Çimenli, Murgul - Vikipedi

Çimenli
Köy
Harita
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin'in Türkiye'deki konumu
Artvin üzerinde Çimenli
Çimenli
Çimenli
Çimenli'nin Artvin'deki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlArtvin
İlçeMurgul
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
Rakım1020 m
Nüfus
 (2021)
 • Toplam66
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu466
İl plaka kodu08
Posta kodu08590

Çimenli, Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı bir köydür.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çimenli köyünüm eski adı Kordeti’dir. Gürcüce yer adı olan Kordeti (კორდეთი), çimen anlamındaki "kordi" (კორდი) kelimesinden türemiş olup "çimenlik" anlamına gelir.[3] Bu yer adı Türkçeye Koridet (قوريده ت) şeklinde girmiştir.[4][5]

Kordeti köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Korideti Kilisesi'nde korunmuş olan ve 9. yüzyıla tarihlenen Korideti İncili buranın çok eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.[6]

Kordeti köyü, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde "Koridet" olarak geçer. Sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köy Artvin sancağının Murgul kazasına bağlıydı ve köyde 14 hanede 61 erkek kaydedilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Koridet köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 122 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]

Kordeti köyü, Trabzon vilayetinin kurulmasından sonra, bu vilayetin dört sancağından biri olan Lazistan sancağının sınırları içinde yer aldı. 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesine göre Kordeti, bu sancağa bağlı Livana kazasının köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 16 hane ve 52 kişi olarak kaydedilmiştir. Salnamede belirtilmemiş olmakla birlikte bu tarihte de sadece erkek nüfusunun kaydedildiği bilinmektedir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, Korideti köyünün toplam nüfusunun yaklaşık 104 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 20 öküz ve 15 inek kaydedilmiştir.[8]

Kordeti köyü, uzun süre Osmanlı yönetiminde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Korideti (Коридети) şeklinde kaydettiği yerleşim, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlı Dzansuli nahiyesinin yedi köyünden biriydi. Korideti köyünde, 21'i erkek ve 29'u kadın olmak üzere 9 hanede 50 kişi yaşıyordu ve nüfusun tamamı Gürcülerden oluşuyordu.[9]

Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze 1892 yılında Murgul Vadisi'nde araştırma gezisi yapmış, Kordeti'yi Gürcü dilinin konuşulduğu köyler arasında saymıştır. Halkın verdiği bilgiye dayanarak Rus idaresi sırasında köyden 30 hanenin Osmanlı ülkesine göç ettiğini yazmıştır.[10][11] Nitekim İstanbul Antlaşması uyarında Gölcük ilçesinin Nüzhetiye köyüne yerleşen Gürcülerin bir kısmı Kordeti köyünden göç etmiştir.[12]

Kordeti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, Artvin ve Batum sancaklarını Gürcistan'ın parçası sayan 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Kordeti köyünü de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[13][14]

Kordeti köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında, Borçka kazasına bağlı Murgul nahiyesine bağlıydı. Köydeki 9 hanede, 26'sı kadın ve 25'i erkek olmak üzere 51 kişi yaşıyordu. Bu tarihte de köyün nüfusu Gürcü olarak kaydedilmiştir.[15] Kordeti veya Koridet Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Çimenli olarak değiştirilmiştir.[5] Köyün Gürcüce adının Türkçeye çevrilmiş olduğu anlaşılmaktadır.[16] Murgul daha sonraki yıllarda uzun süre Göktaş adıyla Borçka ilçesinin bir bucağıydı ve Çimenli de bir mahalle olarak bu bucağın sınırları içinde yer alıyordu. Çimenli geç dönemde yeniden köy haline getirilmiştir.

Murgul vadisi birkaç tarihsel yapıya sahiplik etmiş yerlerden biridir. Bunlardan biri Korideti’de köyündeki Korideti Kilisesi'dir. Günümüzde tamamen ortadan kalkmış olan ve bugün Osmanlı köyündeki okulun futbol sahasının yerinde olduğu bilinen Korideti Kilisesi'nde Yunanca elyazması ünlü bir İncil muhafaza ediliyordu. Korideti İncili olarak bilinen ve 9. yüzyıla tarihlenen bu İncil’e düşülmüş son derece ilginç Gürcüce notlar mevcuttur.[6]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çimenli köyü, Murgul ilçe merkezine 5 km uzaklıktadır.[17]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusların 1886 yılında ve Ankara Hükümeti'nin 1922 yılında yaptığı tespitlere göre köyün nüfusu Gürcülerden oluşuyordu.[15][18] Çimenli köyünde bugün de kullanılan yer adlarının çoğunun Gürcüce olması da buranın bir Gürcü yerleşmesi olduğunu göstermektedir.[19]

Yıllara göre köy nüfus verileri
2021 66[2]
2020 66[2]
2019 61[2]
2018 227[2]
2017 59[2]
2016 49[2]
2015 47[2]
2014 105[2]
2013 60[2]
2012 61[2]
2011 77[2]
2010 70[2]
2009 72[2]
2008 73[2]
2007 136[2]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Cimenli, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2021. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Murgul Çimenli Köy Nüfusu". Nufusune.com. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  3. ^ "Giorgi Zedginidze, "კორდი" - Cavaheti Diyalekti Sözlüğü (Gürcüce), 2014, s. 370". 21 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  4. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 354, ISBN 9789157871117.
  5. ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 120". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  6. ^ a b Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 412, ISBN 9789941478178.
  7. ^ "Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 39". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  8. ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 354-355, ISBN 9789157871117.
  9. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1332". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  10. ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 207". 4 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  11. ^ "Zakaria Çiçinadze, Gürcü Müslümanların Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქართველ მაჰმადიანთ გადასახლება ოსმალეთში), Tiflis, 1912, s. 133". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  12. ^ "Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 265". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2023. 
  13. ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. 
  14. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. 
  15. ^ a b "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021. 
  16. ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 173, ISBN 9786055708856.
  17. ^ "Akantaş Köyü". YerelNet.org.tr. 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2009. 
  18. ^ "Artvin kazası (1886 Yılı)" (Rusça)"". 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2020. 
  19. ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 187 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çimenli,_Murgul&oldid=33335525" sayfasından alınmıştır