Tygrys (rzeka) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tygrys

‏دجلة‎

Tygrys w okolicach Diyarbakır (Turcja)
Kontynent	Azja
Państwo	Turcja  Syria  Irak
Rzeka
Długość	1850 km
Powierzchnia zlewni	375 000 km²
Średni przepływ	1.014 m³/s
Źródło
Miejsce	Jezioro Hazar, Turcja
Współrzędne	38°30′11,5″N 39°30′20,9″E/38,503200 39,505800
Ujście
Recypient	Szatt al-Arab
Współrzędne	31°00′15,5″N 47°26′31,6″E/31,004300 47,442100
Mapa
Dorzecza Tygrysu i Eufratu
Położenie na mapie Azji źródło ujście
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Tygrys (gr. Τίγρης Tígrēs lub Τίγρις Tígris, arab. دجلة, Nahr Dijlah) – obok Eufratu jedna z dwóch największych rzek Mezopotamii.

Wypływa z gór Taurusu Wschodniego położonych w Turcji i przepływa przez Syrię (tylko 40 km odcinek graniczny) oraz Irak, w dolnym biegu łącząc się z Eufratem w okolicach Al Qurnah i formując rzekę Szatt al-Arab, która wpada do Zatoki Perskiej. Długość Tygrysu wynosi 1900 km, a powierzchnia dorzecza 375 tys. km². Na zachodnim brzegu Tygrysu leży stolica Iraku, Bagdad. Najważniejsze dopływy to Duży Zab, Mały Zab, Dijala (wszystkie lewostronne). Normalnie żeglowny jest od Bagdadu, a w trakcie wysokiego stanu wód nawet od Mosulu położonego w północnym Iraku^[1][2].

Tygrys jest od Eufratu szybszy, głębszy i skłonny do gwałtowniejszych wylewów w okresie wiosny, od lutego do maja, gdy w górach topnieją śniegi, a także jesienią. Wykopaliska świadczą o tym, że rzeki wylewały już w starożytności. Żyzność dolin Tygrysu i Eufratu sprawiła, że stały się one kolebką cywilizacji. Ludność nauczyła się sztuki irygacji, a żeglowność miała znaczenie dla rozwoju handlu, państwowości i religii. Wokół Tygrysu usytuowane są takie krainy historyczne jak Asyria, Akad, Elam, Sumer. Wzdłuż rzeki odkryto takie starożytne miasta jak: Maltai, Niniwa, Kalchu, Aszur, Samarra^[3].

Zbudowany w latach 50. XX wieku zbiornik retencyjny pozwolił ograniczyć niebezpieczeństwa związane z wylewami^[4].

W styczniu 2017 poinformowano o wysokim zagrożeniu zawalenia się tamy na Tygrysie, na wysokości Mosulu. Zawalenie tej tamy stanowi zagrożenie życia około 1,5 miliona osób^[5].

Stary Testament wspomina o Tygrysie jako o jednej z czterech rzek Edenu (Rdz 2,14), występuje tam pod imieniem Chiddekel (nazwa rzeki w języku hebrajskim biblijnym)^[6].

• rzeki Azji