French
DeutschZdzisław Ruciński – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| nadkomisarz Straży Granicznej | |
| Data i miejsce urodzenia | 13 lipca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1940 |
| Przebieg służby | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   | |
Zdzisław Wincenty Ruciński, ps. „Ruszczyc”[1] (ur. 13 lipca 1895 w Zwierzyńcu, zm. 1940 w Charkowie) – rotmistrz Wojska Polskiego i nadkomisarz Straży Granicznej, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 13 lipca 1895 w Zwierzyńcu, w rodzinie Władysława, leśnika, i Ziemisławy z Tokarzewskich[2][1][3]. 26 lipca 1915 wstąpił do 1 pułku ułanów Legionów Polskich. Od 6 lutego do 4 kwietnia 1917 był słuchaczem kawaleryjskiego kursu podoficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem bardzo dobrym. Posiadał wówczas stopień starszego ułana[4]. Później został mianowany kapralem. 21 lipca 1917, po kryzysie przysięgowym, został internowany w Szczypiornie, a następnie w Łomży[1].
Od 1918 ochotniczo w Wojsku Polskim. Uczestnik wojny z bolszewikami. Służył w 1 pułku szwoleżerów, a następnie jako podporucznik w 1 pułku strzelców konnych, w którym dowodził plutonem i był adiutantem I dywizjonu[1][5].
Następnie pełnił służbę w 3 pułku strzelców konnych w Wołkowysku[6][7][8]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 391. lokatą w korpusie oficerów jazdy (od 1924 – kawalerii)[6]. 25 lutego 1925 został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[9]. W 1926 został przeniesiony z KOP do 23 pułku ułanów w Podbrodziu[10][11][12]. 27 stycznia 1930 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1930 stopień rotmistrza w korpusie oficerów kawalerii i 24. lokatą[13]. Z dniem 3 kwietnia 1932 został przydzielony na trzymiesięczny I kurs dowódców kompanii (szwadronów) karabinów maszynowych w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[14]. Później został przydzielony do dyspozycji komendanta Straży Granicznej, do dnia 31 maja 1933[15]. Z dniem 31 maja 1933 został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V („pełniący służbę w Straży Granicznej”)[16][17].
W późniejszym okresie nadkomisarz Straży Granicznej, od 27 maja 1933 kierownik Inspektoratu Granicznego „Jasło” w Jaśle.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku, po agresji ZSRR na Polskę, dostał się do niewoli sowieckiej i przetrzymywano go w obozie w Starobielsku[2]. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[2], gdzie od 17 czerwca 2000 roku mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[18]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 2790[2].
5 października 2007 Minister Obrony Narodowej – decyzją nr 439/MON[19] – mianował go pośmiertnie na stopień majora[20][21], a 26 października 2007 Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji awansował go pośmiertnie na stopień nadinspektora Straży Granicznej[22]. Awanse ogłoszono 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[23][24][25].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[26][27][3]
- Krzyż Walecznych[28][29][30]
- Złoty Krzyż Zasługi[2]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928[31][29]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]15 września 2009 na ścianie budynku przy ul. St. Wyspiańskiego 4 w Jaśle (w latach 1938–1939 siedziba Komendy Obwodu Jasło Straży Granicznej) uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą trzem ostatnim komendantom Straży Granicznej Obwodu Jasło, ofiarom zbrodni katyńskiej: nadkomisarzowi Zdzisławowi Rucińskiemu, nadkomisarzowi Edwardowi Okulskiemu i komisarzowi Józefowi Bocheńskiemu.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Żołnierze Niepodległości : Ruciński Zdzisław Wincenty. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2022-07-31]., tu Zdzisława z Tokarzewskich
- ↑ a b c d e Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 458.
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-07-31].
- ↑ CAW ↓, sygn. I.120.1.125 s. 7.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 269.
- ↑ a b Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 172.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 658, 685.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 587, 608.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925, s. 400.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 312, 354.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 36, 87.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153, 650.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 28 stycznia 1930, s. 27.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 444.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 146.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 125.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 919.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 69 [dostęp 2024-10-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Żołnierze Wojska Polskiego – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie polskieradio.pl [dostęp 2012-03-26].
- ↑ Bożena Łojek: Pośmiertne awansowanie żołnierzy i funkcjonariuszy Rzeczypospolitej Polskiej zamordowanych w 1940 r. w ZSRR w wyniku zbrodni katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 23), Warszawa 2008, s. 215, 225.
- ↑ Funkcjonariusze Straży Granicznej – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie polskieradio.pl [dostęp 2012-03-26].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260, jako rtm. Ruciański Zdzisław Wincenty.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 368.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 312.
- ↑ a b Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 36.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.