Zadrzechnia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zadrzechnia
Xylocopa[1]
Latreille, 1802
Ilustracja
Xylocopa caffra
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

błonkoskrzydłe

Podrząd

trzonkówki

Infrarząd

żądłówki

Nadrodzina

pszczoły

Rodzina

pszczołowate

Podrodzina

zadrzechniowate

Plemię

zadrzechnie

Rodzaj

zadrzechnia

Typ nomenklatoryczny

Apis violacea Linnaeus, 1758

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Zadrzechnia fioletowa
Samiec Xylocopa pubescens

Zadrzechnia[2] (Xylocopa) – rodzaj pszczół z rodziny pszczołowatych i podrodziny zadrzechniowatych. Jedyny z monotypowego plemienia zadrzechni (Xylocopini). Takson kosmopolityczny, obejmujący około 400 opisanych gatunków.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Są to duże pszczoły o tęgiej budowie ciała, osiągające od 13 do 30 mm długości. Ubarwienie, zwłaszcza samic, jest głównie bardzo ciemne i błyszczące. Samce niektórych gatunków mogą mieć intensywne, żółte lub ceglaste owłosienie, a nawet rudobrązowy, ceglasty lub częściowo żółtawy oskórek. Głowa tych pszczół ma dość płaską twarz, krótką i częściowo silnie zesklerotyzowaną ssawkę oraz sztyletowatą pozagłaszczkową część żuwki zewnętrznej, prawdopodobnie używaną do przecinania koron kwiatów rurkowatych. Głaszczki szczękowe są zwykle sześcioczłonowe, ale człon szósty może być bardzo drobny, a podrodzaj Lestis ma owe głaszczki czteroczłonowe. Czułki wyróżniają się pierwszym członem biczyka dłuższym niż jego człony drugi i trzeci razem wzięte. Odnóża cechuje brak arolii na stopach. Skrzydło jest pozbawione pterostigmy oraz mają silnie wydłużoną prestigmę i komórkę marginalną. Pierwotnie występują trzy komórki submarginalne, ale dwie pierwsze mogą być częściowo lub całkowicie zlane. U większości gatunków tylna część tułowia samców jest zmodyfikowana wskutek obecności dużych rozmiarów gruczołu mezosomalnego. Ów gruczoł uchodzi pomiędzy zapleczem i pozatułowiem, a jego wydzielina służy prawdopodobnie wabieniu samic[3].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Podrodzaj Proxylocopa gniazduje w glebie, a pozostałe gatunki w martwym materiale roślinnym. W większości przypadków samice drążą w martwym, często twardym drewnie roślin drzewiastych porozgałęziane norki, do których odgałęzień przylegają w krótkich seriach beczułkowate komórki. Niektóre gatunki gniazdują w bambusach, tworząc komórki w ich pustych wnętrzach. Mniejsze gatunki gniazdują w pustych, zdrewniałych pędach roślin zielnych. Samica składa około 10 jaj i wykazuje troskę rodzicielską nie tylko o larwy, ale także karmi młode i dojrzewające imagines córek[3].

Rodzaj kosmopolityczny. Poszczególne podrodzaje pierwotnie ograniczone były w swym występowaniu do jednej półkuli, ale podrodzaj Neoxylocopa został zawleczony z półkuli zachodniej na pacyficzne wyspy półkuli wschodniej[3]. W Polsce stwierdzono tylko 2 gatunki: zadrzechnię fioletową i zadrzechnię czarnorogą[4].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj ten wprowadził w 1802 roku Pierre-André Latreille. Jest on jedynym przedstawicielem monotypowego plemienia zadrzechni Xylocopini[3][2]. Zalicza się do niego około 400 opisanych gatunków[1]. Według klasyfikacji Charlesa Duncana Michenera wyróżnia się w jego obrębie następujące podrodzaje[3]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Xylocopa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b Andrzej Ruszkowski. Nazewnictwo polskie pszczół (Apoidea, Hymenoptera). „Pszczelnicze Zeszyty Naukowe”, s. 217-223, 1993. 
  3. ↑ a b c d e The Bees of the World. Wyd. II. Baltimore, London: Johns Hopkins University Press, 2007, s. 596-610.
  4. ↑ Józef Banaszak. A checklist of the bee species (Hymenoptera, Apoidea ) of Poland, with remarks on their taxonomy and zoogeography: revised version. „Fragmenta Faunistica”. 43 (14), s. 135-193, 2000. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zadrzechnia&oldid=74014317”