Mısır hiyeroglifleri - Vikipedi

Mısır hiyeroglifleri
I. Seti'nin mezarından (KV17) hiyeroglifler
TürEbced olarak kullanılabilen logografi
DillerMısırca
DönemMÖ 3200[1][2][3] - MS 400[4]
Kardeş alfabelerHiyeratik, Proto-Sinaitik
ISO 15924ltr, Egyptian Hieroglyphs
YönSoldan sağa
Unicode adıEgyptian Hieroglyphs
Unicode aralığı
Bu sayfa UFA fonetik Unicode semboller içerir. Doğru bir görüntüleme desteğiniz bulunmadığı takdirde, soru işaretleri, kutular veya diğer Unicode karakterleri görebilirsiniz. IPA sembolleri ile ilgili rehberi okumak için, bakınız Yardım:IPA.
Mısır Hiyeroglif yazısı örneği.

Mısır hiyeroglif yazısı, birbirinden kolaylıkla ayırt edilebilecek yüzlerce sembolden oluşur. Her işaret belli bir sesi veya nesneyi temsil eder. Bu yazı soldan sağa veya sağdan sola ya da yukarıdan aşağı yazılabilir, okumak için ölçüt sembollerdeki insan ya da hayvan figürlerinin baktıkları yöndür. Mısır hiyerogliflerinde 700'den fazla işaret bulunmaktadır. Bu yüzden de okuma yazma oranı düşüktür. Çünkü hiyeroglif bir harf yazısı değildi. Bunlar için yazıcı adlı bir meslek vardı. Bu insanlar uzun bir eğitimden geçerlerdi. Ayrıca hiyeroglif öyle zor bir yazıydı ki sanat halini almıştı.

Kimi işaretler 1 harfe, kimileri 2, kimileri de 3 harfe bazılarıysa bir kelimeye karşılık gelir. Buna örnek olarak latin kökenli dillerde 'x' işaretinin Türkçedeki 'iks' harflerine karşılık gelmesi verilebilir. Ayrıca yazılan kelimenin anlamını güçlendiren ve tamamlayan çizimler de vardır. Mesela bastonlu adam çiziminin yaşlı kelimesini tamamlaması gibi.

Bu yazım tarzı tapınak duvarlarında ve mezarlarda görülür. Bu tarzdan başka 3 yazım tarzı daha vardır. Bunlar daha çok papirüslerde görülür.

  1. Hieratik: Hiyerogliflerin el yazısı hali olarak düşünülmelidir. Katipler ve rahipler tarafından kayıt tutmak için M.S. 300'e kadar kullanılmıştır.
  2. Demotik: Çizimlerin daha basit olduğu demotik (Yunanca demos - halk kelimesinden gelir) günlük yazışmalarda halk tarafından kullanılmıştır.
  3. Koptik: Hristiyan Mısırlıların (Kıpti) Yunan alfabesine yaptıkları 6 harflik ilaveyle oluşan yazı. Kıpti Kilisesi tarafından hâlâ kullanılır.

Mısır Hiyeroglif yazısı unutulduktan sonra 1799 yılında Rosetta Taşı'nın bulunması üzerine deşifre edildi. Rosetta taşı Demotik Mısır yazısı, Hieratik Mısır yazısı ve hiç unutulmamış olan Antik Yunancayla yazılmıştı.

Etimoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hiyeroglif kelimesi ἱερός (hierós 'kutsal')[5] ve γλύφω (glýphō '(Ι) oymak, işlemek'; bkz. glif)[6] kelimelerinin birleşimi Yunanca bir sıfat olan ἱερογλυφικός (hieroglyphikos)'tan gelir.[7]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ "...The Mesopotamians invented writing around 3200 bc without any precedent to guide them, as did the Egyptians, independently as far as we know, at approximately the same time" The Oxford History of Historical Writing. Vol. 1. To AD 600, page 5
  2. ^ Richard Mattessich (2002). "The oldest writings, and inventory tags of Egypt". Accounting Historians Journal. 29 (1): 195-208. doi:10.2308/0148-4184.29.1.195. JSTOR 40698264. 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2016. 
  3. ^ Allen 2010, s. 2.
  4. ^ Allen 2010, s. 8.
  5. ^ Liddell, Henry George; Scott, Robert. "ἱερός". A Greek–English Lexicon. Perseus Projesi. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  6. ^ Liddell, Henry George; Scott, Robert. "γλύφω". A Greek–English Lexicon. Perseus Projesi. 11 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
  7. ^ Liddell, Henry George; Scott, Robert. "ἱερογλυφικός". A Greek–English Lexicon. Perseus Projesi. 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2021. 
Genel
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mısır_hiyeroglifleri&oldid=33754467" sayfasından alınmıştır