Władysław Smolarski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Władysław Smolarski
Ilustracja
pułkownik dyplomowany piechoty pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia 1895
Banja Luka

Data i miejsce śmierci

27 kwietnia 1975
Kraków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1947

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

17 Wielkopolska Dywizja Piechoty

Stanowiska

dowódca piechoty dywizyjnej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
kampania wrześniowa
bitwa nad Bzurą

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Żelazny (1813) II Klasy
Por. Władysław Smolarski w czasach służby w Legionach Polskich
Władysław Smolarski (drugi od lewej) w Oflagu IV C Colditz

Władysław Smolarski (ur. 6 stycznia 1895 w Banja Luce, zm. 27 kwietnia 1975 w Krakowie) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 6 stycznia 1895 w Banja Luce, w ówczesnym Kondominium Bośni i Hercegowiny, w rodzinie Adama (1858–1901), prawnika, radcy sądu krajowego i Heleny z Iwanickich (1862–1911), nauczycielki[1][2][3][4]. W Bośni przebywał do czwartego roku życia[5]. Od 4 do 11 roku życia wychowywał się u rodziców chrzestnych[6]. Do klasy I gimnazjum uczęszczał we Lwowie, a od 1906 uczył się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie w 1913 zdał maturę[7][8][9]. 16 września 1910 uczniowie gimnazjum wybrali go zastępowym „Zastępu Kruków”[10]. Od września 1912 do marca 1913 był drużynowym V Drużyny Skautowej im. płk. Michała Wołodyjowskiego[11]. W 1913 rozpoczął studia w Studium Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego[5][4].

15 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich[12][13]. Początkowo został przydzielony do 14. kompanii IV batalionu 2 pułku piechoty, a następnie odkomenderowany na I kurs Szkoły Podchorążych LP[13]. 9 października 1914, po zawieszeniu kursu, wrócił do służby w polu na stanowisku komendanta plutonu 16. kompanii[13]. Od 24 stycznia 1915 dowodził 16. kompanią, od 15 kwietnia plutonem w 9. kompanii, a od 14 maja i 11. kompanią[13]. W czerwcu 1915 został przeniesiony do 4 pułku piechoty w Kamieńsku na stanowisko komendanta 3. kompanii[5]. Od lipca do 27 września tego roku leczył się w Szpitalu Fortecznym Nr 4 w Krakowie[14][15][16]. We wrześniu wrócił do pułku, który przebywał na froncie wołyńskim pod Kołkami i objął komendę nad 9. kompanią[5]. W 1916, w czasie ofensywy Brusiłowa, dowodził III batalionem 4 pp[5]. Wyróżnił się 6 lipca 1916 w bitwie pod Kostiuchnówką i 3 sierpnia tego roku w bitwie pod Rudką Miryńską nad Stochodem[17].

12 stycznia 1922 we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari, sporządzonym przez Komisję byłych Legionów Polskich napisano:

Dnia 6 lipca 1916 na pozycji pod Optową por. Smolarski jako ówczesny dowódca III/4 pp Leg. pozostaje osobiście w swym odcinku pomimo przełamania frontu przez nieprzyjaciela i pomimo wycofania się sąsiedniego pułku (...) (pułk węgierski). Swą odwagą i męstwem zagrzewa już wyczerpane oddziały do powstrzymania silnie napierającego nieprzyjaciela czym umożliwił batalionom 4 pp Leg. wycofanie się.

W dniu 3 sierpnia po przełamaniu sąsiedniego pułku nieprzyjaciel oskrzydlił nasz pułk od prawej strony przez co najbardziej wysunięty III batalion znalazł się w krytycznej sytuacji. Kpt. Smolarski jako ówczesny dowódca III/4 pp Leg. samorzutnie (...) batalion w kierunku zagrożonym energicznie odpiera ataki umożliwiając przez to pułkowi wycofanie się ze swej pozycji bez strat i zagięcie skrzydła celem przejścia do kontrataku. Za czyn pierwszy odznaczony Signum Laudis. Za czyn w dniu 3 sierpnia odznaczony niemieckim Krzyżem II klasy[18].

