Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych inaczej zapalenie przyzębia wierzchołkowego^[1][2] (łac. periodontitis periapicalis^[3] lub periodontitis apicalis^[4]) – proces patologiczny toczący się w tkankach okołowierzchołkowych zęba. Przyczyną zwykle jest dostanie się bakterii do tych tkanek w ramach zakażenia miazgi^[5]. Do innych możliwych przyczyn zapalenia tkanek okołowierzchołkowych zalicza się m.in. reakcje organizmu na ciała obce, które mogą się dostać do tych okolic np. jatrogennie podczas leczenia kanałowego^[3][5] lub irytację tkanek okołowierzchołkowych spowodowaną akumulacją kryształów cholesterolu powstającą wskutek nagromadzenia się cholesterolu z osocza lub rozpadających się komórek zapalnych w przewlekłych procesach^[5].

Przebieg zapalenia tkanek okołowierzchołkowych może być dwojaki: burzliwy połączony z licznymi objawami bólowymi lub też przewlekły – bezbólowy. W przebiegu ostrego ropnego zapalenia tkanek okołowierzchołkowych ze względu na zasięg wyróżnia się trzy fazy:

• Ropień okołowierzchołkowy
• Ropień podokostnowy
• Ropień podśluzówkowy

Dla lekarza stomatologa pomocny w zdiagnozowaniu zapalenia tkanek okołowierzchołkowych może być wywiad, dodatni objaw Owińskiego oraz badanie RTG.

Zapalenia okołowierzchołkowe dzielimy na:

• Ostre
  • Surowicze (łac. periodontitis acuta serosa)
  • Ropne (łac. periodontitis acuta purulenta)
    • Ropień okołowierzchołkowy (łac. abscessus periapicalis)
    • Ropień podokostnowy (łac. abscessus subperiostalis)
    • Ropień podśluzówkowy (łac. abscessus submucosus)

• Przewlekłe
  • Włókniste (łac. periodontitis chronica fibrosa)
  • Ziarninowe (łac. periodontitis chronica granulosa)
    • Ziarniniak zwykły (łac. granuloma simplex)
    • Ziarniniak nabłonkowy (łac. granuloma epitheliale)
    • Ziarniniak torbielowaty (łac. granuloma cycticum)
    • Torbiel korzeniowa (łac. cyctis radicularis)
  • Ropne (łac. periodontitis chronica purulenta)

• Zapalenie przewlekłe zaostrzone (łac. periodontitis chronica exacerbata)

Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych zęba wymaga przeprowadzenia leczenia endodontycznego zęba przyczynowego, lub też, jeśli z powodu próchnicy lub zaawansowanej choroby przyzębia ząb nie rokuje pomyślnie, należy wykonać ekstrakcję zęba.

Dzięki rozwojowi systemów opieki zdrowotnej, w tym stomatologii, w krajach rozwiniętych powikłania zapalenia tkanek okołowierzchołkowych są coraz rzadziej spotykane, choć najprawdopodobniej ich całkowite wyeliminowanie nie będzie nigdy możliwe. W krajach rozwijających się powikłania zakażeń zębopochodnych są nadal przyczyną ostrych powikłań ze śmiercią pacjenta włącznie. Zapalenia zębopochodne szerzą się przez ciągłość na drodze najmniejszego oporu tkanek, obejmując kolejno: ozębną, kość gąbczastą, kość zbitą, okostną, zatoki przynosowe, śluzówkę jamy ustnej lub tkanki miękkie, przestrzenie powięziowe, tkankę podskórną i skórę.

Obejmując swym zasięgiem policzek lub wargę górną może prowadzić do zakrzepowego zapalenia zatoki jamistej, gdyż okolice te połączone są układem żylnym (żyła kątowa łączy żyłę twarzową z żyłą oczną).

Obejmując swym zasięgiem przestrzeń zagardłową może wzdłuż przedniej części kręgosłupa prowadzić do zapalenia śródpiersia tylnego.

Obejmując swym zasięgiem przestrzeń przygardłową może szerzyć się wzdłuż wielkich naczyń krwionośnych i objąć procesem zapalnym śródpiersie przednie.

Z przestrzeni powięziowych głowy i szyi infekcja może szerzyć się na oczodół powodując jego ropowicę oraz przez otwór owalny i otwór okrągły czaszki do jamy czaszki, co skutkować może zapaleniem mózgu lub ropnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

Wśród powikłań ogólnych ropnych zapaleń zębopochodnych twarzoczaszki wymienia się także:

• Zapalenie nerwów czaszkowych
• Ropnie przerzutowe (mózgu, wątroby, nerek, płuc, mięśnia sercowego, kości)
• Zapalenie zakrzepowe żył twarzy
• Posocznicę, wstrząs septyczny
• Zespół rozsianego, śródnaczyniowego wykrzepiania (DIC).

• Zbigniew Jańczuk, Stomatologia zachowawcza – Zarys kliniczny, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, ISBN 978-83-200-3598-8.
• MariaM. Barańska-Gachowska MariaM., Endodoncja wieku rozwojowego i dojrzałego, Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2004, ISBN 83-89309-17-3, OCLC 831142944 . Brak numerów stron w książce
• Leszek Kryst: Chirurgia szczękowo-twarzowa : podręcznik dla studentów. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007. ISBN 978-83-200-3274-1. Brak numerów stron w książce.