French
DeutschAğıllar, Artvin - Vikipedi
| Ağıllar | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Ağıllar Ağıllar'ın Türkiye'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 40 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08100 |
Ağıllar, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağıllar köyünün eski adı Agara'dır. Gürcüce bir yer adı olan Agara (აგარა), eski Gürcü dilinde köy, kasaba, tarla, mera gibi anlamlara gelir.[3] Bu yer adı Türkçeye aynı şeklide girmiştir. Nitekim Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli Osmanlıca kaynakta Agara (آكارا) olarak geçer.[4]
Agara, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü, 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Günümüze ulaşmış olan Vartishevi (ვართისხევი), Kldistavi (კლდისთავი), Ğele (ღელე), Ortakapani (ორთაკაპანი), Şuaklde (შუაკლდე) gibi Gürcüce yer adları da bu dönemden kalmış olmalıdır.[5]
Agara köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında Agara (Агара) adıyla kaydettiği köy, Artvin sancağının Artvin kazasına bağlı Gurcani nahiyesinin beş köyünden biriydi. Köydeki 18 hanede, 83'ü erkek ve 89'u kadın olmak üzere, 172 kişi yaşıyordu. Agara'nın bir mahallesi olan Givit'in (Гивитъ) nüfusu 3 haneden oluşuyordu. Son dönemde "Givit Düzü" olarak anılan Giviti, günümüzde Deriner Barajı suları altında kalmıştır. Eski bir Gürcü yerleşimi olan Agara'nın nüfusu bu sayımda Türk olarak kaydedilmiştir.[6]
Agara köyü, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Rusların Artvin sancağından çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Nitekim bu durum 7 Mayıs 1920 tarihinde Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Yaklaşık bir yıl sonra Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından imzalanan Moskova Antlaşması'yla Artvin bölgesi ve Agara köyü Türkiye'ye bırakıldı.[7][8]
Agara köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde, Sirya nahiyesine bağlıydı ve köydeki 22 hanede 65 kişi yaşıyordu. Bu tarihte de köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak yazılmıştır.[9] Agara Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Ağıllar olarak değiştirilmiştir.[4] Ağıllar köyünde 1965 genel nüfus sayımında 208 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde sadece 101 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağıllar köyü, Artvin il merkezine 74 km uzaklıktadır.[11]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Kadın | Erkek | Toplam |
|---|---|---|---|
| 2021 | 19[2] | 22[2] | 41[2] |
| 2020 | 19[2] | 21[2] | 40[2] |
| 2019 | 20[2] | 22[2] | 42[2] |
| 2018 | 30[2] | 40[2] | 70[2] |
| 2017 | 13[2] | 17[2] | 30[2] |
| 2016 | 17[2] | 20[2] | 37[2] |
| 2015 | 21[2] | 24[2] | 45[2] |
| 2014 | 22[2] | 27[2] | 49[2] |
| 2013 | 18[2] | 22[2] | 40[2] |
| 2012 | 20[2] | 21[2] | 41[2] |
| 2011 | 18[2] | 23[2] | 41[2] |
| 2010 | 14[2] | 18[2] | 42[2] |
| 2009 | 13[2] | 18[2] | 31[2] |
| 2008 | 11[2] | 15[2] | 26[2] |
| 2007 | 15[2] | 16[2] | 31[2] |
| 2000 | 42[2] | 34[2] | 76[2] |
| 1990 | 67[2] | 56[2] | 123[2] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Agillar, Turkey Page". Fallingrain.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az "Artvin Merkez Ağıllar Köy Nüfusu". Nufusune.com. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ "İlia Abuladze, Eski Gürcü Dili Sözlüğü („ძველი ქართული ენის ლექსიკონი"), Tiflis, 1973". 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ a b Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927, s. 114.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 181 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" - Sıra no: 1322". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2021.
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2022.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Mart 2024.
- ^ "Ağıllar Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.