W czasie służby w Legionach awansował kolejno w korpusie oficerów piechoty na stopień: podporucznika – 5 listopada 1914, porucznika – 2 lipca 1915 i kapitana – 1 lipca 1916[19]. Od 31 stycznia 1917 do 9 marca 1917 był słuchaczem Kursu Oficerów Sztabu Generalnego w Warszawie[20]. Od 1 lipca do 1 sierpnia tego roku był dowódcą I batalionu Kursu Wyszkolenia nr 3, a później ponownie dowódcą 12. kompanii 4 pp[13]. W lipcu 1917, po kryzysie przysięgowym, pozostał w Polskim Korpusie Posiłkowym[13]. Dowodził III baonem w Dowództwie Uzupełnień w Bolechowie[13]. 15 lutego 1918 w Bolechowie został aresztowany przez Austriaków i internowany w Dolinie, a następnie w Dułowie(inne języki) (węg. Dulfalva) na Zakarpaciu[5][12]. Przewieziony do Faedis we Włoszech, 15 kwietnia 1918 został wcielony do armii austro-węgierskiej (Gruppe P.IX)[5][12]. 23 sierpnia 1918 został urlopowany z wojska do pracy na roli[12].

11 listopada 1918 otrzymał przydział do Naczelnego Dowództwa[21]. 19 listopada 1918 wyjechał do Lwowa jako szef sztabu Odsieczy[5]. 6 grudnia 1918 został szefem sztabu Grupy gen. Leśniewskiego[13]. Z dniem 14 kwietnia 1919 został przeniesiony z Dowództwa Armii „Wschód” do dyspozycji generała porucznika Stanisława Szeptyckiego[22] i wyznaczony na stanowisko szefa sztabu Grupy gen. Mokrzeckiego[12]. 7 maja 1919 został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Legionów Polskich z zatwierdzeniem posiadanego stopnia majora Sztabu Generalnego[23]. W czerwcu 1919 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Generalnego Łódź, w którym zajmował kolejno stanowiska: szefa Oddziału I (od 21 lipca 1919), zastępcy szefa sztabu (od 4 sierpnia 1919), szefa sztabu (od 12 czerwca 1920), szefa Wydziału IV Technicznego (od 18 lipca 1920) i ponownie zastępcy szefa sztabu (od 25 września 1921)[13][24].

2 listopada 1921 został odkomenderowany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu doszkolenia[12][25]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 48. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 4 pułk piechoty Legionów[26]. Z dniem 1 października 1922, po ukończeniu kursu, uzyskał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział służbowy do 2 Dywizji Piechoty Legionów w Kielcach na stanowisko szefa sztabu[27]. Z dniem 15 października tego roku przydzielony został do Oddziału IV Sztabu Generalnego w Warszawie na stanowisko wojskowego komisarza kolejowego[28][29]. Następnie odbył praktykę na stanowisku dowódcy batalionu w 31 pułku pułku w Łodzi[30]. Z dniem 3 stycznia 1925 został przeniesiony w stan nieczynny, bez poborów, na przeciąg 8 miesięcy[31].

Z dniem 5 grudnia 1925 został przywrócony ze stanu nieczynnego do służby czynnej z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Oddziału IV SG na okres do 1 kwietnia 1926[32]. W czerwcu 1926 wyznaczony został na stanowisko szefa sztabu 23 Dywizji Piechoty w Katowicach[33]. 12 kwietnia 1927 został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 1. lokatą w korpusie oficerów piechoty[34]. W następnym miesiącu przeniesiony został do 81 pułku piechoty w Grodnie na stanowisko dowódcy II batalionu[35], a w listopadzie do 18 pułku piechoty w Skierniewicach na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[36][37]. W listopadzie 1928 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi na stanowisko szefa sztabu[38][39]. 15 grudnia 1930 przeniesiony został do 86 pułku piechoty w Mołodecznie na stanowisko dowódcy pułku[40][41][42]. 17 grudnia 1933 został awansowany na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 i 1. lokatą w korpusie oficerów piechoty[43][44]. 28 sierpnia 1934 został wyznaczony na stanowisko szefa Oddziału IV Sztabu Głównego[45]. W październiku 1935 został przeniesiony do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisko I oficera sztabu generała do prac przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych, generała brygady Stanisława Kwaśniewskiego[12]. 25 kwietnia 1938 został wyznaczony, a 8 maja objął stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 17 Dywizji Piechoty w Gnieźnie[40][46]. Na tym stanowisku walczył w kampanii wrześniowej, w bitwie nad Bzurą[12][4]. 17 września 1939 dostał się do niewoli niemieckiej[40].

