Ulica Królewska w Warszawie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ulica Królewska w Warszawie
	Śródmieście Północne
	; Ul. Królewska, widok w kierunku zachodnim
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Długość	1,1 km
	Położenie na mapie Polski Ulica Królewska w Warszawie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Królewska w Warszawie
	Położenie na mapie Warszawy Ulica Królewska w Warszawie
	52°14′20,4″N 21°00′33,3″E/52,239000 21,009250
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Królewska – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Historia

Ulica Królewska powstała w okresie kluczowego rozwoju staromiejskiej części Warszawy, a więc najpewniej w okresie XVI-XVII wieku. Od samego początku łączyła Trakt Królewski z Grzybowem. Została uregulowana ok. 1725 w związku z realizacją Osi Saskiej, z czym związana jest nazwa ulicy^[1].

Przed 1730 przy ulicy wybudowano pałac Franciszka Bielińskiego (pałac Bielińskich), zaprojektowany przez Józefa Fontanę^[2].

W XVIII w. na rogu Marszałkowskiej i Królewskiej znajdowała się otwarta w 1784 Operalnia, pierwszy w Polsce teatr zawodowy. W 1816 na tyłach ulic Królewskiej i Marszałkowskiej powstało targowisko przeniesione z Pociejowa (później w tym miejscu stanęła kamienica Hersego). W 1818 przeniesiono organizowany przy ulicy targ koński na plac Muranowski^[3].

W 1895 zburzono pałac Bielińskich, w miejscu którego wzniesiono trzy czteropiętrowe kamienice^[4].

W 1908 roku ulicą po raz pierwszy pojechały tramwaje elektryczne^[5].

Zabudowa ulicy ucierpiała w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939^[6]. Kamienice o numerach 6, 8 i 8/10 zostały w 2021 włączone w zakres inwestycji polegającej na odbudowie Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz wybranych kamienic przy ulicy Królewskiej, na mocy ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie mająca zapewnić przygotowanie i realizację odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie^[7].

W latach 50. pod nr 27 wzniesiono biurowiec przedsiębiorstwa Miastoprojekt, późniejszą siedzibę m.in. Ministerstwa Cyfryzacji^[8].

W latach 1962–1967 między ul. Królewską a Próżną powstało osiedle Grzybów I^[9]^[10].

Ważniejsze obiekty

Biurowiec Ministerstwa Obrony Narodowej zaprojektowany przez Bohdana Pniewskiego z 1950 (nr 1/7)^[11]
Dom Bez Kantów
Hotel Sofitel Victoria Warszawa (nr 11)
Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
Ministerstwo Cyfryzacji (nr 27)
XI Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja
Grób Nieznanego Żołnierza
Ogród Saski
Biurowiec Centrum Królewska, siedziba m.in. Ambasady Danii (ul. Marszałkowska 142)
Biurowiec Saski Crescent, siedziba m.in. wydziału handlowego ambasady Ambasady Austrii (nr 16)
Biurowiec KróLEWska wraz z przedstawicielstwem Chińskiej Rady Promocji Handlu Zagranicznego (nr 18)
Osiedle Grzybów

Obiekty nieistniejące

Kamienica Beyera (nr 1)
Budynek Giełdy (nr 14)

Przypisy

↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 159. ISBN 978-83-62189-08-3.
↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 8. Plac Krasińskich–Kwiatowa. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2002, s. 74–75. ISBN 83-88372-20-3.
↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 131.
↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 8. Plac Krasińskich–Kwiatowa. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2002, s. 85. ISBN 83-88372-20-3.
↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 6. ISBN 83-907574-00.
↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 15, 24.
↑ Dz.U. z 2021 r. poz. 1551
↑ Tadeusz Michalski. Architektura ulicy Królewskiej. „Skarpa Warszawska”, s. 48, październik 2020.
↑ BarbaraB. Petrozolin-Skowrońska BarbaraB. (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 40, 232–233, ISBN 83-01-08836-2 .
↑ KrystynaK. Krzyżakowa KrystynaK., Osiedle Ogród na Grzybowie, „Stolica” (42 (828)), Warszawa, 20 października 1963, s. 2–3, ISSN 0039-1689 .
↑ Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1945–1965. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2003, s. 165. ISBN 83-908950-6-4.

Linki zewnętrzne

Archiwalne widoki ulicy w bibliotece Polona

[1] Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 159. ISBN 978-83-62189-08-3.

[2] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 8. Plac Krasińskich–Kwiatowa. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2002, s. 74–75. ISBN 83-88372-20-3.

[3] Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 131.

[4] Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 8. Plac Krasińskich–Kwiatowa. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2002, s. 85. ISBN 83-88372-20-3.

[5] Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 6. ISBN 83-907574-00.

[6] Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 15, 24.

[:0-7] Dz.U. z 2021 r. poz. 1551

[8] Tadeusz Michalski. Architektura ulicy Królewskiej. „Skarpa Warszawska”, s. 48, październik 2020.

[encywaw-9] BarbaraB. Petrozolin-Skowrońska BarbaraB. (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 40, 232–233, ISBN 83-01-08836-2 .

[stolica196342-10] KrystynaK. Krzyżakowa KrystynaK., Osiedle Ogród na Grzybowie, „Stolica” (42 (828)), Warszawa, 20 października 1963, s. 2–3, ISSN 0039-1689 .

[11] Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1945–1965. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2003, s. 165. ISBN 83-908950-6-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]