Türkiye'deki Bulgarlar - Vikipedi

Bulgarlar
Българи (okunuşu: Bılgari

Önemli nüfusa sahip bölgeler
İstanbul	~450[1]
ABD	?
Kanada	?
Avustralya	?
Diller
Türkçe, Bulgarca
Din
Ortodoks, Katolik

Türkiye'deki Bulgarlar, Bulgar etnik kökenli Türk vatandaşlarını ifade eder. Bulgar vatandaşlığına sahip etnik Türk olan Bulgaristan Türkleri ya da yine bir Slav milleti olan Pomakları içermez. Doğu Trakya'da Edirne ve Kırklareli başta olmak üzere, patrikhane merkezi olan İstanbul'da ve Marmara'nın güneyi yayılım alanlarıdır. Asya'da kalan bu son gruba Anadolu Bulgarları (Küçük Asya Bulgarları) da denir.

Osmanlı-Rus savaşlarında Bulgaristanın Rusya'yı desteklemesi daha sonra Bulgaristanın bağımsızlık kazanması ve son olarak 2. Balkan Savaşında büyük bölümü ülkeyi terk etmiştir. Günümüzde spor amaçlı Türk vatandaşlığına geçen etnik Bulgarlar bulunmaktadır; Goşo Ginçev ve Svetla Sınırtaş bunlara örnektir.

7.yy'da Tuna kıyısına yerleşen Bulgarlar, I. Bulgar İmparatorluğu döneminde Trakya'ya genişleyerek Bizans Doğu Trakyası'nın bir kısmını ele geçirmişlerdir. 813 yılında İstanbul'un kuşatacak kadar güçlenirler. Daha sonra Bizans egemenliği altına girerek bağımsızlıklarını yitirirler. 4. Haçlı Seferi (1200-1204) sonrası Bizans'ın İstanbul'u kaybedip İznik'e çekilmesiyle bağımsızlığını kazanan ve İkinci Bulgar İmparatorluğu kuran Bulgarlar kısa sürede tekrar güçlenerek genişlese de egemen olsa da II. Mihail Asen (1246-1256/57) döneminde İznik İmparatorluğuna yenilip tekrar Tuna Havzasına geri çekilirler. Bulgarlar Osmanlı'nın Avrupa kıtasına geçmesi ve Edirne'nin Fethini (1361-1371) izleyen yıllarda tamamen Osmanlı egemenliğine girdi.

Tüm Ortodokslar gibi Osmanlı Millet sistemi içerisinde Rum olarak adlandırılan Bulgarlar, ulusal bilinçlerini kazanmaya başlayarak İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesinden Sultan Abdülaziz döneminde 28 Şubat 1870 tarihinde bir ferman ile ayrıldılar ve Bulgar Eksarhlığı kuruldu. Daha sonra sırasıyla yaşanan savaşlar ve Bulgaristan genişlemesiyle birçok Türkiye Bulgarı, Bulgaristan göç etti.

• 1877-1878, 93 Harbi - Osmanlı Rus Savaşı
• 1878, Savaş sonrası Bulgaristan Prensliğinin Kurulması
• 1885, Osmanlı toprağı Doğu Rumelinin Bulgar Prensliği tarafından ilhakı
• 1908, Bulgaristan Krallığının Kurulması
• 1912-1913, Balkan Savaşları

İstanbul Bulgarları / Tsarigrad Bulgarları:

Doğu Trakya Bulgarları: Özellikle Edirne ve Kırklareli'nin Bulgaristan sınırında yaşarlar. İkinci Balkan Savaşı sonrasında imzalanan İstanbul Antlaşmasıyla "Bulgar bölgesinden 9.714 Müslüman aile veya 48.570 Müslüman ile Doğu Trakya’dan 9.742 Bulgar aile veya 46.764 Bulgar mübadele edilmiştir."^[2]

Anadolu Bulgarları / Küçük Asya Bulgarları: Güney Marmaraya yerleşmiş Bulgarlar, dönem dönem Bulgaristan'a göç ederek, ülkeyi terk etmiştir. Bu bölgede yer alan Bulgar ya da Bulgar/Rum köyleri aşağıda listelenmiştir.^[3]

• Balıkesir: Göbel, Muradiye, Kocapınar, Toybelen
• Bursa: Derbent, Hamdiye, Karapınar
• Çanakkale: Çeltik, İskenderköy, Kanibey, Nusretiye

Ayrıca Osmanlıdaki laik eğitim veren ilk Bulgar mektebi Muradiye de açılmıştır.^[4]

Çoğunlukla Ortodoks olan Bulgarlar arasında Katoliklerde vardır. Edirne'de Leh desteğiyle kurulan Bulgar Katolik Okulu ve Galata Bulgar Katolik Kilisesi bu cemaatin geçmişten gelen varlıklarıdır.

• Feriköy Bulgar Mezarlığı
• Bulgar Hastanesi (Günümüz Türkiye Hastanesi, Şişli)
• Sweti George (Esweti Georgi) Ortodoks Kilisesi, Edirne

Yazılan Kitaplar

• Georgi P. Kostandov, İstanbullu Bulgarlar ve Eski İstanbul
• Doçent Magdalena Elçinova, Görülmeyen toplum: İstanbul’daki Ortodoks Bulgarlar
• G. Bakalov, H. Kopanov, İstanbul Bulgar Tarihi Anıtları

• Bulgaristan Türkleri
• Pomaklar