Zielęcin (wieś w powiecie pajęczańskim) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zielęcin
	wieś
	; Szkoła Podstawowa
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	pajęczański
Gmina	Rząśnia
Liczba ludności (III 2011)	492
Strefa numeracyjna	44
Kod pocztowy	98-332
Tablice rejestracyjne	EPJ
SIMC	0551326
	Położenie na mapie gminy Rząśnia Zielęcin
	Położenie na mapie Polski Zielęcin
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Zielęcin
	Położenie na mapie powiatu pajęczańskiego Zielęcin
	51°13′10″N 19°05′43″E/51,219444 19,095278
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zielęcin – wieś w Polsce, położona w województwie łódzkim, w powiecie pajęczańskim, w gminie Rząśnia^[4]^[5].

Miejscowość ma zwartą zabudowę, większość domów znajduje się przy drodze gminnej z Rząśni do Stróży. W pobliżu wschodniej części wsi przebiega droga wojewódzka nr 483 (Częstochowa – Łask).

Integralne części wsi

Integralne części wsi Zielęcin^[4]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0551332	Huby	część wsi

Historia

Historia wsi sięga czasów piastowskich. Kasper Niesiecki i Paprocki wymieniają Zielęcin wśród włości, które Bolesław III Krzywousty nadał Wrszowcom – swoim stronnikom, uchodźcom z Czech.

W 1552 Żellaczyn w powiecie radomskim, w województwie sieradzkim należał do parafii św. Mateusza Rząśni w archidiecezji gnieźnieńskiej. Wieś w tym czasie płaciła dziesięcinę kanonii gnieźnieńskiej, a do plebanii w Rząśni tylko kolędę po groszu z łanu. W Zielęcinie znajdowało się 11 zagród kmiecych. Włościanie posiadali łącznie 8 łanów ziemi. Przy osadzie istniał dwór i folwark szlachecki. Według regestrów podatkowych z tego okresu, dziedzicem dóbr Żellaczyn był Balyenski – Balinski herbu Jastrzębiec.

W XVII Zielęcin należał do rodziny Potworowskich herbu Dębno. Jan Jerzy Potworowski (zm. 1627) był skarbnikiem (1607) i sędzią ziemskim sieradzkim^[6].

Lustracje dóbr królewskich z 1632^[7] i 1665 wzmiankują Zalęczin, opisany jest tam o długotrwały konflikt włościan z królewskiej wsi Bądków a Potworowskimi, którzy bezprawnie niszczyli kopce graniczne i zajmowali pastwiska, pola i lasy królewskie (bądkowskie)^[8].

W 1827 Zielęcin administracyjnie należał do gminy Rząśnia w powiecie radomskim, w obwodzie piotrkowskim, w województwie kaliskim. We wsi było 27 zagród i 204 mieszkańców^[9]. W 1863 ówczesny właściciel majątku ziemskiego Zielęcin Stanisław Walewski, wziął czynny udział w powstaniu styczniowym, pełnił funkcję naczelnika powiatu piotrkowskiego. Po aresztowaniu, został osądzony i wyrokiem audytoriatu polowego z 30 października 1863 pozbawiono go praw stanu i zesłano na Syberię^[10].

Od przełomu XIX/XX wieku dobra Zielęcin należały do rodziny Lichodziejewskich. Przy folwarku (1149 mórg) znajdował się dwór, 8 domów i 61 mieszkańców. Wieś liczyła 291 mieszkańców, 27 domostw i zajmowała 205 mórg gruntu.

W II Rzeczypospolitej terytorialnie wieś należała do gminy Rząśnia w powiecie radomszczańskim, w województwie łódzkim. Podlegała pod sąd pokoju w Brzeźnicy i sąd okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim^[11].

Po II wojnie światowej majątek ziemski w Zielęcinie rozparcelowano na mocy dekretu o reformie rolnej, a zrujnowany w czasie wojny dwór Lichodziejewskich został rozebrany.

W PRL-u wieś o charakterze rolniczym ze szkołą podstawową, kółkiem rolniczym i zlewnią mleka. Miejscowość należała do gminy Rząśnia w powiecie radomszczańskim (od 1956 w powiecie pajęczańskim), w województwie łódzkim. W latach 1975–1998 miejscowość położona była województwie piotrkowskim.

Od 2002 w pobliżu Zielęcina trwają prace wydobywcze kopalni węgla brunatnego Bełchatów, usytuowany jest tam wkop odkrywki Szczerców.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161170
↑ Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [w:] Narodowy Spis Powszechny 2011 [on-line]. Główny urząd statystyczny. [dostęp 2015-09-28].
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1603 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b GUS. Rejestr TERYT
↑ Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 14, s. 311.
↑ Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1628-1632, cz. II, s. 120.
↑ Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1659-1665, cz. II, s. 55.
↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. 2, s. 330.
↑ Jan Szubert, Pamiętnik częstochowianina – powstańca styczniowego, oprac. Zofia Strzyżewska, Częstochowa 2012, strona 95 (przypisy).
↑ Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa z 1928.

Bibliografia

Jan Łaski, Liber Beneficiorum
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom 14, s 593-594.
Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, T. 8, Lipsk, 1841.
http://www.rzasnia.pl/www/?page_id=566 Gmina Rząśnia.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161170

[gus-2] Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [w:] Narodowy Spis Powszechny 2011 [on-line]. Główny urząd statystyczny. [dostęp 2015-09-28].

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1603 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[R2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT

[Uruski_t14s311-6] Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 14, s. 311.

[Lustracja2s120-7] Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1628-1632, cz. II, s. 120.

