Wiktoria z Sabiny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Święta
Wiktoria z Sabiny

dziewica męczennica
Święta Wiktoria na obrazie José de Sarabia
Data i miejsce śmierci	18 grudnia ok. 250-303 Trebula Mutuesca
Czczona przez	Kościół katolicki
Wspomnienie	10 lipca
Atrybuty	anioł, miecz w sercu, palma męczeństwa, chorągiew, strzała, smok
Patronka	Łowicz, diecezja łowicka
Szczególne miejsca kultu	Subiaco

Wiktoria z Sabiny, również: Wiktoria z Rzymu, wł. Sante Vittoria, Anatolia, e Audace (zm. 18 grudnia ok. 250–303 w Trebula Mutuesca, dzisiejsze Monteleone Sabino) – dziewica, męczennica chrześcijańska i święta Kościoła katolickiego.

Była Rzymianką, pochodziła z patrycjuszowskiego rodu Sabinów, który mieszkał pod Rzymem w Subiaco, w regionie Lacjum^[1]. Padła prawdopodobnie ofiarą prześladowań chrześcijan za czasów cesarza Decjusza, w połowie III wieku lub za cesarza Dioklecjana na początku IV wieku^[2].

Niewiele wiadomo o jej życiu. Kult jej jest wczesny i on świadczy o historycznym istnieniu świętej, chociaż dokumenty o niej zaginęły. Najstarszy jej wizerunek widnieje na jednej z mozaik z VI wieku w Rawennie, w bazylice Św. Apolinarego. Świadczy to, jak jej kult musiał być żywy, skoro znalazł swoje potwierdzenie w odległej od Rzymu Rawennie, wśród najsłynniejszych męczenników Kościoła Zachodniego^[2]. Wspomina o niej także Adelhelm w swoim dziele O dziewictwie z początku VIII wieku^[3].

Część relikwii świętej Wiktorii zostało przeniesione w 827 roku przez opata Petera z Abbazia di Farfa na górę Matenano w regionie Picene, na południe od Marche, ponieważ opactwo zostało oblężone przez Saracenów^[4].

Podanie głosi, że Wiktoria miała siostrę lub przyjaciółkę św. Anatolię. Obie były zaręczone: Wiktoria z Eugeniuszem, Anatolia z Tytusem Aureliuszem^[5]. Eugeniusz pochodził ze znamienitego rodu, nie był on jednak chrześcijaninem, co napotkało opór Wiktorii. Obie kobiety, głęboko wierząc w Chrystusa, zapragnęły pozostać dziewicami do końca życia. Umocnił je w tych postanowieniach Anioł, który powiedział: Jest miejsce na dziewictwo, czystość i małżeństwo, z tym, że dziewictwo to złoto, czystość (niewinność) to srebro, małżeństwo – brąz. Dziewczęta wybrały złoto^[3][6].

Urażeni rzymscy młodzieńcy porwali kobiety, które uznali już za swoje narzeczone i uwięzili w domach, by prośbą lub groźbą zmusić je do małżeństwa. Kobiety pozostały jednak nieugięte, co spowodowało, że Eugeniusz oskarżył Wiktorię przed cesarzem jako chrześcijankę. Taki zarzut w tamtych czasach równał się wyrokowi śmierci. Mimo to Wiktoria postanowiła być wierna Chrystusowi, nie ustąpiła ani w kwestii zamążpójścia, ani w kwestii wiary chrześcijańskiej^[2]. Św. Wiktoria poniosła śmierć męczeńską w połowie III wieku lub ok. 305 roku. Nie jest pewne, w jaki sposób pozbawiono ją życia. Mówi się bowiem, że została albo ścięta, albo rozszarpana przez byka albo przebita mieczem. Niektóre źródła podają, iż zginęła śmiercią męczeńską 18 grudnia, a jej ciało złożono w sarkofagu 23 grudnia. W tym dniu obchodzone było jej liturgiczne wspomnienie^[3].

Anatolia zawieziona została do dóbr Aureliusza koło Ankony, gdzie wsławiła się wieloma cudami, pod których wpływem nawróciła się duża liczba pogan. Pozostała jednak nieugięta namowom narzeczonego i oskarżono ją przed cesarzem jako chrześcijankę. Cesarz rozkazał wielkorządcy Faustynowi, aby ją zmusił do oddania czci bożkom, a gdyby tego nie uczyniła, skazał ją na śmierć. Św. Anatolia umarła przebita mieczem 9 czerwca^[5].

Jej relikwie znajdują się w Subiaco i w Łowiczu, w kolegiacie Matki Bożej Wniebowziętej. Otrzymał je od papieża Urbana VIII i uroczyście wprowadził arcybiskup gnieźnieński, Henryk Firlej, w 1625 roku^[3].

Jest patronką Łowicza i diecezji łowickiej^[7].

W ikonografii przedstawia się św. Wiktorię w stroju z epoki, gdy rozdaje pieniądze i klejnoty ubogim. Przedstawia się także jej śmierć męczeńską^[3][6].

Jej atrybutami są: anioł, który ukazując się Wiktorii dał jej możliwość wyboru spośród trzech szlachetnych kruszców tłumacząc jednocześnie ich znaczenie, złoto to dziewictwo, srebro niewinność i brąz jako znak małżeństwa, stąd pośród atrybutów wzięły się kruszce i klejnoty, które jednocześnie mogą symbolizować posag, który rozdała ubogim. Pozostałe atrybuty to miecz lub sztylet w sercu wskazujący poniesiony rodzaj śmierci, palma męczeństwa, chorągiew, sztandar symbolizujący zwycięstwo w walce o zachowanie dziewictwa i smok jako personifikacja zła i namiętności życiowych^[6].

Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest wspólnie ze św. Anatolią 10 lipca (niegdyś 23 grudnia według starego kalendarza rzymskiego, kiedy to wspominana była oddzielnie)^[3].

• kult świętych
• męczennicy wczesnochrześcijańscy
• wstawiennictwo świętych
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

• Wiktoria z Sabiny na deon.pl (SJ i Wydawnictwo WAM)
• Victoria von Rom – Ökumenisches Heiligenlexikon
• Święta Wiktoria, dziewica i męczennica
• Anatolia, Audace e Vittoria, santi martiri (wł.)
• Józef Marecki, Lucyna Rotter: Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2009. ISBN 978-83242-0910-1. (pol.).