Marcus Aurelius - Vikipedi

Marcus Aurelius Antoninus Augustus
İmparator Marcus Aurelius'un büstü
16. Roma imparatoru
Hüküm süresi	8 Mart 161 - 169 (Lucius Verus ile), 169–177 (yalnız), 177 – Mart 180 (Commodus ile)
Önce gelen	Antoninus Pius
Sonra gelen	Commodus (yalnız)
Doğum	26 Nisan 121 Roma
Ölüm	17 Mart 180 (58 yaşında) Vindobona veya Sirmium
Defin	Hadrianus'un Mozolesi
Eş(ler)i	Genç Faustina
Çocuk(lar)ı	Aşağıya bakınız
Tam adı Marcus Aurelius Antoninus Augustus
Hanedan	Nerva-Antoninus Hanedanı
Babası	Annius Verus
Annesi	Domitia Lucilla

Marcus Aurelius Antoninus Augustus (26 Nisan 121 – 17 Mart 180), 161 - 180 yılları arası Roma imparatoru ve Stoacı bir filozoftur. Beş İyi İmparator denilen hükümdarların sonuncusu olan Nerva-Antoninus Hanedanının üyesiydi ve MÖ 27'den MS 180'e kadar süren Roma İmparatorluğu için göreceli bir barış, sakinlik ve istikrar dönemi 96 - 180 yılları arasında görev yapan Pax Romana'nın son imparatoruydu. 140, 145 ve 161 yıllarında Roma konsülü olarak görev yaptı.

Marcus Aurelius, praetor Marcus Annius Verus ve eşi Domitia Calvilla'nın oğluydu. İmparator Trajan ve Hadrian ile evlilik yoluyla akraba oldu. Marcus, babası öldüğünde üç yaşındaydı ve annesi ve büyükbabası tarafından büyütüldü. Hadrian'ın evlatlık oğlu Aelius Caesar 138'de öldükten sonra Hadrian, Marcus'un amcası Antoninus Pius'u yeni varisi olarak evlat edindi. Antoninus da Marcus'u ve Aelius'un oğlu Lucius'u evlat edindi. Hadrian o yıl öldü ve Antoninus imparator oldu. Artık tahtın varisi olan Marcus, Herodes Atticus ve Marcus Cornelius Fronto gibi öğretmenlerden Yunanca ve Latince öğrendi. 145'te Antoninus'un kızı Faustina ile evlendi.

Asıl adı Marcus Annius Catilius Severus olup, evlenince Marcus Annius Verus adını aldı. İmparator olunca kendisine Marcus Aurelius Antoninus adı verildi.

Antoninus 161'de öldükten sonra Marcus, Lucius Aurelius Verus saltanat adını alan evlatlık kardeşiyle birlikte tahta çıktı. Marcus Aurelius'un hükümdarlığı döneminde Roma İmparatorluğu birçok askeri çatışmaya tanık oldu.

Adını ilk olarak Asya'da yeniden güçlenmeye başlayan Part İmparatorluğu'na karşı ve limes Germanicus (Cermen sınırı) boyunca Cermen kabilelerle yaptığı savaşlar ve ardından Tuna Nehrini aşmasıyla duyurdu. Doğu'da Romalılar, yeniden canlanan Part İmparatorluğu ve isyancı Ermenistan Krallığı ile Lucius Verus'un Part savaşını yaptı.

Marcus, Markoman Savaşları'nda Marcomanni, Quadi ve Sarmatyalı Iazyges'i yendi. Bunlar ve diğer Germen halkları İmparatorluk için rahatsız edici bir gerçekliği temsil etmeye başladı. Doğuda, Avidius Cassius önderliğindeki bir isyanı bastırmıştır.