[Lustracja2s55-8] Lustracja województw wielkopolskich i kujawskich 1659-1665, cz. II, s. 55.

[TabKP_t2s330-9] Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, t. 2, s. 330.

[10] Jan Szubert, Pamiętnik częstochowianina – powstańca styczniowego, oprac. Zofia Strzyżewska, Częstochowa 2012, strona 95 (przypisy).

[KsięgaAdresowa-11] Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa z 1928.

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Wsie	Augustów Będków Biała Broszęcin Gawłów Kodrań Kopy Krysiaki Marcelin Rekle Rząśnia Stróża Suchowola Ścięgna Zabrzezie Zielęcin Żary
Kolonie	Grabowiec Kolonia Broszęcin Stara Wieś Wyrwas Zielęcin
Osada leśna	Stróża
Przysiółek	Rychłowiec
Części wsi	Ameryka Buk Czworaki Broszęckie Dolna Działy Glidzin Gołębiniec Gonisko Górka Rząsińska Holandia Huby Huby Reklowskie Krysiaki Będkowskie Krysiaki Broszęckie Pęciaki Rychłówek Rżów Stanisławek Stróża-Kolonia Sucha Środkowa Trzcinica Ugoda Wykno Zasusze Żabia Ulica
Przysiółek wsi	Józefina
Części kolonii	Krzyżówka Łopaty Stary Ogród
Nieoficjalna kolonia wsi	Kolonia Suchowola

Miasta	Działoszyn Pajęczno
Gminy miejsko-wiejskie	Działoszyn Pajęczno
Gminy wiejskie	Kiełczygłów Nowa Brzeźnica Rząśnia Siemkowice Strzelce Wielkie Sulmierzyce

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. łódzkie (1919–39) woj. łódzkie (1945–75)
Miasta	Brzeźnica (do 1870) Koniecpol (do 1870 i 1927–59 →) Pajęczno (do 1870) Pławno (do 1870) Radomsko*
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Borowno (do 1868) Borzykowa (do 1868) Brudzice (do 1954) Brzeźnica (1877–1954) Dąbrowa Zielona Dmenin (1868–1954) Dobryszyce Dworszowice (do 1877) Dziepułć (do 1868) Garnek (do 1954) Gidle Gomunice (od 1973) Gosławice (do 1954) Kłomnice (od 1948) Kobiele (Wielkie) Kodrąb (od 1973) Konary (do 1953) Koniecpol (do 1954) Kruszyna Lgota Wielka (od 1973) Ładzice (od 1953) Maluszyn (do 1954) Masłowice Pajęczno (do 1954) Pławno (1927–54) Prusicko (do 1874) Przerąb (do 1954) Radomsk(o) (1867-1914, 1919-54 i od 1973) Radziechowice (do 1953) Rudniki (1916-19) Rząśnia (do 1954) Rzeki (do 1947) Stobiecko Miejskie (1914-19) Sulmierzyce (do 1954) Smotryszów (do 1868) Wielgomłyny Zamoście (do 1954) Zawada (1953–54) Żytno
Gromady (1954–72)	Bartodzieje Bankowe (1954–61) Bąkowa Góra (1954–72) Biała (1954–55 →) Bogumiłowice (1954–55 →) Borowno (1954–57 →) Borzykowa (1954–72) Brudzice (1954–59) Brzeźnica Nowa (1954–55 →) Chorzenice (1954–55 →) Chrzanowice (1954–68) Cielętniki (1954–68) Ciężkowice (1954–61) Dąbrowa Zielona (1954–72) Dmenin (1954–72) Dobryszyce (1954–72) Dubidze (1954–55 →) Dworszowice Pakoszowe (1954–55 →) Gajęcice (1954–55 →) Garnek (1954–72) Gidle (1954–72) Gomunice (1954–72) Gosławice (1954–72) Huta Drewniana (1954–59) Jedlno Poduchowne (1954–72) Kietlin (1954–61) Kłomnice (1954–72) Kobiele Wielkie (1954–72) Kodrąb (1954–72) Koniecpol (1959 →) Koniecpol Stary (1954–58) Konstantynów (1954–55 →) Kraszewice (1954–68) Kruszyna (1954–72) Krzemieniewice (1954–61) Krzętów (1954–59) Lgota Wielka (1954–72) Ładzice (1954–72) Łęg (1954–57) Łysiny (1954–58) Makowiska (1954–55 →) Maluszyn (1954–72) Masłowice (1954–72) Okołowice (1954–58) Orzechów (1954–58) Pacierzów (1954–57) Pajęczno (1954–55 →) Piaski (1954–57) Pławno (1954–72) Płoszów (1954–61) Prusicko (1954–55 →) Przerąb (1954–72) Radomsko (1961–72) Rząśnia (1954–55 →) Rzejowice (1954–72) Rzerzęczyca / Rzerzęczyce (1954–72) Silnica (1954–58) Silniczka (1954–58) Skrzydlów (1954–61) Soborzyce (1954–68) Sokola Góra (1954–68) Stobiecko Miejskie (1954–61) Stróża (1954–55 →) Strzałków (1954–72) Sulmierzyce (1954–55 →) Teklinów (1954–72) Wielgomłyny (1954–72) Wiewiec (1954–55 →) Wistka (1954–55 →) Witkowice (1954–61) Włynice (1954–57) Wola Blakowa (1954–59) Wólka Prusicka (1954–55 →) Zagórze (1954–68) Zakrzówek (1954–72) Zamoście (1954–55 →) Zawada (1954–72) Żytno (1954–72)
Legenda	do 1922 Nowo–Radomsk