Avrupa Altın Ayakkabı - Vikipedi

Avrupa Altın Ayakkabı
DağıtanL'Équipe (1968-1991)
European Sports Media (1997-günümüz)
Tarih1968-günümüz
En çok kazananArjantin Lionel Messi (6 kez)

Avrupa Altın Ayakkabı, UEFA üyesi ülkelerin birinci seviye ulusal futbol liglerinde sezon içinde attığı golün, lige ait katsayıyla çarpılmasıyla oluşturulan puan sistemine göre en çok puan toplayan futbolculara verilen ödüldür. Ödül, krampon şeklinde bir heykeldir. İlk kez 1967-68 sezonu sonrasında Fransız L'Équipe dergisi tarafından verilmeye başlanan ödüle 1990-91 sezonundan sonra ara verilmiş, 1996-97 sezonundan itibaren ise European Sports Media tarafından dağıtılmaya başlanmıştır.

1968-1991 yılları arasında ödül, UEFA üyesi ülkelerin birinci seviye ulusal liglerinde en çok gol atan futbolcuya verilmekteydi. 1968'deki ilk ödülü, Benfica formasıyla ligde 42 gol atan Eusébio kazandı. 1990-91 sezonu sonrasında Kıbrıs Futbol Federasyonu, liglerinde bir futbolcunun 40 gol attığını iddia ederek (liglerinin gol krallığını 19 golle iki futbolcu paylaşmasına rağmen) 34 golle ödülü kazanan Darko Pançev'in kazanmasına itiraz etti. Bu olayın ardından L'Équipe, ödülü vermemeye karar verdi.[1] 1996-97 sezonundan itibaren European Sports Media, kolay liglerle zor ligleri birbirinden ayıracak bir puanlama sistemiyle ödülü vermeye başladı. Bu puanlamada her ligden en başarılı takımların katıldığı UEFA kupalarındaki geçmiş beş sezona bakılarak oluşturulan UEFA katsayılarına göre belirlenen lig sıralaması esas alınmaktaydı. Bu sıralamada en üstte yer alan beş ligde atılan gol sayısı 2 ile, 6 ila 21. sıra arasında yer alan liglerde atılan gol sayısı 1,5 ile, diğer liglerde atılan gol sayısı ise 1 ile çarpılmaktaydı.[2] Yeni sistem sonrasında günümüze dek iki futbolcu, Scottish Premier League'den Henrik Larsson (2000-01) ve Primeira Liga'dan Mário Jardel (1998-99, 2001-02), en iyi beş ligde yer almayıp bu ödülü kazandı.

1991'e olan kadar süreçte Eusébio (1967-68, 1972-73), Gerd Müller (1969-70, 1971-72), Dudu Georgescu (1974-75, 1976-77) ve Fernando Gomes (1982-83, 1984-85) bu dönemde birden çok kez ödül kazanan isimler olmuştu.[3] 1996-97 sezonuyla başlayan sistemde ise altı kez ile Lionel Messi (2009-10, 2011-12, 2012-13, 2016-17, 2017-18, 2018-19), ödülü en çok kazanan oyuncu konumundadır. Cristiano Ronaldo (2007-08, 2010-11, 2013-14, 2014-15), Mário Jardel (1998-99, 2001-02), Thierry Henry (2003-04, 2004-05), Diego Forlán (2004-05, 2008-09) ve Luis Suárez (2013-14, 2015-16) ise ödülü birden fazla kez kazanan isimlerdi. Messi ayrıca, ödülü üç sezon art arda kazanan tek isim konumundadır. 1989-90'da otuz sekizer gol atan Hristo Stoiçkov ile Hugo Sánchez, 2004-05'te yirmi beşer gol atan Thierry Henry ile Diego Forlán ve 2013-14'te otuz birer gol atan Luis Suárez ve Cristiano Ronaldo o sezonun ödülünü paylaştı.

