Wojciech Tyczyński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wojciech Tyczyński

Wojciech Tyczyński (<1934)
pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	6 stycznia 1892 Skole
Data i miejsce śmierci	7 marca 1959 Wrocław
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	9 Pułk Strzelców Polskich, 51 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych, 56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej
Stanowiska	dowódca batalionu, zastępca dowódcy pułku, dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa: kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Wojciech Jan Tyczyński (ur. 6 stycznia 1892 w Skolem, zm. 7 marca 1959 we Wrocławiu) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się w Skolem (pow. stryjski, woj. stanisławowskie), w wielodzietnej robotniczej rodzinie Jana i Marii z Nadziejowskich^[1]. Po maturze, którą uzyskał w 1913 roku w Stryju, rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie^[2].

W czasie I wojny światowej wcielony został do cesarskiej i królewskiej armii. Po ukończeniu austriackiej szkoły oficerskiej w Klagenfurcie został mianowany na stopień podporucznika, następnie skierowano go na front austriacko-rosyjski potem na austriacko-rumuński. W 1916 roku został ranny. Po wyleczeniu, już jako porucznik, znalazł się na froncie austriacko-włoskim, gdzie w 1918 roku został dowódcą batalionu. Po klęsce Austrii przeszedł z batalionem na stronę włoską.

We Włoszech pełnił służbę w Pułku im. Garibaldiego, a po przybyciu do Francji w 9 pułku strzelców polskich Armii Polskiej gen. Józefa Hallera^[3]. W jej szeregach wrócił w 1919 roku do Polski. Będąc kapitanem, jako dowódca batalionu 51 pułku piechoty Strzelców Kresowych, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej^[3]. Ciężko ranny trafił do szpitala. Za wykazane męstwo i odwagę na polu chwały odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Po wyleczeniu w stopniu majora wrócił w 1921 roku do pułku, który stacjonował w Brzeżanach. Dowodził II batalionem, a później objął obowiązki zastępcy dowódcy 51 pp. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 477. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[4].

23 stycznia 1928 roku został awansowany na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 46. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[5].

28 czerwca 1933 roku został przeniesiony ze stanowiska zastępcy dowódcy 51 pułku piechoty w Brzeżanach na stanowisko dowódcy 56 pułku piechoty wielkopolskiej w Krotoszynie^[6][3]. Dowodząc pułkiem sprawował jednocześnie funkcję dowódcy garnizonu Krotoszyn. Obok sukcesów szkoleniowych i w dyscyplinie pułk pod jego dowództwem osiągał także sukcesy w innych dziedzinach. Pułk ten szczycił się orkiestrą pułkową, chórem żołnierskim i teatrem garnizonowym. W 1938 roku, w czasie kryzysu czechosłowackiego, został dowódcą kombinowanego pułku piechoty 25 Dywizji Piechoty, z którym wziął udział w zajęciu Zaolzia. Po wykonaniu zadania powrócił do dowodzenia 56 pp. Na tym stanowisku zastała go wojna.

Walczył na czele pułku podczas obrony Krotoszyna, w bitwie nad Bzurą, w walkach w Kampinosie. Po przebiciu się do Warszawy brał udział w obronie stolicy. Na mocy rozkazu dowództwa Armii „Warszawa” płk Tyczyński został dowódcą obrony odcinka od „Filtrów po tory”. Za działania we wrześniu 1939 roku został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari.

Po kapitulacji stolicy przebywał w niewoli niemieckiej: początkowo w Oflagu II A Prenzlau, potem w II B Arnswalde, II D Gross-Born i Sandbostel k. Bremy. Podczas pobytu w Oflagu II B Arnswalde od 20 grudnia 1940 do 28 września 1941 roku był polskim komendantem (najstarszym). Czas pobytu w niewoli wykorzystał do spisania wspomnień z walk wrześniowych. Po oswobodzeniu przez Anglików przebywał w 112 ośrodku byłych jeńców w Delmenhorst, gdzie opracował sprawozdanie z walk swego pułku.

Do kraju wrócił w 1947 roku i zamieszkał we Wrocławiu. Utrzymywał się pracując fizycznie. Pochowany został na cmentarzu parafialnym przy ul. Raszkowskiej w Krotoszynie (kwatera wojskowa, sektor 3W-6-8). Grób jego wymieniany jest jako miejsce godne odwiedzenia.

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari (1939)
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5254 (1922)^[7]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[8][9]
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie, po raz drugi w 1921)^[10]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[11]
• Medal Niepodległości (24 października 1931)^[12]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[13]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[13]
• Odznaka za Rany i Kontuzje^[13]
• Odznaka Pamiątkowa 51 pułku piechoty^[13]
• Srebrny Medal Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)^[14]

Jego imieniem oraz imieniem pułku, którym dowodził nazwano ulice niektórych miast Wielkopolski, m.in. w Krotoszynie, Sulmierzycach i Pogorzeli.

• Tyczyński Wojciech Jan. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.50-4073 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-29].
• Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 246, 347.
• Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 65, 168.
• Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 21, 579.
• Wojciech Tyczyński, Walki 56 Pułku Piechoty w kampanii wrześniowej 1939 r. [w:] „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 2 i 3, 1989.
• Antoni Artur Korsak, 56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej, Wyd. P.W. „Egross”. Warszawa 1991.
• Andrzej Szutowicz, Starszy Oflagu II B Arnswalde płk Wojciech Jan Tarczyński i jego bojowe zasługi. KAWALIERA, Drawno 2007.
• Strona KGRH 56 pp Wlkp