons

Twardziczkowce (Escalloniales) – rząd roślin nasiennych należący do kladu astrowych (ang. asterids) odpowiadającego w ujęciu Ruggiero i in. nadrzędowi astropodobnych Asteranae. Obejmuje jedną szeroko ujmowaną rodzinę – twardziczkowate^[4] (Escalloniaceae). Do rodziny tej należy 5–9 rodzajów (w zależności od ujęcia systematycznego) i ok. 130–140 gatunków^[2]^[5]. Zasięg tych roślin obejmuje część obszaru Ameryki Południowej, Australii oraz Azję południowo-wschodnią wraz z archipelagiem Malajskim^[5].

Morfologia

Pokrój: Drzewa, krzewy i krzewinki, bardzo rzadko rośliny jednoroczne (Eremosyne).
Liście: Naprzeciwległe (Polysoma) lub częściej skrętoległe. Zwykle trwałe, pojedyncze, ogonkowe, całobrzegie lub w różnym stopniu ząbkowane^[5], pozbawione przylistków^[6].
Kwiaty: Obupłciowe i promieniste^[6], 4-krotne (Polysoma) lub 5 i więcej krotne^[5]. Zebrane w groniaste kwiatostany^[2]. Korona kwiatu jest zwykle barwna, z wolnymi płatkami. Pręcików jest zwykle 5, główka pręcika z nitką sięgającą do jej końca. Zalążnia bywa górna, dolna lub wpół dolna i zbudowana jest z 2–4 owocolistków^[5]. Szyjka słupka jest wydłużona^[6]. Występują miodniki^[2].
Owoce: Zwykle torebki, rzadziej pestkowce^[5]^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)^[2]

Wraz z m.in. rzędami ostrokrzewowców Aquifoliales, selerowców Apiales i szczeciowców Dipsacales tworzy grupę euasterids II w obrębie kladu astrowych (asterids) należącego do dwuliściennych właściwych (eudicots).

←

dereniowce Cornales

wrzosowce Ericales

?

Icacinales

?

Vahliales

Metteniusales

gariowce Garryales

goryczkowce Gentianales

psiankowce Solanales

	ogórecznikowce Boraginales

	jasnotowce Lamiales

ostrokrzewowce Aquifoliales

astrowce Asterales

twardziczkowce Escalloniales

Bruniales

selerowce Apiales

	Paracryphiales

	szczeciowce Dipsacales

Podział systematyczny rzędu

W dawniejszych ujęciach zaliczane tu taksony były dzielone do czterech rodzin (Eremosynaceae, Escalloniaceae, Polyosmaceae i Tribelaceae). Ponieważ takiego podziału nie potwierdzały wyniki badań molekularnych od systemu APG III z 2009 roku począwszy są one łączone w jedną szeroko ujmowaną rodzinę Escalloniaceae. W pierwszej połowie XX wieku (w systemie Englera) rośliny te sytuowano blisko skalnicowatych Saxifragaceae. Współcześnie dobrze potwierdzony jest monofiletyzm całej grupy i pozycja systematyczna w obrębie kladu astrowych (asterids)^[6].

Podział rodziny twardziczkowate Escalloniaceae na podrodziny i rodzaje^[7]:

podrodzina Escallonioideae

Anopterus Labill.
Eremosyne Endl.
Escallonia Mutis ex L. f. – twardziczka, eskalonia, szkarłatnik, żywistka^[4]
Forgesia Comm. ex Juss.
Tribeles Phil.
Valdivia Gay ex J. Rémy

podrodzina Polysmoideae

Polyosma Blume

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwa polska według Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 269.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 143-144. ISBN 1-55407-206-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W., VolkerV. Bittrich VolkerV. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. XIV. Flowering Plants. Eudicots, Springer, 2016, s. 8, ISBN 978-3-319-28532-0 .
↑ Genera of Escalloniaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[rev-3] James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[ros-4] Nazwa polska według Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 269.

[heywood-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 143-144. ISBN 1-55407-206-9.

[kadereit-6] Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W., VolkerV. Bittrich VolkerV. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. XIV. Flowering Plants. Eudicots, Springer, 2016, s. 8, ISBN 978-3-319-28532-0 .

[grin-7] Genera of Escalloniaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-06-06]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]