Kulüpler açısından, üç futbolcusu toplamda sekiz kez ödül kazanan Barcelona, bu alanda en başarılı kulüp konumundadır. Liglere göre ise on beş kez ödül kazanan ismi çıkartan La Liga en başarılı ligdir. 3 farklı oyuncu ile 8 kez ödülü kazanan Portekizli futbolcular, milletlere göre kazanılan ödüller sıralamasında ilk sırada yer almaktadır.

1968'de ödülü kazanan ilk isim olan Eusébio, 1973'te de ikinci kez ödülü kazanmıştır.
Gerd Müller ödülü birden çok kez kazanan ilk isim. (1970 ve 1972'de).
Lionel Messi altı kezle ödülü en fazla kez kazanan isim. (2010, 2012, 2013, 2017, 2018 ve 2019'da).
Cristiano Ronaldo dört kezle ödülü en fazla kez kazanan ikinci isim. (2008, 2011, 2014 ve 2015'te).
Oyuncu (X)
Oyuncunun ödülü kaçıncı kez kazandığını gösterir
^
Kazanan futbolcunun takımı lig şampiyonu olmuştur

Birden fazla kazananlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sezon
Futbolcu Kulüp Lig Gol sayısı Puan
Ödül L'Équipe tarafından verilmiştir
1967-68 Portekiz Eusébio Benfica ^ Portekiz Primeira Liga &0000000000000042.00000042 -
1968-69 Bulgaristan Petar Jekov PFK CSKA ^ Bulgaristan Prva Liga &0000000000000036.00000036 -
1969-70 Batı Almanya Müller, GerdGerd Müller Bayern München Almanya Bundesliga &0000000000000038.00000038 -
1970-71 Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Skoblar, JosipJosip Skoblar Marseille ^ Fransa Ligue 1 &0000000000000044.00000044 -
1971-72 Batı Almanya Müller, GerdGerd Müller (2) Bayern München ^ Almanya Bundesliga &0000000000000040.00000040 -
1972-73 Portekiz Eusébio (2) Benfica ^ Portekiz Primeira Liga &0000000000000040.00000040 -
1973-74 Arjantin Yazalde, HéctorHéctor Yazalde Sporting ^ Portekiz Primeira Liga &0000000000000046.00000046 -
1974-75 Romanya Georgescu, DuduDudu Georgescu Dinamo București ^ Romanya Divizia A &0000000000000033.00000033 -
1975-76 Kıbrıs Cumhuriyeti Kaiafas, SotirisSotiris Kaiafas Omonia Nicosia ^ Kıbrıs Cumhuriyeti A' Katigorias &0000000000000039.00000039 -
1976-77 Romanya Georgescu, DuduDudu Georgescu (2) Dinamo București ^ Romanya Divizia A &0000000000000047.00000047 -
1977-78 Avusturya Krankl, HansHans Krankl Rapid Wien Avusturya Bundesliga &0000000000000041.00000041 -
1978-79 Hollanda Kist, KeesKees Kist AZ Hollanda Eredivisie &0000000000000034.00000034 -
1979-80 Belçika Vandenbergh, ErwinErwin Vandenbergh Lierse Belçika Eerste klasse &0000000000000039.00000039 -
1980-81 Bulgaristan Slavkov, GeorgiGeorgi Slavkov Botev Plovdiv Bulgaristan Prva Liga &0000000000000031.00000031 -
1981-82 Hollanda Kieft, WimWim Kieft Ajax ^ Hollanda Eredivisie &0000000000000032.00000032 -
1982-83 Portekiz Gomes, FernandoFernando Gomes Porto Portekiz Primeira Liga &0000000000000036.00000036 -
1983-84 Galler Rush, IanIan Rush Liverpool ^ İngiltere English Football League &0000000000000032.00000032 -
1984-85 Portekiz Gomes, FernandoFernando Gomes (2) Porto ^ Portekiz Primeira Liga &0000000000000039.00000039 -
1985-86 Hollanda van Basten, MarcoMarco van Basten Ajax Hollanda Eredivisie &0000000000000037.00000037 -
1986-87 Avusturya Polster, ToniToni Polster[a] Austria Wien Avusturya Bundesliga &0000000000000039.00000039 -
1987-88 Türkiye Çolak, TanjuTanju Çolak Galatasaray ^ Türkiye 1. Futbol Ligi &0000000000000039.00000039 -
1988-89 Romanya Mateuț, DorinDorin Mateuț Dinamo București Romanya Divizia A &0000000000000043.00000043 -
1989-90 Meksika Sanchez, HugoHugo Sánchez Real Madrid ^ İspanya La Liga &0000000000000038.00000038 -
Bulgaristan Stoiçkov, HristoHristo Stoiçkov PFK CSKA ^ Bulgaristan A PFG
1990-91[b] Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Pançev, DarkoDarko Pançev Crvena zvezda ^ Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Prva Liga &0000000000000034.00000034 -
1991-1996 Verilmedi[c]
Ödül European Sports Media tarafından verilmiştir
1996-97 Brezilya Ronaldo Barcelona İspanya La Liga &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
1997-98 Yunanistan Mahlas, NikosNikos Mahlas SBV Vitesse Hollanda Eredivisie &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
1998-99 Brezilya Jardel, MárioMário Jardel Porto Portekiz Primeira Liga &0000000000000036.00000036 &0000000000000072.00000072
1999-2000 İngiltere Phillips, KevinKevin Phillips Sunderland İngiltere Premier League &0000000000000030.00000030 &0000000000000060.00000060
