Wiosłonosowate – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wiosłonosowate
	Polyodontidae
	Bonaparte, 1835
	; Przedstawiciel rodziny – wiosłonos amerykański (Polyodon spathula)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	kostnochrzęstne
Rząd	jesiotrokształtne
Rodzina	wiosłonosowate
	Typ nomenklatoryczny
	Polyodon Lacépède, 1797
Synonimy
	Eleuthéropomes Duméril, 1805; Phyllorhynci Latreille, 1825; Prionidae Swainson, 1838; Spatulariae Müller, 1845; Psephurini Grande & Bemis, 1991;
	Eleuthéropomes Duméril, 1805; Phyllorhynci Latreille, 1825; Prionidae Swainson, 1838; Spatulariae Müller, 1845; Psephurini Grande & Bemis, 1991;
Rodzaje
	5 rodzajów (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	5 rodzajów (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiosłonosowate^[7], łyżkowce^[7], jesiotry wiosłonose^[8] (Polyodontidae) – rodzina słodkowodnych, rzadziej słonawowodnych ryb promieniopłetwych z rzędu jesiotrokształtnych (Acipenseriformes). Występują w Ameryce Północnej. Są poławiane dla smacznego mięsa.

Cechy charakterystyczne

Wydłużone, walcowate ciało, niemalże okrągłe w poprzecznym przekroju. Głowa wyciągnięta w bardzo wydłużony ryj (rostrum) w kształcie poziomo ułożonego wiosła, który stanowi wrażliwy narząd czuciowy pokryty licznymi elektroreceptorami. Otwór gębowy z dwoma wąsikami, znajduje się w dolnym położeniu. Uzbrojony jest w drobne zęby. Tryskawka obecna^[9].

Od jesiotrowatych odróżnia je brak tarczek kostnych na skórze. Łuski ganoidalne występują tylko na górnym płacie płetwy ogonowej^[8]^[9].

Klasyfikacja

Współcześnie (żyjące i wymarłe w czasach współczesnych) występujące rodzaje zaliczane do tej rodziny^[10]:

Polyodon Lacépède, 1797 – jedynym przedstawicielem jest Polyodon spathula (Walbaum, 1792) – wiosłonos amerykański
Psephurus Günther, 1873 – jedynym przedstawicielem był Psephurus gladius (Martens, 1862) – wiosłonos chiński

Opisano również rodzaje wymarłe^[9]:

Crossopholis Cope, 1883
Paleopsephurus MacAlpin, 1947
Protopsephurus Lu, 1994

Zobacz też

lista rodzin ryb

Uwagi

↑ ^a ^b ^c Definiacja taksonu nie opiera się na nazwie rodzajowej.
↑ Typ nomenklatoryczny: Spatularia Shaw, 1804 (= Polyodon Lacépède, 1797).
↑ Typ nomenklatoryczny: Psephurus Günther, 1873.

Przypisy

↑ Ch.-L.Ch.L. Bonaparte Ch.-L.Ch.L., Prodromus Systematis Ichthyologiae, 1835, [7] (łac.).
↑ A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux: rendue plus facile a l'aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 105. (fr.).
↑ P.-A. Latreille: Familles Naturelles du Règne Animal, Exposées Succinctement et dans un Ordre Analytique, avec l’Indication de leurs Genres. Paris: J.B. Baillière, 1825, s. 114. (fr.).
↑ W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1839, s. 234. (ang.).
↑ J.P. Müller. Ueber den Bau und die Grenzen der Ganoiden, und über das natürliche System der Fische. „Archiv für Naturgeschichte”. 11 (1), s. 119, 137, 1845. (niem.).
↑ L. Grande & W.E. Bemis. Osteology and phylogenetic relationships of fossil and Recent paddlefishes (Polyodontidae) with comments on the interrelationships of Acipenseriformes. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 11 (Suppl. to No. 1), s. 113, 1991. DOI: 10.1080/02724634.1991.10011424. (ang.).
↑ ^a ^b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
↑ ^a ^b Nikolski 1970 ↓, s. 123.
↑ ^a ^b ^c Nelson 2006 ↓, s. 94.
↑ RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-25] (ang.).

Bibliografia

Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.

[nr-2] Definiacja taksonu nie opiera się na nazwie rodzajowej.

[6] Typ nomenklatoryczny: Spatularia Shaw, 1804 (= Polyodon Lacépède, 1797).

[8] Typ nomenklatoryczny: Psephurus Günther, 1873.

[bon-1] Ch.-L.Ch.L. Bonaparte Ch.-L.Ch.L., Prodromus Systematis Ichthyologiae, 1835, [7] (łac.).

[dum-3] A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux: rendue plus facile a l'aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 105. (fr.).

[lat-4] P.-A. Latreille: Familles Naturelles du Règne Animal, Exposées Succinctement et dans un Ordre Analytique, avec l’Indication de leurs Genres. Paris: J.B. Baillière, 1825, s. 114. (fr.).

[swa-5] W. Swainson: The natural history of fishes, amphibians, & reptiles, or monocardian animals. Cz. 1. London: Longman & Co., 1839, s. 234. (ang.).

[mul-7] J.P. Müller. Ueber den Bau und die Grenzen der Ganoiden, und über das natürliche System der Fische. „Archiv für Naturgeschichte”. 11 (1), s. 119, 137, 1845. (niem.).

[gra&bem-9] L. Grande & W.E. Bemis. Osteology and phylogenetic relationships of fossil and Recent paddlefishes (Polyodontidae) with comments on the interrelationships of Acipenseriformes. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 11 (Suppl. to No. 1), s. 113, 1991. DOI: 10.1080/02724634.1991.10011424. (ang.).

[mszR-10] Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.

[CITEREFNikolski1970123-11] Nikolski 1970 ↓, s. 123.

[CITEREFNelson200694-12] Nelson 2006 ↓, s. 94.

[cof-13] RonR. Fricke RonR., William NeilW.N. Eschmeyer William NeilW.N., Richard van derR. Laan Richard van derR. (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-25] (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[b]

[5]

[c]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]