Roma para birimi olan denarius'un gümüş saflığını düşürdü. Roma İmparatorluğu'nda Hristiyanlara yönelik zulüm onun hükümdarlığı sırasında artmış gibi görünüyor, ancak 2. yüzyılda erken dönem Hristiyanların onu bir zulmeden olarak adlandırdığına dair bir kayıt olmadığından ve Tertullianus'ın Marcus'u "Hristiyanların koruyucusu" olarak adlandırmasından dolayı buna dahil olması olası değildir.^[1] Antoninus vebası 165 veya 166'da patlak verdi ve Roma İmparatorluğu'nun nüfusunu harap etti, beş ila on milyon insanın ölümüne neden oldu. Lucius Verus 169'da vebadan ölmüş olabilir. Marcus'un kendisi 180'de öldüğünde yerine oğlu Commodus geçti.

Commodus'un Marcus'tan sonraki halefi hem çağdaş hem de modern tarihçiler arasında tartışma konusu olmuştur. Marcus Aurelius Sütunu ve Marcus Aurelius Atlı Heykeli, askeri zaferlerini kutlamak için dikildikleri Roma'da hala durmaktadır.

Marcus Aurelius'a ait Kendime Düşünceler adlı felsefi eser 170–180 arasında savaştayken yazılmıştır. Eser edebi bir başyapıt olarak günümüzde bile hala saygı görür ve "mükemmel vurgusu ve sonsuz narinliği" ile övgüyü hak eder.^[2] Çağdaş biyografi yazarlarının Marcus olarak adlandırdığı "filozof"un yazıları olan meditasyonlar, antik Stoacı felsefenin modern anlayışının önemli bir kaynağıdır. Bu yazılar, ölümünden yüzyıllar sonra yazar arkadaşları, filozoflar, hükümdarlar ve politikacılar tarafından övülmüştür.

Marcus Aurelius, Domitia Lucilla ile Marcus Annius Verus'un tek oğluydu. Annesi Domitia Lucilla Konsül mevkisindeki varlıklı bir aileden gelir. Tek öz kardeşi, kendisinden 2 yaş küçük kız kardeşi Annia Cornificia Faustina'dır. Marcus'un kız kardeşi Annia Cornificia Faustina muhtemelen 122 veya 123'te doğdu.^[3]

İspanyol kökenli olan ve praetor olarak görev yapan babası Marcus Annius Verus, Marcus Aurelius henüz üç yaşında iken 125 veya 126'da öldü.^{[4][not 1]} Marcus, babasını pek tanıyamamış olsa da Meditations adlı eserinde babasının anılarından ve adamın ölümünden sonraki itibarından 'tevazu ve erkekliği' öğrendiğini yazmıştır.^[6]

Annesi Lucilla yeniden evlenmedi^[4] ve hakim aristokrat gelenekleri takip ederek muhtemelen oğluyla fazla zaman geçirmedi. Bunun yerine Marcus, 'hemşirelerin' bakımındaydı^[7] ve babasının ölümünden sonra, oğlu ve torunu üzerinde her zaman patria potestas 'ın yasal otoritesini elinde tutan büyükbabası Marcus Annius Verus (II) tarafından büyütüldü. Teknik olarak bu evlat edinme değildi, yeni ve farklı bir patria potestas 'ın yaratılmasıydı. Lucius Catilius Severus, Marcus'un anne tarafından büyük büyükbabası olarak tanımlanır ve yetiştirilmesinde de yer almıştır ki muhtemelen büyük Domitia Lucilla'nın üvey babasıydı.^[8]

Marcus, Caelian Tepesi 'ndeki ebeveynlerinin evinde büyüdü. Burası, birkaç kamu binasının olduğu ancak birçok aristokrat villasının bulunduğu lüks bir bölgeydi. Marcus'un büyükbabası, çocukluğunun çoğunu geçirdiği Lateran'ın yanında bir saraya sahipti.^[9] Marcus, büyükbabasına ona 'iyi karakter ve kötü huydan kaçınma' öğrettiği için teşekkür eder.^[10]

