Wojsław (Mielec) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wojsław
część Mielca
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

mielecki

Miasto

Mielec

W granicach Mielca

1 stycznia 1985[1]

SIMC

0974759

Populacja (1943)
• liczba ludności


1538

Strefa numeracyjna

(+48) 17

Kod pocztowy

39-300

Tablice rejestracyjne

PL

Położenie na mapie Mielca
Mapa konturowa Mielca, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Wojsław”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wojsław”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Wojsław”
Położenie na mapie powiatu mieleckiego
Mapa konturowa powiatu mieleckiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Wojsław”
Ziemia50°15′38″N 21°28′09″E/50,260682 21,469192
Multimedia w Wikimedia Commons

Wojsław – dawniej samodzielna wieś, od 1985 osiedle Mielca[2] – 3 km na SE od centrum Mielca, na prawym brzegu rzeki Wisłoki; ok. 72 km na SE od klasztoru świętokrzyskiego, 38 km na SE od Koniemłotów – dawnej własności, a następnie prepozytury klasztoru świętokrzyskiego.

W roku 1351 wieś w ziemi sandomierskiej[3], 1442n. powiecie sandomierskim[4]; 1470–80 parafia Rzochów (Długosz L.B. III 236), 1530 parafia Mielec[5].

Lokalne nazwy patronimiczne

[edytuj | edytuj kod]

1269 „Voÿslaw”, 1351 „Woyslaw”, 1366 „Woisłav”, 1442 „Woyslaw”, 1459 „(granitie) Woysławska”, 1463 „Woyslaw”, 1485 „Voyslaw”, 1500 „Woyszlaw”, 1506 „Voÿszlaw”, 1510n. „Woisław”, 1529 „Woyslaw”, 1530 „Vojslaw”, 1531 „Voyslaw”, 1532 „Woÿslaw”, 1564-5 „Worsrow”, 1578 „Wojsław”, „Woyszlaw”, 1588n. „Woislaw”, 1673-4 „Woyslaw”, 1751 „Woysław”, 1784 „Woisław”[6].

Opis granic, topografia

[edytuj | edytuj kod]

W roku 1459 przy rozgraniczaniu Mielca i Cmolasu wspomniana granica jest Wojsławska[7]. 1510 – narożnica między Rzochowem, Mielcem i Wojsławem usypana w borze zwanym Rzyszka, przy drodze z Mielca do Cmolasu (ib. V 49);

  • 1510 – Jan z Sienna podkomorzy sandomierski odnawia kopce graniczne między miastami Rzochów Stanisława z Rzochowa a wsią Wojsław Stanisława Mieleckiego. Obie miejscowości dzieli rzeka Wisłoka; granica biegnie od kopca przy miedzy kmiecia Klapowicza, miedzą do jeziora Leśnik i przez drogę do rzeki Trześń, jej brzegiem, przez las i bór zwany Rzyszka do narożnicy między Mielcem, Rzochowem i Wojsławiem (ib. 48);
  • 1519 – komisarze królewscy rozgraniczają należące do starostwa sandomierskiego dobra Raniszów, Wola Raniszowska, Padwa i Tuszów od posiadłości Stanisława Mieleckiego Cmolas, Trzesówka, Chorzelów, Chrząstów, Cyranowska Wola i W. (ib. 101);
  • 1528–30 – przeprowadzono według starych znaków i świadectwa starców rozgraniczenie między dobrami królewskimi Tuszów i Jasiów a posiadłościami Stanisława Mieleckiego, w tym W. (ib. 178, 194, 209);
  • 1782 – według mapy Miega Wojsław leży po obu stronach drogi z Mielca do Rzochowa, ulicówka, od E puszcza[8]

Historia administracyjna

[edytuj | edytuj kod]

Dawniej wieś i gmina jednostkowa w powiecie mieleckim, za II RP w woј. krakowskim.

1 kwietnia 1925 z gminy Wojsław wyłączono przysiółek Rżyska i folwarki Wojsław Dwór i Rżyska Dwór, włączając je do gminy Rzochów[9].

