Beşdişicikli yemişan — Vikipediya

Beşdişicikli yemişan
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Beşdişicikli yemişan (lat. Crataegus pentagyna) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

  • Azarolus oliveriana (Dum.Cours.) M.Roem.
  • Azarolus platyphylla (Lindl.) M.Roem.
  • Crataegus colchica Grossh.
  • Crataegus elbursensis Rech.f.
  • Crataegus melanocarpa M.Bieb.
    • Crataegus melanocarpa var. atrofusca (Steven ex K.Koch) Boiss.
    • Crataegus melanocarpa subsp. elbursensis (Rech.f.) Riedl
    • Crataegus melanocarpa var. heterophylla Boiss.
  • Crataegus oliveriana (Dum.Cours.) Bosc
    • Crataegus oxyacantha var. melanocarpa (M.Bieb.) Loudon
    • Crataegus oxyacantha var. oliveriana (Dum.Cours.) Lindl.
    • Crataegus oxyacantha var. pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Sanio
    • Crataegus pentagyna var. glabrata Trautv. ex Pojark.
    • Crataegus pentagyna var. oliveriana (Dum.Cours.) Rehder
    • Crataegus pentagyna subsp. pentagyna
  • Crataegus platyphylla Lindl.
  • Mespilus atrofusca Steven ex K.Koch
  • Mespilus melanocarpa (M.Bieb.) Poir.
  • Mespilus oliveriana Dum.Cours.
  • Mespilus pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Wenz.
  • Mespilus pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Spreng.
  • Phaenopyrum melanocarpum (M.Bieb.) M.Roem.
  • Phaenopyrum pentagynum (Waldst. & Kit. ex Willd.) M. Roem[1]

Botaniki təsviri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Hündürlüyü 5-6 (8) m olan ağac və ya hündür koldur. Budaqlarının qabığı boz rənglidir. Cavan budaqları xovlu tüklüdür, bəzən demək olar ki, çılpaqdır. Tikanları nazik, çoxsaylı, uzunluğu 5-10 mm-dir.

Yarpaqları üst tərəfdən tünd-yaşıl rəngli, parıldayan, tüklüdür, alt tərəfdən daha açıqdır, qismən tüklüdür, bəzən, yumşaq keçə tüklüdür, nadir halda tamamilə çılpaqdır, qaidə hissəsi pazşəkilli kəsilmiş, görünüşünə görə yumurtaşəkillidir, 3-5 (7) bölümlüdür; bölümləri enli, küt və ya sivriləşmişdir, uc hissəyə yaxın sivri-dişlidir.

Çiçəkləri mürəkkəb çoxçiçəkli qalxan çiçək qrupunda toplanmışdır. Çiçək qrupunun budaqları, saplaq, çiçək yatağı qismən tüklüdür, bəzən keçə-tüklüdür. Tac ağ rəngdədir, diametri 13-17 mm-dir.

Meyvələri şarşəkilli, qara rəngli, göyümtül təbəqəlidir və qırmızımtıl lətlidir, uc hissədə quru, düzduran kasa yarpaqlıdır. Çəyirdəyi 3-5 ədəddir, demək olar ki, hamardır.

Çiçəkləməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

May ayında baş verir

Meyvə verməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Sentyabr-Oktyabr (Noyabr)

Azərbaycanda yayılması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Samur-Şabran oval., BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, Alazan - Əyriçay, Kür-Araz oval., Kür düz., KQ şimal, KQ cənub, KQ mərkəzi, Lənk. dağ., Lənk. oval. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər.

Yaşayış mühiti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İşıqlı meşələrdə, meşə kənarında, kollu cəngəlliklərdə. Qrup halında və səpələnmiş halda rast gəlinir

  1. Beşdişicikli yemişan:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)