Büyükbabasının karısı Rupilia'nın ölümünden sonra alıp birlikte yaşadığı metresine daha az düşkündü.^[11] Marcus, onunla olduğundan daha uzun süre yaşamak zorunda kalmadığı için minnettardı.^[12]

Babasının halası Vibia Sabina, İmparatoriçe ve Roma imparatoru Hadrianus'un karısıydı. Rupilia Faustina (Marcus Aurelius'un babaannesi), Vibia Sabina ve Salonina Matidia (Roma imparatoru Trajan'ın yeğeni) üvey kardeştiler. Babasının kız kardeşi Yaşlı Faustina, Roma imparatoru Antoninus Pius'la evli bir İmparatoriçedir.

Babasının ölümünün ardından Aurelius, dedesi Marcus Annius Verus tarafından evlat edinildi ve annesiyle birlikte büyütüldü. 138 yılında dedesi yaklaşık 90 yaşında öldü.

136'nın sonlarında İmparator Hadrian bir kanama nedeniyle neredeyse ölüyordu. Tivoli'deki villasında iyileşirken, biyografi yazarına göre 'herkesin isteklerine aykırı olarak'^[14] Marcus'un kayınpederi Lucius Ceionius Commodus'u halefi ve evlat edinilmiş oğlu olarak seçti.^[15] Nedenleri kesin olmamakla birlikte, amacının o zamanlar çok genç olan Marcus'u tahta oturtmak olduğu anlaşılıyor.^[16]

Evlat edinilmesinin bir parçası olarak Commodus, Lucius Aelius Caesar adını aldı. Sağlığı o kadar kötüydü ki, tahtın varisi olduğunu kutlamak için yapılan bir tören sırasında kendi başına büyük bir kalkanı kaldıramayacak kadar zayıftı.^[17] Tuna sınırında kısa bir görev süresinin ardından Aelius, 138'in ilk gününde Senato'ya bir konuşma yapmak üzere Roma'ya döndü. Ancak, planlanan konuşmadan önceki gece hastalandı ve günün ilerleyen saatlerinde bir kanamadan öldü.^{[18][not 2]}

24 Ocak 138'de Hadrian, Marcus'un teyzesi Yaşlı Faustina'nın kocası olan Aurelius Antoninus'u yeni halefi olarak seçti.^[20] Hadrian'ın şartlarının bir parçası olarak Antoninus da Marcus'u ve Lucius Aelius'un oğlu Lucius Commodus'u evlat edindi.^[21] Marcus, M. Aelius Aurelius Verus oldu ve Lucius, L. Aelius Aurelius Commodus oldu.

Hadrian'ın isteği üzerine Antoninus'un kızı Faustina, Lucius ile nişanlandı.^[22] Marcus'un Hadrian'ın evlat edinen büyükbabası olduğu haberini sevinç yerine üzüntüyle karşıladığı bildirildi. Annesinin Caelian'daki evinden Hadrian'ın özel evine ancak isteksizce taşındı.^[23]

Marcus çoktan Hadrianus'un dikkatini çekmişti (Marcus'u verissimus ("en dürüst"), olarak adlandıran oydu): sonradan Commodus'un kızı Ceionia Fabia ile nişanlandı. Nişan, her nedense, Commodus'un ölümünün ardından Marcus'un Antoninus'un kızına verdiği evlilik sözü ile bozuldu. Bu sebeple, Hadrian'un ilk evlatlığı L. Aelius Verus'un ölümü üzerine, Hadrian imparatorluk sıralaması için önce Antoninus'u halefi ilan etti, ardından Antoninus Marcus'u (Marcus Aelius Aurelius Verus) ve Lucius Ceionius Commodus olarak isim değiştirdi ve Lucius Aurelius Verus olarak isimlendirilen Lucius Aelius'un Marcus'dan 10 yaş küçük oğlunu evlat edindi.