1 kwietnia 1930 do gminy Wojsław włączono z powrotem Rżyska (oprócz niektórych parceli)[10].

W 1934 w nowo utworzonej zbiorowej gminie Mielec[11], gdzie utworzył gromadę[12].

Podczas II wojny światowej w gminie Mielec w Landkreis Dębica w dystrykcie krakowskim (Generalne Gubernatorstwo), częściowo włączony do Heeresgutsbezirk Truppenübungsplatz Süd Dęba. Liczyły wtedy 1538 mieszkańców[13].

Po wojnie znów w gminie Mielec w powiecie mieleckim, w nowo utworzonym województwie rzeszowskim[14].

Jesienią 1954 zniesiono gminy tworząc gromady. Wojsław wszedł w skład nowo utworzonej gromady Wojsław[15], gdzie przetrwał do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej[16].

1 stycznia 1973 ponownie w gminie Mielec[17]. Wtedy też część Wojsławia włączono do Mielca[18].

1 czerwca 1975 w małym woj. rzeszowskim.

1 stycznia 1985 pozostałą część Wojsławia (1029 ha) włączono do Mielca[1].

Kalendarium własności, powinności, obciążenia ekonomiczne

[edytuj | edytuj kod]

Własność klasztoru świętokrzyskiego do 1463 r., następnie szlachecka.

  • 1269 – Część wsi Wojsław należącą do rycerza Żegoty klasztor zamienia na wieś Grzegorzewice leżącą obok nowo lokowanej Nowej Słupi[19].
  • 1351 – Kazimierz Wielki przenosi na prawo średzkie imiennie wyliczone posiadłości klasztoru świętokrzyskiego, w tym Wojsław[3].
  • 1442 – Władysław Warneńczyk przenosi na prawo średzkie imiennie wyliczone posiadłości klasztoru świętokrzyskiego w tym Wojsław[4][20]
  • 1463, 1464 – opactwo zamienia swoją wieś Wojsław z dopłatą 190 grzywien na Pawłów z prawem patronatu nad istniejącym w nim kościołem, należącym do Jana Skrzętki i jego żony Anny[21] patrz Pawłów.
  • 1470–80 – Długosz opisuje zamianę następująco – wieś położona w lasach koło Mielca, niegdyś należała do klasztoru świętokrzyskiego, ale opat Michał zamienił ją w 1471 r. na Pawłów, należący do Jana Skrzętki Pawłowskiego herbu Godzięba, dopłacając mu 200 grzywien (Długosz L.B. III 236; II 484);
  • 1480 – bracia Jan i Bernard z Kaliszan [Mieleccy] kupują od Jana Skrzętki wieś Wojsław[22]1;
  • 1506 – pobór z 5,5 łana i karczmy dziedzicznej[23]
  • 1523 – Agnieszka Beata z Tęczyna, żona Jana Ciężkiego z Tarnowa, kwituje Stanisława Mieleckiego, kasztelana zawichojskiego, z 200 zł zapisanych na jej wsi Wojsław[24]
  • 1523 – król zezwala Stanisławowi Mieleckiemu zapisać na 1/2 jego wsi Wojsław czynsz roczny 5 florenów w zamian za sumę 100 florenów[25].
  • 1530 – pobór z 7 łanów, od 2 komorników – Zywkowicza i Bieńka – oraz z karczmy[5]
  • 1531 – pobór z 7 łanów (ib. 475);
  • 1532 – pobór z 5 łanów, na 2 łanach powstał folwark (ib. 604v);
  • 1542 – w wyniku działu dóbr między braćmi Janem, Walerianem i Sebastianem Mieleckimi herbu Gryf, synami Stanisława Mieleckiego i Elżbiety Tęczyńskiej, Sebastian otrzymuje między innymi Wojsław[26](Polski Słownik Biograficzny Tom XX s.767)
  • 1564–5 własność szlachecka, pobór z 5 łana[27]
  • 1572 – Sebastian Mielecki kupuje od Konstantego Ostrogskiego Pleszów w powiecie proszowickim, równocześnie odstępując mu (w części czy całości nie wiadomo?) Wojsław (Polski Słownik Biograficzny Tom XX s.767).
  • 1578 – Hieronim Mielecki daje pobór od 24 kmieci na 9 łanach, 2 zagrodników z rolą, 2 komorników z bydłem, 1 komornika bez bydła, 2 rzemieślników i z karczmy[28][29]
  • 1588 – starosta brzeski daje pobór od 24 kmieci na 9 łanach, 2 komorników z bydłem, 2 rzemieślników i z karczmy[30].
  • 1629 – wojewoda ruski daje pobór od 16 kmieci na 4 łanach, 2 zagrodników z rolą, 2 komorników z bydłem i 2 rzemieślników[31]
  • 1662 – pogłówne od szlachetnego Morsztyna, 5 czeladzi folwarcznej i 115 mieszkańców wsi[32].
  • 1673 – własność wojewody krakowskiego (ib. 247v);
  • 1674 – pogłówne od szlachetnego Grotkowskiego z żoną, 6 czeladzi folwarcznej i 50 mieszkańców wsi (ib. 419, 467v).