2000-01 İsveç Larsson, HenrikHenrik Larsson Celtic ^ İskoçya Scottish Premier League &0000000000000035.00000035 &0000000000000052.50000052,5
2001-02 Brezilya Jardel, MárioMário Jardel (2) Sporting ^ Portekiz Primeira Liga &0000000000000042.00000042 &0000000000000063.00000063
2002-03 Hollanda Makaay, RoyRoy Makaay Deportivo La Coruña İspanya La Liga &0000000000000029.00000029 &0000000000000058.00000058
2003-04 Fransa Henry, ThierryThierry Henry Arsenal ^ İngiltere Premier League &0000000000000030.00000030 &0000000000000060.00000060
2004-05 Fransa Henry, ThierryThierry Henry (2) Arsenal İngiltere Premier League &0000000000000025.00000025 &0000000000000050.00000050
Uruguay Forlán, DiegoDiego Forlán Villarreal İspanya La Liga
2005-06 İtalya Toni, LucaLuca Toni Fiorentina İtalya Serie A &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
2006-07 İtalya Totti, FrancescoFrancesco Totti Roma İtalya Serie A &0000000000000026.00000026 &0000000000000052.00000052
2007-08 Portekiz Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo Manchester United ^ İngiltere Premier League &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
2008-09 Uruguay Forlán, DiegoDiego Forlán (2) Atlético Madrid İspanya La Liga &0000000000000032.00000032 &0000000000000064.00000064
2009-10 Arjantin Messi, LionelLionel Messi Barcelona ^ İspanya La Liga &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
2010-11 Portekiz Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo (2) Real Madrid İspanya La Liga &0000000000000040.00000040 &0000000000000080.00000080
2011-12 Arjantin Messi, LionelLionel Messi (2) Barcelona İspanya La Liga &0000000000000050.00000050 &0000000000000100.000000100
2012-13 Arjantin Messi, LionelLionel Messi (3) Barcelona ^ İspanya La Liga &0000000000000046.00000046 &0000000000000092.00000092
2013-14 Uruguay Suarez, LuisLuis Suárez Liverpool İngiltere Premier League &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
Portekiz Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo (3) Real Madrid İspanya La Liga
2014-15 Portekiz Cristiano Ronaldo, Cristiano Ronaldo (4) Real Madrid İspanya La Liga &0000000000000048.00000048 &0000000000000096.00000096
2015-16 Uruguay Suarez, LuisLuis Suárez (2) Barcelona ^ İspanya La Liga &0000000000000040.00000040 &0000000000000080.00000080
2016-17 Arjantin Messi, LionelLionel Messi (4) Barcelona İspanya La Liga &0000000000000037.00000037 &0000000000000074.00000074
2017-18 Arjantin Messi, LionelLionel Messi (5) Barcelona ^ İspanya La Liga &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
2018-19 Arjantin Messi, LionelLionel Messi (6) Barcelona ^ İspanya La Liga &0000000000000036.00000036 &0000000000000072.00000072
2019-20 İtalya Immobile, CiroCiro Immobile Lazio İtalya Serie A &0000000000000036.00000036 &0000000000000072.00000072
2020-21 Polonya Lewandowski, RobertRobert Lewandowski Bayern München ^ Almanya Bundesliga &0000000000000041.00000041 &0000000000000082.00000082
2021-22 Polonya Lewandowski, RobertRobert Lewandowski (2) Bayern München ^ Almanya Bundesliga &0000000000000035.00000035 &0000000000000070.00000070
2022-23 Norveç Haaland, ErlingErling Haaland Manchester City ^ İngiltere Premier League &0000000000000036.00000036 &0000000000000072.00000072
2023-24 İngiltere Kane, HarryHarry Kane Bayern München ^ Almanya Premier League &0000000000000036.00000036 &0000000000000072.00000072
Futbolcu Toplam Sezonlar Kulüp
Arjantin Messi, LionelLionel Messi &0000000000000006.0000006 2009-10, 2011-12, 2012-13, 2016-17, 2017-18, 2018-19 Barcelona (6)
Portekiz Ronaldo, CristianoCristiano Ronaldo &0000000000000004.0000004 2007-08, 2010-11, 2013-14, 2014-15 Manchester United (1), Real Madrid (3)
Almanya Müller, GerdGerd Müller &0000000000000002.0000002 1969-70, 1971-72 Bayern Münih (2)
Portekiz Eusébio 1967-68, 1972-73 Benfica (2)
Romanya Georgescu, DuduDudu Georgescu 1974-75, 1976-77 Dinamo București (2)
Portekiz Gomes, FernandoFernando Gomes 1982-83, 1984-85 Porto (2)
Brezilya Jardel, MárioMário Jardel 1998-99, 2001-02 Porto (1), Sporting (1)
Fransa Henry, ThierryThierry Henry 2003-04, 2004-05 Arsenal (2)
Uruguay Forlán, DiegoDiego Forlán 2004-05, 2008-09 Villarreal (1), Atlético Madrid (1)
Uruguay Suárez, LuisLuis Suárez 2013-14, 2015-16 Liverpool (1), Barcelona (1)
Polonya Lewandowski, RobertRobert Lewandowski 2020-21, 2021-22 Bayern München (2)