Antoninus, bu evlat edinmenin ardından her ikisini de 25 Şubat 138'de Marcus henüz 17 yaşındayken halef İmparator olarak gösterdi. 40 yaşında İmparator olacaktı. İddialara göre Commodus ve Antoninus Pius, Hadrianus tarafından genç Marcus ve Verus için "koltuk ısıtıcı" olarak planlanmıştı.

Antoninus yönetimi sırasında Marcus'un hayatı Hadrianus tarafından atanan ve döneminin kültür hayatıyla oldukça ilgili olan öğretmeni Fronto ile olan yazışmalarından dolayı kesintisiz olarak bilinmektedir. Bu mektuplara göre Marcus zeki, ciddi fikirli ve çalışkan bir genç portresi çizer. Mektuplar aynı zamanda geleceğin imparatoru için felsefenin artan önemini gösterir: Yunan ve Latin retorikleri üzerine bitmek bilmeyen alıştırmalar için sabırsızlığını ki sonra Epiktetos'un Diatribai ("Söylemler")'inin aşığı ve Stoa Okulu'nun önemli bir ahlakçı filozofu olacaktır.

138'de bir ara Hadrian, Senato'da Marcus'un yirmi dördüncü yaş gününden önce quaestor olmasını engelleyen yasadan muaf tutulmasını talep etti. Senato uydu ve Marcus, 139'un konsülü olan Antoninus'un yanında görev yaptı.^[24] Marcus'un evlat edinilmesi, onu sınıfının tipik kariyer yolundan uzaklaştırdı. Evlat edinilmeseydi, muhtemelen devlet darphanesinin sembolik yönetimini içeren oldukça saygın bir görev olan triumvir monetalis olurdu. Bundan sonra, bir lejyonda tribün olarak görev yapabilir ve lejyonun nominal ikinci komutanı olabilirdi. Marcus muhtemelen bunun yerine seyahat etmeyi ve daha fazla eğitim almayı tercih ederdi. Durum böyle olunca, Marcus diğer vatandaşlardan ayrı tutulmuştu. Bununla birlikte, biyografi yazarı karakterinin etkilenmediğini doğruluyor: 'Hala akrabalarına sıradan bir vatandaşken gösterdiği saygıyı gösteriyordu ve özel bir evde yaşadığı zamanki kadar tutumlu ve eşyalarına dikkat ediyordu'.^[25]

Bir dizi intihar girişiminin ardından, hepsi Antoninus tarafından engellenen Hadrian, Campania kıyısındaki bir sahil beldesi olan Baiae'ye gitti. Durumu düzelmedi ve doktorlarının önerdiği diyeti bıraktı, kendini yemek ve içkiye verdi. 10 Temmuz 138'de öldüğünde yanında olan Antoninus'u çağırdı.^[26] Kalıntıları Puteoli'de sessizce gömüldü.^[27]

Antoninus'un halefi barışçıl ve istikrarlıydı: Antoninus, Hadrian'ın adaylarını görevde tuttu ve senatoyu yatıştırdı, ayrıcalıklarına saygı gösterdi ve Hadrian'ın son günlerinde suçlanan adamların ölüm cezalarını hafifletti.^[28] Görev bilincine sahip davranışı nedeniyle Antoninus'tan 'Pius' adını kabul etmesi istendi.^[29]

Hadrian'ın ölümünden hemen sonra Antoninus, Marcus'a yaklaştı ve evlilik düzenlemelerinin düzeltilmesini talep etti: Marcus'un Ceionia Fabia ile olan nişanı iptal edilecek ve bunun yerine Antoninus'un kızı Faustina ile nişanlanacaktı. Faustina'nın Ceionia'nın kardeşi Lucius Commodus ile olan nişanı da iptal edilmek zorunda kalacaktı. Marcus, Antoninus'un teklifini kabul etti.^[31]