Powinności dziesięcinne

[edytuj | edytuj kod]

Dziesięcina należy do klasztoru świętokrzyskiego, następnie do plebana/prepozyta Koniemłotów i plebana Mielca.

  • 1366 – opat świętokrzyski zrzeka się na rzecz plebana Koniemłotów pretensji do dziesięcin z ról klasztornych między innymi w Wojsławiu[33]
  • 1526 – przy fundacji prepozytury w Mielcu jej prepozyt otrzymuje między innymi grunt za miastem w stronę Wojsławia oraz dziesięcinę snopową z ról kmiecia w Wojsławiu[34]
  • 1529 – z całej wsi dziesięcina snopowa wart. 11 grz. należy do prepozyta Koniemłotów, od 1 kmiecia dziesięcina snopowa wartości 6 groszy i konopna wartości 3 groszy pobiera pleban Mielca[35].
  • 1664 – dziesięcina snopowa od poddanych z Wojsławia należy do prepozyta Koniemłotów[36].
  • 1681, 1699 – dziesięcina pieniężna od kmieci należy do tegoż[37][38].
  • 1748 – proces o dziesięcinę między Kazimierzem Jarmundowiczem, doktorem dekretów, kanonikiem, prebendarzem kaplicy świętej Marii Magdaleny w Mielcu oraz Józefem Marońskim, administratorem dóbr Wojsław i Książnice[39].
  • 1751 – nuncjatura wydaje wyrok w sporze Kazimierza Jarmundowicza i Wiesiołowskiego z mieszkańcami wsi Wojsław w sprawie dziesięcin z ról dóbr Wojsław, Wielki Łęg, Zawierzbie i „Przerygie alias Główki”, graniczących przez rzekę Wisłokę z Książnicami, z dawna należących do kmieci. (ib. 33-6);
  • 1783 – dziesięcina pieniężna 80 zł należy do prepozyta Koniemłotów[40].

Studenci Uniwersytetu Krakowskiego

[edytuj | edytuj kod]
  • 1483–85 – Stanisław syn Jakuba student Uniwersytetu Krakowskiego[41][42].
  • 1500–2 – Jan syn Jakuba student Uniwersytetu Krakowskiego[43][44].
  • 1510 – woźny Stanisław „Woisławek”[45].
  • 1616 – Andrzej syn Krzysztofa Wojsławskiego[46].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  • W 1396 r. kasztelan wiślicki Jaśko za zasługi przy chrystianizacji Litwy otrzymał od Jagiełły miasto Wojsław z kilkoma wsiami w ziemi krakowskiej (J. Ossoliński, Pamiętnik (1595-1621), Wrocław 1952),
  • F. Kiryk, w publikacji „Lokacje miejskie nieudane, translacje miast i miasta zanikłe w Małopolsce do pol. XVII stulecia, KHKM 28, 1980, 381” – identyfikuje ten właśnie Wojsław z Wojsławem koło Mielca, natomiast autorzy Słownika Historyczno Geograficznego (K I 14) słusznie uznają go za miejscowość niezidentyfikowaną.