Kulübe göre kazananlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kulüp Toplam Futbolcu
İspanya Barcelona 8 3
Almanya Bayern München 5 3
İspanya Real Madrid 4 2
Romanya Dinamo București 3 2
Portekiz Porto 3 2
İngiltere Liverpool 2 2
Portekiz Sporting 2 2
Bulgaristan PFK CSKA 2 2
Hollanda Ajax 2 2
İskoçya Rangers 2 1
Portekiz Benfica 2 1
İngiltere Arsenal 2 1
Fransa Marseille 1 1
Kıbrıs Cumhuriyeti Omonia Nicosia 1 1
Avusturya Rapid Wien 1 1
Hollanda AZ 1 1
Belçika Lierse 1 1
Bulgaristan Botev Plovdiv 1 1
Avusturya Austria Wien 1 1
Türkiye Galatasaray 1 1
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Crvena zvezda 1 1
Galler Porthmadog 1 1
Ermenistan Homenetmen 1 1
Gürcistan Zestafoni 1 1
Hollanda SBV Vitesse 1 1
İngiltere Sunderland 1 1
İspanya Deportivo La Coruña 1 1
İspanya Villarreal 1 1
İtalya Fiorentina 1 1
İtalya Roma 1 1
İngiltere Manchester United 1 1
İspanya Atlético Madrid 1 1
İskoçya Celtic 1 1
İtalya Lazio 1 1