140 yılında Antoninus'la birlikte konsül yapıldı ve tarikatın 15 Temmuz 139'daki yıllık geçit töreninde şövalyelerin altı komutanından biri olan sevir olarak atandı. Varis olarak Marcus, equestrian tarikatın başı olan princeps iuventutis oldu. Artık Marcus Aelius Aurelius Verus Caesar adını alıyordu.^[32] Marcus daha sonra bu ismi çok ciddiye almaması konusunda kendisini uyaracaktı: 'Sakın Sezar'a dönüşmeyin, mor boyaya batırılmayın; çünkü bu olabilir'.^[33]

Senatonun talebi üzerine Marcus tüm rahiplik kolejlerine katıldı (pontifices, augures, quindecimviri sacris faciundis, septemviri epulonum, vb.);^[34] ancak üyelik için doğrudan kanıt sadece Arval Kardeşler için mevcuttur.^[35]

Antoninus, Marcus'un Palatinus'taki imparatorluk sarayı olan Tiberius Hanedanlığı'nda ikamet etmesini ve Marcus'un itirazlarına rağmen yeni makamının, yani aulicum fastigium veya 'sarayın ihtişamı'nın alışkanlıklarını benimsemesini istedi.^[34] Marcus, saray hayatını felsefi özlemleriyle uzlaştırmak için çabalayacaktı. Kendine bunun ulaşılabilir bir hedef olduğunu söyledi - 'Hayatın mümkün olduğu yerde, doğru hayatı yaşamak da mümkündür; hayat sarayda mümkündür, bu yüzden doğru hayatı sarayda yaşamak da mümkündür'^[36] –ama yine de zor buldu. Meditasyonlarda kendisini topluluğun önünde 'saray hayatını kötüye kullanmak'la eleştirirdi.^[37]

Quaestor olarak Marcus'un yapması gereken çok az idari iş olurdu. Antoninus yokken senatoya imparatorluk mektuplarını okurdu ve senatörler için sekreterlik işini yapardı.^[38] Ancak kendini evrak işlerinin altında boğulmuş hissediyordu ve öğretmeni Marcus Cornelius Fronto'ya şikayette bulundu: 'Otuzdan fazla mektubu dikte etmekten nefes nefese kaldım.'^[39] Biyografi yazarının ifadesiyle, 'devleti yönetmeye uygun hale getiriliyordu'.^[40] Ayrıca toplanan senatörlere bir konuşma yapması gerekiyordu, bu da hitabet yeteneğinin gelişmesi için olmazsa olmazdı.^[41]

1 Ocak 145'te Marcus ikinci kez konsül yapıldı. Fronto ona yazdığı mektupta bol bol uyumasını, 'Senato'ya güzel bir renkle girebilmen ve konuşmanı güçlü bir sesle okuyabilmen için' diye ısrar etti.^[42] Marcus daha önceki bir mektubunda bir hastalıktan şikayet etmişti: 'Gücüm söz konusu olduğunda, onu geri kazanmaya başlıyorum; göğsümdeki ağrıdan eser yok. Fakat o ülser [...] ^{[not 3]} Tedavi görüyorum ve tedaviyi etkileyecek hiçbir şey yapmamaya dikkat ediyorum'.^[43] Hiçbir zaman çok sağlıklı ve güçlü olmayan Marcus, Cassius Dio tarafından son yıllarında çeşitli hastalıklarına rağmen görev bilinciyle davrandığı için övülmüştür.^[44]

145 yılının Nisan ayında Marcus, 138 yılından beri planladığı gibi Antoninus'un kızı veaynı zamanda yeğeni Genç Faustina ile evlendi.^[45] Tören hakkında özel olarak çok az şey biliniyor, ancak biyografi yazarı bunu 'dikkat çekici' olarak nitelendirir.^[46] Çiftin başlarının bulunduğu madeni paralar basıldı ve Antoninus, Pontifex maximus olarak, bu töreni yönetmiş olurdu. Marcus, günümüze ulaşan mektuplarında evlilikten açıkça bahsetmez ve Faustina'ya sadece seyrek göndermelerde bulunur.^[47]

Marcus aynı zamanda Antoninus'un yanında 140, 145 ve 161 yıllarındaki konsüllüğünde, kararlarda iş birliği yaparak artan toplumsal rollerde almaya başladı.