Literatura

[edytuj | edytuj kod]
  • Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich T.XIII s.760[47]
  • Mielec. Dzieje miasta i regionu 1, red. F. Kiryk, Mielec 1984 według indeksu; K. Mosingiewicz, Mieleccy h. Gryf, [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej 3, W. 1986, 270,
  • Marek Derwich – Benedyktyński klasztor świętego Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, W.-Wr. 1992. Warszawa.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b M.P. z 1984 r. nr 30, poz. 212.
  2. ↑ Gąsiewski 2006 ↓, s. 46.
  3. ↑ a b Derwich 1992 ↓, s. 278.
  4. ↑ a b Mp. ↓, s. IV 1434.
  5. ↑ a b ASK ↓, s. I/10 233v.
  6. ↑ A. Orzechowska, Nazwy miejscowe dawnego pow. pilzneńskiego oraz prawobrzeżnej cz. dawnych powiatów sandomierskiego i wiślickiego, Wr. i in. 1975, 85.
  7. ↑ AS ↓, s. II 157.
  8. ↑ Mateszew 1984 ↓, s. 71.
  9. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 26, poz. 184.
  10. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 4, poz. 37.
  11. ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 593.
  12. ↑ Krakowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 142.
  13. ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
  14. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 168.
  15. ↑ Uchwała Nr 28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu mieleckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 18 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41).
  16. ↑ Wykaz miast, osiedli i gromad: stan z dn. 1 I 1971 r., Cz. 1. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny – Biuro Spisów, 1971.
  17. ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
  18. ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327.
  19. ↑ Mp. ↓, s. I 78.
  20. ↑ AG ↓, s. rok 1843.
  21. ↑ AG ↓, s. rok 1860,rok 1862.
  22. ↑ BO ↓, s. rps 495 351.
  23. ↑ ASK ↓, s. I/7 124.
  24. ↑ Dworzaczek 1985 ↓, s. 365.
  25. ↑ MS 1961 ↓, s. IV 4211.
  26. ↑ Mateszew 1984 ↓, s. 134.
  27. ↑ LS ↓, s. rok 1564-5 s.324.
  28. ↑ ASK ↓, s. I/10 801.
  29. ↑ Paw. ↓, s. 202.
  30. ↑ ASK ↓, s. I/10 842v.
  31. ↑ RS ↓, s. rok 1629 s.75.
  32. ↑ ASK ↓, s. I/67 44v.
  33. ↑ ZDK ↓, s. T.I s.64.
  34. ↑ Kiryk 1984 ↓, s. 185.
  35. ↑ LR ↓, s. 171,268.
  36. ↑ AV ↓, s. t. VIII s.233.
  37. ↑ AVCap. ↓, s. t.LVI s36.
  38. ↑ AV ↓, s. t.XIV s.184.
  39. ↑ BO ↓, s. rps 91 26v-33.
  40. ↑ AV ↓, s. t. LVI s.247.
  41. ↑ Al. ↓, s. 256.
  42. ↑ LProm. ↓, s. 95.
  43. ↑ Al. ↓, s. II 63.
  44. ↑ LProm. ↓, s. 133.
  45. ↑ AS ↓, s. t.V s=48.
  46. ↑ Al. ↓, s. t.IV s.49.
  47. ↑ Wojsław, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 760.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Marek Derwich: Benedyktyński klasztor świętego Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, W.-Wr. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10300-0.
  • Mp. Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, wyd. F. Piekosiński. „Poloniae Summaria”. 
  • ASK. Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG. „Archiwa Państwowe”. 
