Zafer Günü (9 Mayıs) - Vikipedi

Zafer Günü
Moskova'da Zafer Bayramı kutlamaları, 9 Mayıs 2005
Resmî adı	Rusça: День Победы
Kutlayanlar	Rusya Azerbaycan Ermenistan Belarus Bosna Hersek Gürcistan İsrail Kazakistan Kırgızistan Moldova Kuzey Makedonya Sırbistan Özbekistan Tacikistan Türkmenistan Karadağ Tanınmayan ve kısmen tanınan ülkeler: Abhazya Cumhuriyeti Transdinyester Güney Osetya
Türü	Resmi tatil
Önemi	Almanya'nın teslimiyet belgesi imzalaması
Başlama	9 Mayıs 1945
Tarih	9 Mayıs
Sıklık	Yıllık
Bağlantılı günler	Avrupa Günü

Zafer Günü (Rusça: День Победы / Den Pobedi)^{[dn 1]} veya 9 Mayıs, II. Dünya Savaşı'nın^{[dn 2]} sonunda Nazi Almanyası'nın kayıtsız şartsız teslimiyetini imzaladığı Sovyetler Birliği tarafından ilan edilen ve kutlanan gündür.

Teslimiyet belgesinin Moskova Saati ile 9 Mayıs gününün ilk saatlerinde Berlin'de imzalanmasının ardından Sovyet hükûmeti, sabahın ilk saatlerinde zaferini ilan etti.^[1] Zafer günü 1965 yılında resmi tatil ilan edilmiştir.

Doğu Almanya'da 8 Mayıs 1950'den 1966'ya kadar Kurtuluş Günü olarak kutlanmış. 1985 yılında zaferin 40. yıldönümünde tekrar kutlanmıştır. 1967 yılında ise 8 Mayıs'ta Sovyet tarzı bir "Zafer Günü" kutlandı. Almanya'nın Mecklenburg-Vorpommern eyaleti 2002 yılından bu yana Nasyonal Sosyalizmden Kurtuluş Günü ve İkinci Dünya Savaşı'nın Sonu adında kutlanmaktadır.^[2]

Rusya Federasyonu, 1991'deki kuruluşundan bu yana 9 Mayıs'ı resmi olarak kutlamaktadır. Avrupa'daki diğer ülkelerin çoğu 8 Mayıs'ta Avrupa Zaferi Günü'nü (genellikle VE Günü veya V-E Günü olarak kısaltılır) ve 9 Mayıs'ta Avrupa Günü'nü ulusal anma veya zafer günleri olarak kutlamaktadır.

Sovyetler Birliği'nin çöküşüne yakın tarihte 1988'den itibaren Özbekistan'da bu kutlama sona erdirildi ama 1999'da Anma/Hatırlama Günü adıyla tekrar özel bir gün haline getirildi.^[3] Baltık ülkeleri de Sovyetler Birliği'nden ayrıldıktan sonra 8 Mayıs 2002 tarihine kadar bu günü andılar.^[4]

OASne göre 7 Mayıs 1945 saat 2:41'de Supreme Headquarters Allied Expeditionary Force'nun bulunduğu Reims (Marne, Champagne-Ardenne)'da Oberkommando der Wehrmacht (OKW) Başkanı Generaloberst Alfred Jodl (Kriegsmarine'yi temsil ederek Generaladmiral Hans-Georg von Friedeburg de heyete katıldı) Müttefikler'e karşı kayıtsız şartsız teslimiyetini imzaladı (V-E Day: Avrupa Zafer Günü). Ancak Reims'ta bulunan tek Sovyet temsilcisi General İvan Susloparov sadece irtibat görevlisi olduğunu ve imza yetkisine sahip olmadığını söyledi. Böylece ertesi gün 8 Mayıs saat 23:01'de Batı Cephesi kapandı ve Doğu Cephesi'nde ise çatışmalar biraz daha devam etti.

8 Mayıs akşamı Berlin-Lichtenberg-Karlshorst'ta Offizierskasino der Pionierschule 1'de bulunan Kızıl Ordu 5. Şok Ordusu'nun karargâhında, OKW Başkanı Generalfeldmarschall Wilhelm Keitel ve Generaladmiral Hans-Georg von Friedeburg, Wehrmacht'ın teslimini 1. Beyaz Rusya Cephesi kumandanı Mareşal Georgi Jukov'un önünde imzaladılar. Fakat zaman farkı nedeniyle Moskova Zaman Dilimi'ne göre bu tören 9 Mayıs'ta gerçekleşmiş oldu.

24 Haziran 1945'te SSCB başkenti Moskova'da zafer geçiti töreni düzenlenerek Sovyet zaferi anıldı.

Törende Stalin ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi yöneticilerinin Lenin'in Mozolesi üzerinde izlediği törenin başlangıcında Sovyetler Birliği Mareşali Georgi Jukov ve Konstantin Rokossovski, sırasıyla beyaz ve siyah at üzerinde alana gelmişlerdir. Törende Kızıl Ordu askerleri ve orduya ait savaş araçları Kızıl Meydan'dan geçiş yapmıştır. NKVD askerleri Nazi Almanyası'nı sembolize eden orijinal pankartları taşımış ve onları Lenin'in Mozolesi'nin önüne atmışlardır.^[5] Bu kare törenin en çok kayıtlara geçen anlarından birisi olmuştur. Atılan pankartlardan birisi de 1. SS Panzer Tümeni "Leibstandarte SS Adolf Hitler" falamasıdır. Bu tümen Adolf Hitler'in kişisel koruma tümeni idi.

• Ermenistan SSC Ermenistan resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Azerbaycan SSC Azerbaycan resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Beyaz Rusya SSC Belarus resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Gürcistan SSC Gürcistan resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Doğu Almanya Almanya: Her ne kadar 1990'a kadar Doğu Berlin'de Rus ve Yahudi toplumları tarafından kutlama yapıldıysa da asla resmî tatil yapılmadı ve tanınmadı.
• Kazakistan SSC Kazakistan resmen 9 Mayıs 1947'den itibaren tanıdı. Tatil bazen 10 ve 11 Mayıs'ta diğer ulusal tatillerle bağlantılı olarak kutlanır.
• Kırgızistan SSC Kırgızistan resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Moldova SSC Moldova resmen 9 Mayıs 1951'den itibaren tanıdı.
• Rusya SFSC Rusya resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Tacikistan SSC Tacikistan resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Türkmenistan SSC Türkmenistan resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı.
• Ukrayna SSC Ukrayna resmen 9 Mayıs 1946'dan itibaren tanıdı fakat iş tatili olarak düşünülmedi ve resmî tatil olmadı.
• Özbekistan SSC Özbekistan resmen 9 Mayıs 1946'dan 1988'e kadar tanıdı. 1999'da tekrar özel bir gün statüsü kazandı.^[3]
• İsrail resmen 9 Mayıs 2000'den itibaren tanıdı.

Birçok dünya ülkesinde Russofon (Rusça konuşanlar) nüfusu umursamaz bir şekilde yerel tatil olarak bu günü kutlar.^[6] ABD ve Kanada'da birçok Rus toplumu, örneğin Estonya'da, Letonya'da, Litvanya'da umumi toplantılar düzenler.^[7] Avrupa'da çok dilli yayın yapan bazı televizyon zincirleri, Rus devlet başkanının Zafer Konuşmasını ve Kızıl Meydan'da geçit törenini göstermektedir.^[8]

• Zafer Sancağı