Wanda Kamińska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wanda Kamińska z domu Henisz (ur. 20 sierpnia 1918 w Zborówku, zm. 5 maja 2013 w Warszawie) – polska taterniczka, pionierka taternictwa kobiet, członkini honorowa Klubu Wysokogórskiego w Warszawie i Polskiego Związku Alpinizmu.

Wychowała się w Zborówku koło Buska-Zdroju w Świętokrzyskiem^[1]. Od 1932 mieszkała w Zakopanem, gdzie w 1936 zdała maturę w Gimnazjum Żeńskim popularnie zwanym Szarotką^[2][3].

Początkowo chodziła w góry i jeździła na nartach jako turystka, jednak wkrótce do grona elity taternickiej wprowadził ją Wawrzyniec Żuławski. Zaczęła się wspinać jako nastolatka, dlatego taternik Wiktor Ostrowski mówił o niej często „nasza maskotka”. W 1935 była pierwszą kobietą i jedenastą osobą w historii, która dokonała wejścia przez Dolinę Śnieżną na Wyżnią Lodową Przełęcz (wraz z Józefem Orenburgiem)^[4]. Z powodu nordyckiej urody^[5] nazywano ją „Walkirią”^[5].

W 1938 zapisała się na studia na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego^[5].

W styczniu 1936 została przyjęta do Koła Zakopiańskiego Klubu Wysokogórskiego, a członkostwo zwyczajne uzyskała 7 listopada 1945^[6].

Wspinała się z wybitnymi taternikami, jak Tadeusz Orłowski, Zdzisław Dziędzielewicz, Stanisław Braun, Zofia Radwańska-Paryska), Marek Cybulski, Róża Drojecka i inni. Do jej największych wyczynów należą m.in. udział w pierwszym przejściu Żlebu Drège'a na Granaty 27 września 1938^[7]. W lecie 1941, mieszkając w „Murowańcu”, wspinała się z Tadeuszem Orłowskim na Kościelcu, Kozich Czubach, Buczynowych Turniach^[6].

W latach 1945–1946 w Tatrach^[8][9]:

• weszła częściowo nową drogą na Mięguszowiecki Szczyt Pośredni (10 i 12 sierpnia 1945),
• weszła południowo-wschodnim uskokiem na Zadni Mnich (13 września 1946) bez sztucznych ułatwień (wspólnie z Tadeuszem Orłowskim oraz Małgorzatą Serini-Bulską),
• jako pierwsza weszła właściwą północną ścianą Żabiego Szczytu Wyżniego (wspólnie z Tadeuszem Orłowskim, 6 września 1946: droga nadzwyczaj trudna, eksponowana i b. piękna, należąca do najwspanialszych dróg tatrzańskich)^[10][11],
• jako pierwsza wspięła się południowo-zachodnią granią Żabiej Lalki (1946),
• weszła na Rumanowy Szczyt (III przejście lewego filara jego północno-wschodniej ściany w 1945), Wielicki Szczyt (1945)^[7].

Wytyczyła ponad 20 nowych dróg i wariantów w Tatrach. Wspinała się do około 1980^[7].

W drugiej połowie lat 30. XX wieku przebywała w Kanadzie^[6]. Mieszkała tam 2 lata^[12].

Przed II wojną światową fotografowała aparatem fotograficznym Leica kupionym przez dziadka^[5][13]. W czasie wojny była zaangażowana w działalność konspiracyjnego Klubu Wysokogórskiego. Wykonywała odbitki dla „Taternika”, które odbierał od niej Tadeusz Bernadzikiewicz^[13]. Mieszkała wówczas w Warszawie^[5].

Była członkinią honorową Klubu Wysokogórskiego w Warszawie^[5] oraz Polskiego Związku Alpinizmu^[14].

Przez ostatnie lata życia mieszkała w Warszawie w domu przy alei 3 Maja 2. Pochowano ją na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 196-5-21) 13 maja 2013^[1][15]. Spoczęła obok męża^[5].

Jej bratem był Krzysztof Henisz, malarz, rysownik, ilustrator książek i ceramik, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie^[16]. W 1935 jej owdowiala matka poślubiła lekarza i społecznika z Zakopanego, redaktora czasopisma „Zakopane”, Józefa Zychonia^[13].

W 1941 wyszła za mąż, przyjmując nazwisko Kamińska^[6].

Macierzyństwo przerwało rozwój jej kariery sportowej. Miała czworo dzieci^[17], m.in. syna Antoniego Kamińskiego, profesora socjologii, kierownika Zakładu Bezpieczeństwa Międzynarodowego i Studiów Strategicznych Instytutu Studiów Politycznych PAN, wykładającego m.in. w Collegium Civitas^[6].