Przebywał kolejno w Oflagu X A Itzehoe, Oflagu VIII B Silberberg (fort Spitzberg), Oflagu IV C Colditz, Oflagu X C Lübeck i Oflagu VI B Dössel-Warburg[12]. Działał w obozowym ruchu oporu[4]. 1 kwietnia 1945 został uwolniony z niewoli przez Amerykanów, a 6 kwietnia 1945 przewieziony samolotem do Paryża[6]. Od tego dnia pozostawał w dyspozycji szefa Polskiej Misji Wojskowej[40]. 7 września 1947 został skreślony z rejestru oficerów polskich we Francji. 20 września wyjechał z Montluçon pociągiem repatriacyjnym do kraju[40]. Cztery dni później został zarejestrowany w Punkcie Przyjęcia PUR w Międzylesiu, a 28 października 1947 w Rejonowej Komendzie Uzupełnień Kraków Miasto[47].

W 1970 na łamach Wojskowego Przeglądu Historycznego opublikował list „O 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w kampanii 1939 r. Uwagi i sprostowania dotyczące książki Ludwika Głowackiego (...)”[48].

Zmarł 27 kwietnia 1975 w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XXXII, rząd wsch., miejsce 3)[4][49].

Był żonaty z Haliną (1908–1976), córką Zdzisława Czaplickiego, cenionego zakopiańskiego lekarza i społecznika, z którą miał syna Andrzeja (1927–2018), inżyniera, profesora Instytutu Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk w Krakowie[50][51].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]
Grób Smolarskich na cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. ↑ Kolekcja II ↓, s. 1, 6.
  3. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 76.
  4. ↑ a b c d e f Koral 1975 ↓, s. 409.
  5. ↑ a b c d e f g h Kolekcja ↓, s. 4.
  6. ↑ a b Kolekcja II ↓, s. 6.
  7. ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
  8. ↑ Sprawozdanie 1907 ↓, s. 61, w roku szkolnym 1906/1907 ukończył klasę IIa.
  9. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 76, 86.
  10. ↑ Najpierw były Kruki .... Monografia Krakowskiej 19 Lotniczej im. Żwirki i Wigury. [dostęp 2023-10-13].
  11. ↑ Historia : Wykaz drużynowych. Wichry. [dostęp 2023-10-13].
  12. ↑ a b c d e f g h i Kolekcja II ↓, s. 3.
  13. ↑ a b c d e f g h i Żołnierze Niepodległości : Smolarski Władysław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-10-13].
  14. ↑ II Lista strat 1915 ↓, s. 28.
  15. ↑ III Lista strat 1915 ↓, s. 28.
  16. ↑ Kolekcja ↓, s. 4, tu do końca sierpnia 1915.
  17. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 6.
  18. ↑ Kolekcja ↓, s. 5–6.
  19. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 4.
  20. ↑ Rozkaz Nr 280 Komendy Legionów Polskich z 22 marca 1917, sygn. I.120.1.295a, s. 170. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2023-10-15].
  21. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 55 z 20 maja 1919, poz. 1737.
  22. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 55 z 20 maja 1919, poz. 1730.
  23. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 55 z 20 maja 1919, poz. 1714.
  24. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 28, 32, 34, 98.
  25. ↑ Stawecki 1997 ↓, s. 64.
  26. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 27.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 16 września 1922, s. 720.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 21 października 1922, s. 794.
  29. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 11, 215, 399.
  30. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 200, 345.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 16 stycznia 1925, s. 22.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 14 grudnia 1925, s. 717.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 5 czerwca 1926, s. 176.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 117.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 23 maja 1927, s. 145.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 296.
  37. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 34, 166.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 339.
  39. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 129, 130.
  40. ↑ a b c d e Kolekcja II ↓, s. 5.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 9.
  42. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 20, 614.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 18 grudnia 1933, s. 301.
  44. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 9.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 257.
  46. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 9, 535.
  47. ↑ Kolekcja II ↓, s. 2, 3, 8.
  48. ↑ Smolarski 1970 ↓, s. 430–436.
  49. ↑ Lokalizator grobów. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. [dostęp 2023-10-13].
  50. ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
  51. ↑ Kolekcja II ↓, s. 2.
  52. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 6 stycznia 1923, s. 18.
  53. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 362.
  55. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-13].
  56. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-13].
  57. ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 3.
  59. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 14 kwietnia 1922, s. 315.
  60. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101.
  61. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 19 marca 1931, s. 65.
  62. ↑ a b c d Kolekcja II ↓, s. 4.
  63. ↑ Verzeichnis űber jene Angehörigen der Polnischen Legion welche mit dem preuß. Eisernen Kreuz 2. Klasse ausgezichnet wurden. [w:] sygn. I.120.1.383, s. 23, 24 [on-line]. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2022-08-15].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władysław_Smolarski&oldid=71838610”