147'de Roma dışında proconsular İmperium ve ardından da imparatorluktaki ana resmi güç Tribunicia Potestas oldu.

Antoninus Pius'un (7 Mart 161) ölümü üzerine Lucius Verus'la birlikte ikili imparatorluk koşullarını kabul etti. (Augusti). Teoride yasal olarak eşit olmalarına rağmen, Verus hem daha genç hem de daha az tanınmış olması sebebiyle pratikte ikinci sıradaydı.^[48]

Müşterek dönüşüm belki de Marcus Aurelius'un sürekli olarak imparatorluğun dışında birileriyle savaşta olması nedeniyle askeri deneyimlerden hareketle hayata geçirilmişti. İmparatorun hem Germen hem de Pers cephesindeki birliklere aynı anda kumanda edecek yeteneği henüz olmadığından bir hayli otoriter bir yöneticiye ihtiyaç vardı. Ancak Jül Sezar ve Vespasian örneklerinde olduğu gibi herhangi bir komutanın yetkiyle birliklerin başına geçirilmesi zamanla bu generallerin birliklerin yardımıyla yönetimi ele geçirip kendilerini diktatör olarak ilan etmeleriyle sonuçlanma riskine sahipti. Marcus Aurelius problemi Verus'u doğu lejyonları komutanı yaparak çözdü. Verus birliklerini onların sadâkatiyle otoriter biçimde yönetecek kadar güçlüydü ve aynı zamanda Marcus'u devirecek kadar dürtüye de sahipti. Verus 169'da bir seferde ölene kadar sadık kaldı.

Müşterek İmparatorluk hafiften Roma Cumhuriyeti döneminde bir kişinin tüm gücü elinde toplamasını engelleyen ve collegiality prensibine istinaden çalışan bir politik sistemi anımsatır. Müşterek yönetim 3. yüzyıl sonlarında Diocletianus'un Tetrarşiyi (4'lü yönetim) ilan etmesiyle yeniden hayat buldu.

Acil olarak yönetiminin ilk yıllarında Marcus, seleflerince çıkarılan birçok kanunda özellikle de sivil hukuktaki suistimal ve kural dışılığa karşı reform yaptı. Bizzat uygun ölçülerle, köleler, dullar ve azınlıkları sınıflandırdı; kan ilişkisini yeniden tanımladı. Ceza hukukundaki farklı cezalandırmalardan kaynaklanan sınıf farkını honestiores ve humiliores ("daha dürüstler" ve "daha alçak gönüllüler") olarak düzenledi.

Marcus'un yönetiminde, Hristiyanların durumu Trajan zamanında olduğu gibi değişmedi. Yasal olarak cezalandırılabilmelerine rağmen (gerçekte) nadiren eziyet edildiler. Örneğin 177'de Lyon'da bir grup Hristiyan idam edildi ancak eylem esasen yerel valinin inisiyatifi olarak nitelenebilir.

Asya'da tekrar güçlenen Part İmparatorluğu, 161'de iki Roma ordusunu bozguna uğrattıktan sonra Ermenistan ve Suriye'yi işgal etmişti. Marcus Aurelius, Müşterek İmparator Verus'u lejyonları kumanda etmesi ve tehlikeyi önlemesi için doğuya gönderdi. Savaş 166 yılında, her ne kadar Gaius Avidius Cassius gibi alt kademedeki generallerin liyakati ile kazanılmış olsa da başarıyla sona erdi. Savaştan dönüşte Verus triumph'la (bir tür onursal karşılama töreni) ödüllendirildi; geçit töreni oldukça sıra dışıydı çünkü törende iki İmparator vardı ve İmparatorların oğulları ve evlenmemiş kızlarıyla birlikte oldukça büyük bir aile kutlamasıydı. Bu arada fırsattan istifade Marcus Aurelius'un, beş yaşındaki oğlu Commodus ve üç yaşındaki Annius Verus'a Sezar statüsü verildi.

