French
DeutschWei Yuan – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |||||||||
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Wei Yuan (ur. 23 kwietnia 1794 w Shaoyang w prow. Hunan, zm. 26 marca 1857 w Hangzhou w prow. Zhejiang[1]) – chiński uczony, urzędnik i historyk z czasów dynastii Qing. Uczeń Liu Fenglu, wywarł wielki wpływ na poglądy Kang Youweia[2].
Należał do ruchu urzędników energicznie angażujących się w sprawy państwowe i próbujących zwiększyć efektywność administracji. Próbował łączyć obowiązującą konserwatywną ideologię z praktycznymi rozwiązaniami mającymi ułatwić funkcjonowanie państwa[1]. Postulował m.in. przewożenie ryżu z delty Jangcy do Pekinu drogą morską wokół półwyspu Shandong, zamiast kłopotliwego spławiania go lądem przez Wielki Kanał. Przyczynił się także do reformy akcyzy solnej. W 1826 roku opublikował Huangchao jingshi wenbian (皇朝經世文編), zbiór ponad 2000 tekstów poświęconych sprawom skarbowym i sztuce władania państwem.
Jako filozof był zwolennikiem tzw. szkoły nowych tekstów, zmierzającej do reinterpretacji klasyków konfucjanizmu. Jej przedstawiciele uważali, że neokonfucjanizm epoki Song wypaczył oryginalną myśl Konfucjusza[3].
Znany także jako wielki historyk, napisał rozprawę o historii chińskiej wojskowości za czasów Qingów (聖武記, Shengwu Ji), a także pomógł Linowi Zexu zredagować w 1844 roku Haiguo Tuzhi (海國圖志), traktat poświęcony państwom zamorskim. Choć Haiguo Tuzhi utrzymane było w duchu tradycyjnej pogardy wobec świata zewnętrznego, zawierało w sobie pierwsze tłumaczenia tekstów z zachodnich języków, a sam Wei zaproponował w nim selektywne korzystanie z osiągnięć barbarzyńców dla wzmocnienia Chin[1]. Sformułował hasło „przyswajania technologii zachodnich w celu zatrzymania Zachodu” (师夷之长技以制夷, shīyí zhī chángjì yǐ zhìyí)[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wei Yuan, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2012-08-25] (ang.).
- ↑ Federico Avanzini: Religie Chin. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004, s. 123. ISBN 83-7318-324-8.
- ↑ Xinzhong Yao: Konfucjanizm. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 247. ISBN 978-83-233-2602-1.
- ↑ Xinzhong Yao: Konfucjanizm. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009, s. 249. ISBN 978-83-233-2602-1.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- John King Fairbank: Historia Chin. Nowe spojrzenie. Warszawa-Gdańsk: Dom Wydawniczy Bellona/Wydawnictwo Marabut, 2004. ISBN 83-1109726-7.