Wacław Karczewski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: Karczewski.

Wacław Karczewski

Marian Jasieńczyk

Portret Wacława Karczewskiego pędzla Jacka Malczewskiego (1906)
Data i miejsce urodzenia	1855 Wola Siennieńska
Data i miejsce śmierci	24 listopada 1911 Kraków
Miejsce spoczynku	Kraków
Zawód, zajęcie	pisarz, dziennikarz
Narodowość	Polska
Rodzice	Feliks Franciszek Karczewski Justyna Karczewska (de domo baronówna Heydel)
Małżeństwo	Helena Malczewska (ślub w 1887)
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Wacław Karczewski, pseudonim Marian Jasieńczyk (ur. 1855 w Woli Siennieńskiej, zm. 24 listopada 1911 w Krakowie) – bibliotekarz Muzeum Narodowego Polskiego w Raperswilu, pisarz i dziennikarz.

Rodzina pieczętowała się herbem Jasieńczyk, stąd pseudonim Jasieńczyk. Syn Feliksa Franciszka i Justyny baronowej Heydel (1836-1864). Matka Wacława zmarła w wieku 27 lat. Wacław liczył wówczas 9 lat.

Dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku Wielgie, gdzie wychowywał się wraz ze swoimi krewnymi – przyszłym malarzem Jackiem Malczewskim i przyszłym historykiem Karolem Potkańskim. W młodości kształcił się pod kierunkiem Adolfa Dygasińskiego. W latach (1873-1877) przebywał w Krakowie ucząc się w szkole średniej, następnie w Wyższej Szkole Przemysłowo-Handlowej w Krakowie. W Krakowie odbył też roczną służbę wojskową. W latach (1877-1884) przebywał we własnym majątku ziemskim Kuczki w powiecie radomskim, przewodząc okolicznej "złotej młodzieży". Lata (1894-1898) spędził w Genewie.

Karierę dziennikarską rozpoczął od zamieszczenia korespondencji na łamach "Wędrowca". Publikował też przekłady z literatury francuskiej, wiersze, opowiadania i jednoaktówki. Wtedy to przybrał pseudonim "Marian Jasieńczyk". Pierwszym znaczącym sukcesem Karczewskiego był dramat "Lena". Sztukę tę wystawiano w Łodzi, Warszawie, Krakowie, Lwowie i Petersburgu. Grała w niej m.in. sławna aktorka Maria Wisnowska. Nagrodzony za dramat "Lena" w 1885 roku na konkursie im. Bogusławskiego ogłoszonym przez "Gazetę Polską"^[1]. Przez wiele lat pracował jako dziennikarz, m.in. Kurjera Warszawskiego (1888-1893).

Następnie od 1900 roku do 1910 jako bibliotekarz w Muzeum Rapperswilskim, gdzie podjął starania mające na celu uzdrowienie tamtejszych spraw organizacyjnych i stosunków personalnych. Akcja ta jednak spotkała się z oporem władz muzealnych i zakończyła złożeniem przez Karczewskiego dymisji. Wkrótce nastąpiła spowodowana gwałtowną chorobą śmierć pisarza (w kilka godzin po przewiezieniu na polską ziemię), co spowodowało, że prasa ówczesna okrzyknęła go "ofiarą raperswilskiego skandalu". U podnóża zamku w Rapperswilu Karczewski wzniósł dworek, nazwany: „Zagroda”, który stał się ośrodkiem życia towarzyskiego polskiego środowiska emigracyjnego^[2][3].

• pierwsza nowela "Kruczek" drukowana w Dzienniku Łódzkim
• tom nowel "Drobiazgów garść" (1887)
• "Lena" – dramat (1887)
• Napisał powieści: "W Wielgiem" (1898) i "Mieczek Wieliski" – powieść autobiograficzna drukowana w odcinkach w "Słowie Polskim" (1910). Najwybitniejszym osiągnięciem w literackim dorobku Karczewskiego jest powieść "W Wielgiem", która doczekała się kilku wydań. Dzieło to, poruszające tematykę wiejską, wyprzedza pod względem tematu (konflikt małżeński w rodzinie chłopskiej), rysunku psychologicznego postaci, techniki opowiadania, sposobu użycia gwary i poetyzacji tekstu, takie utwory, jak np. "Chłopi" Władysława Reymonta^[4].

W 1887 roku poślubił Helenę Malczewską, córkę Juliana Malczewskiego, generalnego sekretarza Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego guberni radomskiej. Brat Heleny – Jacek Malczewski był słynnym polskim malarzem. Wacław Karczewski spoczywa na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

• "Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego" (1923-1927, tom 4, str. 241)
• "Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powszechna Saturnina Sikorskiego" (1892-1914, tom 34, str. 810-811
• "Encyklopedia Powszechna Orgelbranda" (1898-1904, tom 8, str. 113)

• Publikacje Wacława Karczewskiego w bibliotece Polona