Zgromadzenie Narodowe (Bułgaria) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zgromadzenie Narodowe
Народно събрание
Państwo	Bułgaria
Rodzaj	jednoizbowy
Rok założenia	1879
	Kierownictwo
Przewodniczący	Rosen Zhelyazkov (GERB-SDS)
Wiceprzewodniczący
	Struktura
Liczba członków	240
Stowarzyszenia polityczne	Koalicja Rządowa (132) GERB–SDS (69); PP–DB (63); Opozycja (108) Odrodzenie (37); DPS (36); BSPzB (23); ITN (11); niezależni (1);
Ordynacja	mieszana
Ostatnie wybory	2 kwietnia 2023
	Siedziba
	2 Narodno sabranie Square; Sofia
	Strona internetowa

Zgromadzenie Narodowe (bułg. Народно събрание, czyli Narodno sybranie) – najwyższy organ władzy ustawodawczej w Bułgarii.

W Republice Bułgarii Zgromadzenie Narodowe stanowi jedyną izbę bułgarskiego parlamentu (unikameralizm). Składa się ono z 240 deputowanych^[1], wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym (wybory pięcioprzymiotnikowe). Kandydatem na deputowanego może każdy, kto przekroczył 21. rok życia, posiada obywatelstwo wyłącznie bułgarskie oraz nie był karany^[2].

Kadencja Zgromadzenia, zgodnie z Konstytucją, trwa cztery lata^[3]; rozpoczyna się w dniu pierwszego posiedzenia nowo wybranego Zgromadzenia (które zwołuje prezydent)^[4] i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Zgromadzenia następnej kadencji.

Zgromadzenie obraduje ciągle^[5], jego obrady są jawne (transmitowane przez radio i telewizję)^[6].

Organy Zgromadzenia

Przewodniczący
Prezydium
Sekretarz Generalny
Komisje parlamentarne^[7]

Funkcje i uprawnienia Zgromadzenia

Zgromadzeniu Narodowemu poświęcone są artykuły 62.-91. Konstytucji; funkcje i uprawnienia Zgromadzenia regulują artykuły 84.-91^[8].

Funkcja ustrojotwórcza i ustawodawcza

ustanawianie ustroju państwa
stanowienie prawa przez uchwalanie ustaw (w tym budżetu państwa) oraz uchwał
określanie podstawowych kierunków działalności państwa

Funkcja kreacyjna

powoływanie na stanowiska i zatwierdzanie składu rządu
w szczególnym wypadku – prawo do samodzielnego powołania rządu (w przypadku uchwalenia wotum nieufności)
wybór i powoływanie na stanowiska m.in. prezesa Narodowego Banku Bułgarskiego
ratyfikowanie większości międzynarodowych aktów prawnych (wymienionych w par.1 Art. 85. Konstytucji)
podejmowanie uchwały o wypowiedzeniu wojny i warunkach pokoju
podejmowanie uchwały o rozmieszczeniu wojsk bułgarskich poza granicami kraju
na wniosek prezydenta lub premiera wprowadzenie stanu wojennego lub stanu wyjątkowego w całym kraju
rozpisywanie wyborów prezydenckich
odznaczanie medalami i orderami

Funkcja kontrolna

wotum nieufności wobec rządu lub konkretnego ministra
absolutorium budżetowe
zapytanie i interpelacje skierowane do członków rządu

Wielkie Zgromadzenie Narodowe (Konstytuanta)

Wielkie Zgromadzenie Narodowe (bułg. Велико народно събрание) może być zwołane w przypadku rozwiązania spraw systemowych, takich jak wprowadzenie nowej konstytucji, czy zmiana granicy kraju. Może również, w przypadku niezwołania w tym czasie Zgromadzenia Narodowego, tymczasowo przejąć wszystkie jego kompetencje.

Wielkie Zgromadzenie Narodowe pojawiło się po raz pierwszy w Konstytucji Tyrnowskiej w 1879 roku. Do czasu likwidacji w 1947 roku (Konstytucja Dymitrowa) było zwoływane siedmiokrotnie. W 1990 roku, po upadku systemu komunistycznego, ponownie pojawiło się w ustawodawstwie bułgarskim.

W skład Wielkiego Zgromadzenia Narodowego wchodzi 400 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych. Ustawy przedstawiane przed Konstytuantą wchodzą w życie, jeśli za ich wprowadzeniem zagłosuje 2/3 deputowanych w trzech głosowaniach odbywających się w różnych dniach.

Ostatnia sesja Wielkiego Zgromadzenia Narodowego trwała od 10 lipca 1990 do 12 lipca 1991 roku. Jej owocem jest obecna Konstytucja.

Budynek

Obecny budynek, w którym obraduje Zgromadzenie Narodowe, mieści się przy ulicy Zgromadzenia Narodowego 2 w Sofii. Został zbudowany w latach 1884–1886. Jego projektantem był znany architekt Konstantin Jovanović, absolwent uczelni technicznych w Austrii i Szwajcarii, także twórca budynku serbskiego parlamentu. Wygląd zewnętrzny oraz wyposażenie są utrzymane w stylu neorenesansowym.

Przypisy

Linki zewnętrzne

[1] Art. 63 Konstytucji Bułgarii

[2] Art. 65 Konstytucji Bułgarii.

[3] Art. 64 Konstytucji Bułgarii

[4] Art. 75 Konstytucji Bułgarii.

[5] Art. 74. Konstytucji Bułgarii.

[6] Art. 82. Konstytucji Bułgarii.

[7] Schemat administracji Zgromadzenia Narodowego.

[8] Art. 84. Konstytucji Bułgarii.

[9] Republika Kosowa jest obecnie uznawana przez 105 ze 193 państw członkowskich ONZ, 23 z 28 państw członkowskich UE, w tym przez Polskę, oraz 24 z 28 państw członkowskich NATO (stan na 11 lutego 2014)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[A]

Albania Andora Austria Belgia Białoruś Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Czarnogóra Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Kazachstan Kosowo^[A] Liechtenstein Litwa Luksemburg Łotwa Macedonia Północna Malta Mołdawia Monako Niemcy Norwegia Polska Portugalia Rosja Rumunia San Marino Serbia Słowacja Słowenia Szwajcaria Szwecja Turcja Ukraina Węgry Wielka Brytania Włochy
Terytoria zależne	Gibraltar Guernsey Jersey Wyspa Man Wyspy Owcze
Państwa nieuznawane	Naddniestrze (Mołdawia)