Savaştan dönen ordunun tüm İmparatorluğa yaydığı veba (çiçek hastalığı olduğu da iddia edilir) birkaç yıl boyunca etkili oldu.

160'ların başında, Germen kabileler ve diğer kuzeyli halklar kuzeydeki sınır boyunca (limes Germanicus) yağmalarla Tuna nehrini geçerek Galya içlerine ulaşmıştı. Batı yönündeki bu yeni şiddet dalgası, belki de uzak doğudaki kabileler yüzündendi. Germania Superior (yukarı Germanya eyaleti) idari bölgesi Catti'deki ilk işgal 162'de püskürtüldü. Asıl büyük işgal, MS 19'dan beri Roma vatandaşı olan Bohemya'lı Marcomanni kabilesinin 166'da Lombard'lar ve diğer Germen kabilelerle Tuna nehrini geçtiği zaman ortaya çıktı. Yine bu sıralarda Sarmatian'lar, Tuna ve Tisza nehirleri arasından saldırdı.

Doğudaki durum yüzünden cezalandırıcı bir sefer ancak 167 yılında mümkün oldu. Marcus ve Verus'un her ikisi de birliklere eşlik ettiler. Verus'un 169'da ölümünden sonra Marcus, Germenlere karşı hayatının geri kalan büyük bir kısmında kişisel olarak mücadele etti. Romalılar en az iki kez ciddi olarak, Alpleri geçen Quadi ve Marcomanni'lerin Oderzo'daki Opitergiumu yağmalaması ve Kuzey doğu İtalya'daki ana şehir Aquileia'yı kuşatmasıyla çok zor durumda kaldı. Aynı anda Karpat Dağları'ndan gelen Costoboci'ler Moesia, Makedonya ve Yunanistan'ı işgal ettiler. Uzun bir mücadeleden sonra, Marcus Aurelius işgalcileri bu topraklardan çıkarmayı başardı. Birçok Germen kendiliklerinden cephedeki Dacia ve Pannonia ile Germanya ve İtalya'ya yerleştiler. Bu yeni bir şey değildi ancak bu defa yerleşimciler Tuna nehrinin sol kıyısında Sarmatia ve Marcomannia'da (bugünkü Bohemya ve Macaristan dahil) iki yeni sınır şehri kurulmasını talep ettiler.

İmparatorun planları Avidius Cassius tarafından uydurulan ve Marcus Aurelius'un hastalıktan öldüğü şeklindeki söylenti yüzünden çıkan isyan sebebiyle engellendi. Doğu eyaletlerinden sadece Kapadokya ve Bithynia isyancıların tarafına geçmedi. Marcus Aurelius'un yaşadığı haberi duyulunca Cassius'un kaderi hemen çizildi ve birlikleri tarafından sadece 100 günlük bir saltanattan sonra öldürüldü.

Karısı Faustina ile Marcus Aurelius 173'e doğru doğu eyaletlerini ziyaret ettiler. Atina'yı ziyaretinde kendisini felsefe'nin koruyucusu olarak ilan etti. Roma'daki bir triumph'in ardından takip eden yıl tekrar Tuna hududuna hareket etti. 178'deki kesin zaferin ardından, Bohemya'nın ilhak planı başarıyla hazırlansa da Marcus Aurelius'un 180'de hastalanmasıyla yarım kaldı.

Marcus Aurelius zamanında, Han hanedanı kayıtları 166'da Roma'dan bir temsil heyetinin Çin'in başkenti Luoyang'da Çin imparatoru Huan'la^{[kaynak belirtilmeli]} görüştüğünü yazar. Kayıtlara göre, Romalılar Antun tarafından gönderildiklerini belirttiler. Belirtilen tarihe göre bu Marcus Aurelius Antoninus olabilir. Diğer taraftan, çağdaşı Roma kayıtları Çin'le irtibat için herhangi bir girişimden söz etmez.