  • AS. Archiwum książąt Lubartowiczów-Sanguszków w Sławucie, wyd. Z.L. Radzimiński i B. Gorczak, t. II (1284-1506); t. V (1513-1547), Lwów 1888, 1897. „Archiwum książąt Lubartowiczów-Sanguszków”. T.II,T.V. Lwów 1888,1897. 
  • S. Mateszew: Zarys dziejów osadnictwa, Mielec Dzieje miasta i regionu, t. 1, red. F. Kiryk. Mielec: 1984.
  • AG. Archiwum Główne Akt Dawnych w W.; jeśli nie zaznaczono inaczej, cyfra arabska oznacza numer dokumentu ze zbioru dokumentów pergaminowych. „Archiwa Państwowe”. 
  • BO. Biblioteka Zakładu im. Ossolińskich we Wrocławiu. „Rękopisy”. Wrocław. 
  • T. Wierzbowski. Matricularum Regni Poloniae Summaria, t. I-V/l, wyd. T. Wierzbowski, W. 1905-1919; t. V/2, wyd. J. Płocha, A. Rybarski, I.Sułkowska. „Poloniae Summaria”, 1961. Wrocław. 
  • W. Dworzaczek: Hetman Jan Tarnowski. Wyd. Inst. Wyd. Pax. Warszawa: 1985. ISBN 83-21-10584-X.
  • LS. Lustracja województwa sandomierskiego 1564-1565. „wyd. W. Ochmański, Wr. 1963.”. Wrocław 1983. 
  • Adolf Pawiński. A. Pawiński, Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym. Małopolska, t. III-IV. „(Źródła dziejowe, 14-15), W. 1886”. Warszawa 1886. 
  • Z. Guldon, L. Stępkowski, Z. Trawicka. RS 1629 – Z. Guldon, L. Stępkowski, Z. Trawicka, Rejestr poborowy powiatu sandomierskiego z roku 1629, „Teki Archiwalne” 21, 1989, s. 17–108. „Teki Archiwalne”. Kraków. 
  • S. Kuraś: Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, wyd. S. Kuraś, t. I-II, Lublin 1965-1973. Lublin 1965-73.
  • Włodzimierz Gąsiewski: Leksykon Ziemi Mieleckiej. Przewodnik historyczno-turystyczny. Mielec: Agencja Wydawnicza „Promocja”, 2006. ISBN 83-87549-23-1.
  • Franciszek Kiryk. Miasta regionu mieleckiego do poł. XVII w. „Mielec. Dzieje miasta i regionu 1”, s. 185, 1984. Mielec. 
  • wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa. Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa, 1968. „Liber retaxationum”. 
  • Al. Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, t.I, wyd. Ż.I. Pauli, B. Ulanowski, t. II-III, wyd. A. Chmiel, t. IV, wyd. J. Zathey, przy współpracy H. Barycza, t. V, wyd. K. Lewicki, przy współpracy J. Zatheya, Kr. 1887- 1956. „Wydanie Archiwalne”. wyd. K. Lewicki, przy współpracy J. Zatheya, Kr. 1887- 1956.. 
  • LProm. Statuta nec non Liber promotionum philosophorum ordinis in Universitate Studiorum Jagellonica ab anno 1402 ad an. 1849, wyd. J. Muczkowski Kr. 1849. „J. Muczkowski”. Kraków 1849. 
  • Sułkowska-Kurasiowa, S. Kuraś. Bullarium Poloniae, ed. I. Sułkowska-Kurasiowa, S. Kuraś, t. I-VI. „J.Bartoszewicz”. Rzym 1982-1998.. 
  • BPAN. Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. „Zbiory Archiwalne”. Kraków Archiwum PAN. 
  • AVCap. Acta Visitationis capituli cracoviensis, rps w AMetr. „Archiwa Państwowe”. 
  • AV. Acta Visitationis, dział w AMetr. „Akta wizytacyjne”. 
Mielec
Części miasta wg TERYT
Osiedla Mielca

Herb Mielca

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wojsław_(Mielec)&oldid=72866429”