Zacier – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy produktu spożywczego. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Zacier – mieszanina otrzymywana z zalania wodą roztartych ziaren zbóż, ziemniaków lub melasy, w celu poddania jej fermentacji alkoholowej. Ze względu na przeznaczenie wyróżnia się zacier do wyrobu piwa i spirytusu (gorzelniczy).

Zacier do celów piwowarskich powstaje w wyniku zacierania słodu oraz wody. Stanowi główny składnik brzeczki piwnej^[1]. Zacieranie słodu przeprowadza się w kadzi zaciernej, w której zmielony (ześrutowany) słód mieszany jest z wodą i podgrzewany do ok. 65 °C, by doprowadzić do rozkładu skrobi na cukry proste oraz hydrolizy białka do polipeptydów, oligopeptydów i aminokwasów^[2]. Za proces rozkładu skrobi i białka odpowiadają dwie grupy enzymów: peptydazy i amylazy^[3]. Celem zacierania jest osiągnięcie maksymalnej ilości ekstraktu ze słodu.

• zacieranie infuzyjne (łac. infusio: wlewanie)

W tej metodzie zacierania zacier podgrzewany jest do temperatury 66-68 °C, często poprzez wlewanie wrzącej wody. Poszczególne enzymy odpowiedzialne za przebieg procesów chemicznych w fazie zacierania wykazują najlepsze działanie w odpowiednich temperaturach. Dlatego po osiągnięciu danej temperatury ogrzewanie przerywa się na określony czas^[3].

1. przerwa białkowa, w trakcie której peptydazy rozkładają białka na mniejsze cząsteczki, następuje w temperaturze ok. 53 °C
2. przerwa cukrowa-maltozowa, kiedy amylazy rozkładają skrobię na cukier zdolny do fermentacji, następuje w temperaturze ok. 63 °C
3. druga przerwa cukrowa, w wyniku której powstają cukry niepodlegające fermentacji, odbywa się w temperaturze ok. 75 °C

• zacieranie dekokcyjne

Ta metoda zacierania, charakterystyczna dla piw dolnej fermentacji, polega na przetłoczeniu części zacieru (dekoktu) do kotła zaciernego, doprowadzenia do temperatury 60-100 °C, a następnie ponownym przelaniu do kadzi zaciernej. Jednorazowe przeprowadzenie takiej operacji nazywane jest zacieraniem dekokcyjnym jednowarowym (jednopanwiowym), dwukrotny pobór dekoktu to zacieranie dwuwarowe, a trzykrotny – trójwarowe^[1].

Zobacz publikację Piwowarstwo domowe w Wikibooks

Zacier do celów gorzelniczych przygotowuje się z ziemniaków, zbóż lub owoców. Dawniej proces zacierania prowadzono przy użyciu enzymów zawartych w słodzie jęczmiennym – α-amylazy oraz β-amylazy. Obecnie stosuje się preparaty enzymatyczne pochodzenia mikrobiologicznego zawierające α-amylazę, amyloglukozydazę oraz pullulanazę. Składy takich preparatów mogą się różnić w zależności od producenta. Po procesie fermentacji, powstały alkohol etylowy oddestylowuje się.

Ta sekcja od 2010-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W znaczeniu potocznym zacier kojarzony jest z domowym wyrobem spirytusu (bimbru), wówczas często zawiera dodatek cukru lub wysokosłodzonych przetworów owocowych. W późnym okresie PRL-u dostępny tylko na kartki cukier często był zastępowany łatwo dostępnym dżemem, lub słodyczami (np. cukierkami-landrynkami). Wysoko słodzony dżem malinowy dawał zacier będący namiastką taniego wina (po dosłodzeniu i przynajmniej miesięcznym dojrzewaniu).

• Biochemia piwa
• Dekokcja
• Dekokt

• Ziemowit Fałat: Wszystko o piwie. Ad Oculos, Warszawa-Rzeszów 2005