Millete göre kazananlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ülke Toplam Oyuncu
 Portekiz 8 3
 Hollanda 4 4
 Romanya 4 3
 Arjantin 7 2
 Uruguay 4 2
 Bulgaristan 3 3
 İtalya 3 3
 Brezilya 3 2
 Galler 2 2
 Yugoslavya 2 2
 Fransa 2 1
 Almanya 2 1
 İskoçya 2 1
 Polonya 2 1
 Avusturya 2 2
 İngiltere 2 2
 Kıbrıs Cumhuriyeti 1 1
 Belçika 1 1
 Meksika 1 1
 Ermenistan 1 1
 Gürcistan 1 1
 Yunanistan 1 1
 Türkiye 1 1
 İsveç 1 1

Lige göre kazananlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Lig Toplam Oyuncu
İspanya La Liga 15 7
Portekiz Primeira Liga 7 4
İngiltere Premier League 5 4
Almanya Bundesliga 5 3
Hollanda Eredivisie 4 4
Bulgaristan Prva Liga 3 3
İtalya Serie A 3 3
İskoçya Premier Division 3 2
Romanya Divizia A 3 2
Avusturya Bundesliga 2 2
Fransa Ligue 1 1 1
İngiltere First Division 1 1
Belçika Eerste klasse 1 1
Türkiye Süper Lig 1 1
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Prva Liga 1 1
Galler Premier League 1 1
Ermenistan Bardzraguyn humb 1 1
Gürcistan Erovnuli Liga 1 1
Kıbrıs Cumhuriyeti A' Katigorias 1 1
  1. ^ 1986-87 sezonunda kazanan isim 44 golle Rodion Cămătaru olsa da daha sonra diskalifiye edildi ve ödül 1990 yılında Polster'a verildi. Yine de Cămǎtaru'ya verilen ödülün kendisinde kalmasına izin verildi.[4]
  2. ^ 1990-91 sezonunun kazananı Darko Pançev, Kıbrıs'tan bir futbolcunun 40 gol attığına dair itirazlardan dolayı ödülünü ancak 2006 yılında alabildi. (Kıbrıs Ligi'nde resmi olarak o sezon Suad Beširević ve Panayiotis Xiourouppas 19 golle gol krallığını paylaşmıştı.).[5] Bu olaydan sonra L'Équipe tarafından ödül töreni düzenlenmedi.[4]
  3. ^ Ödül verilmeyen sezonlarda Avrupa liglerinde en çok gol atan isimler şunlardı: 1991-92 Ally McCoist (Rangers-34 gol), 1992-93 Ally McCoist (Rangers-34 gol), 1993-94 David Taylor (Porthmadog-43 gol), 1994-95 Arsen Avetisyan (Homenetmen-39 gol), 1995-96 Zviad Endeladze (Margveti-40 gol).
  1. ^ "What is the European Golden Shoe? Winners, scoring & guide to top scorer award". goal.com. 2 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020. 
  2. ^ a b "European Golden Shoe". European Sports Magazine. 4 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020. 
  3. ^ "Golden Boot: The Quotients Decide It All". soccerphile.com. 26 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2020. 
  4. ^ a b "Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards". Rsssf.com. 5 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2019. 
  5. ^ "Macedonia's Pancev awarded Golden boot....15 years late". Dnaindia.com. 4 Ağustos 2006. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2019. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]