French
DeutschŞarm eş-Şeyh Memorandumu - Vikipedi
| İsrail-Filistin çatışması serisinin parçası |
| İsrail-Filistin barış süreci |
|---|
 |
Şarm el Şeyh Memorandumu, 4 Eylül 1999'da İsrail Başbakanı Ehud Barak ile FKÖ Lideri Yaser Arafat tarafından Mısır'ın Şarm El-Şeyh kentinde ABD gözlemciliğinde imzalanan memorandum.
Memorandumun arka planı ve imzalanması
[değiştir | kaynağı değiştir]Wye Nehri Memorandumu'nda İsrail ve Filistin Ulusal Otoritesi taraflarının üzerinde anlaştıkları konuların gerçekleştirilmesi için bir takvim oluşturmuşlardı. Ancak, her iki tarafın da bu takvimi takip etmemesi üzerine yeni bir takvimin oluşturulmasına ihtiyaç duyuldu. Bu amaçla İsrail'in yeni seçilen başkanı Ehud Barak ile Yaser Arafat, Mısır'da bir araya geldiler. 4 Eylül 1999 tarihinde imzalanan antlaşma ile taraflar, 1993'te imzalanan Oslo I'i izleyerek tüm antlaşmaların gereklerine uyacaklarına tekrar taahhüt ettiler.
Antlaşmada en önemli konu ise müzakerelerdeki ara dönemin bir an önce sona erdirilmesi ve nihai statü görüşmelerine geçilmesiydi. 1993 Oslo I'de oluşturulan takvime göre nihai statü görüşmeleri için verilen süre, 4 Mayıs 1999 tarihinde bitmekteydi. Bu tarihin aşılması nedeniyle Şarm el Şeyh Memorandumu'nda verilen süre 13 Mart 2000 tarihine kadar uzatıldı ve taraflar bu tarihe kadar bir taslak oluşturmaya çağrıldılar. Bu çağrıya dayanarak ABD, Kasım 1999'da Temmuz 2000'e kadar yapılan çalışma toplantılarına kolaylaştırıcı bir rol üstlenerek katıldı. Amaç, nihai statü antlaşmasına ön hazırlık olan taslağı mayıs ayı itibarıyla bitirmek ve böylece Şarm El-Şeyh'te belirtilen takvimi yerine getirmekti.[1]
Memorandum sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD, çatışmalar sebebiyle aksayarak devam eden toplantıların sonuçlanabilmesi çaba harcamaktaydı. Başkan Bill Clinton, İsrail-Filistin Barış Antlaşması'nı Kasım 2000 tarihinde sona erecek çalışma toplantılarına ve birtakım sorun ve gecikmelere rağmen, nihai statünün görüşüleceği bir zirvenin toplanılması için yeterli gördü ve tarafları Camp David Zirvesi'ne davet etti.
Bu memorandum İsraillilerin Batı Şeria'da yeniden yayılmasına olanak tanıyan, önemli ara dönem konuları gündeme getirmesi, en önemlisi ise sürekli yerleşim konusunda bir "çerçeve anlaşması" ve kapsamlı bir İsrail-Filistin barış anlaşması yapılması için kesin bir zaman belirlenmesini sağlamıştır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Berna Süer & Ayşe Ömür Atmaca (2007). Arap–İsrail Uyuşmazlığı. Ankara: ODTÜ Yayıncılık. ss. sf. 105-106. ISBN 9944-344-15-X.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Full text of the Memorandum 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Speeches at the Signing of the Sharm el-Sheikh Memorandum 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Map for the first Israeli redeployment after the Sharm al-Sheikh Agreement 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Map for the second Israeli redeployment after the Sharm al-Sheikh Agreement 17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Full text from Palestine-UN.org 29 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.