Marcus Aurelius 17 Mart 180 tarihinde Tuna Nehri yakınlarındaki ayaklanmaların son bulmaması üzerine çıktığı seferde halefi Commodus kendisine eşlik ederken Vindobona'da (günümüzde Viyana)'da geçirdiği hastalık sebebiyle hastalığının 7. gününde öldü. Hemen tanrılaştırıldı ve külleri Roma'ya gönderilerek Vizigotların şehri yağmaladığı 410 yılına kadar ayakta kalan Hadrianus Mausoleum'una (günümüzde Sant'Angelo Kalesi) yerleştirildi. Germen ve Sarmatlara karşı mücadelesi anısına Roma'da Marcus Aurelius Sütunu dikildi.

Marcus Aurelius 166'da Ceasar ve 177'de yardımcı İmparator yaptığı Commodus'un halefi olmasını -farkında olunmayan bir talihsizliğe rağmen- sağlamıştı. Bu karar, talihli Evlatlık İmparatorlar dönemini sona erdirmişti ve Commodus sonradan tarihçiler tarafından, politika ve askerlikle ilgisi olmayan, aşırı egoist ve sinirli birisi olarak çok eleştirilmiştir. Bu sebep yüzünden Marcus Aurelius'un ölümü Pax Romana'nın sonu olarak kabul edilir. Commodus'u fazla aday olmadığı için ya da ölümünün ardından meydana gelebilecek olası bir iç savaş korkusuyla seçmiştir.

Aurelius, 145'te Genç Faustina ile evlendi. 30 yıllık evliliği boyunca Faustina 13 çocuk doğurdu. Bunlardan sadece bir oğlan ve dört kız babalarından daha uzun yaşadılar. Çocuklarının isimleri;

• Annia Aurelia Galeria Faustina (147- 165'ten sonra)
• Annia Aurelia Galeria Lucilla (148/50-181) Lucius Verus'la evlendi.
• Lucilla'nın Gemellus Lucillae adında bir ikizi vardır (149-150)
• Titus Aelius Antoninus (150 doğumda, 7 Mart 161'den önce öldü)
• Titus Aelius Aurelius (150 doğumda, 7 Mart 161'den önce öldü)
• Hadrianus (152doğumda, 7 Mart 161'den önce öldü)
• Domitia Faustina (150 doğumda, 7 Mart 161'den önce öldü)
• Fadilla (159, 192)
• Annia Cornificia Faustina Minor (160, İmparator Caracalla'nın saltanatında öldü. 211-217)
• Titus Aurelius Fulvus Antoninus (161-165) ve sonradan İmparator olan Commodus, (161-192)
• Marcus Annius Verus Caesar (162-169)
• Vibia Aurelia Sabina (170-217)

• Roma İmparatorluğu'nun Çöküşü (1964), Anthony Mann'ın yönettiği filmde Marcus Aurelius'u Alec Guinness canlandırmıştı.
• Gladyatör (2000), Ridley Scott'ın yönetmenliğini yaptığı filmde Marcus Aurelius'u Richard Harris canlandırmıştır.

Wikimedia Commons'ta Marcus Aurelius ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikisöz'de Marcus Aurelius ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

• Meditation'lar için Online Yunanca metin
• Orijinal metinden George Long İngilizce çevirisi(1862) 17 Kasım 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Latince Versiyonu, J. M. Schulz (1802)4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Marcus Aurelius'a ithaf edilmiş biyografi araştırması, İngilizce^{[ölü/kırık bağlantı]}

Marcus Aurelius Antoninler Hanedanı Alt kolu Nervan–Antoninler Hanedanı Doğumu: 26 April 121 Ölümü: 17 March 180
Resmî unvanlar
Önce gelen: Antoninus Pius	Roma imparatoru 161 - 180 (161-169 arası Lucius Verus ile)	Sonra gelen: Commodus