French
Deutschآدانا - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
آدانا | |
|---|---|
| شهرداری متروپولیتن آدانا | |
 یکمی از سمت چپ: Varda Viaduct, یکمی از سمت راست: پارک دیلبرلر سکیسی در سیهان، دومی از چپ: Adana station, دومی از راست:Taşköprü, سومی از چپ: Sheraton Adana, سومی از راست: Sabancı Central Mosque, چهارمی bottom: White Houses neighborhood. | |
  آدانا جایگاه شهر آدانا | |
| مختصات: ۳۷°۰′ شمالی ۳۵°۱۹٫۲۸′ شرقی / ۳۷٫۰۰۰°شمالی ۳۵٫۳۲۱۳۳°شرقی | |
| کشور |  ترکیه |
| منطقه | مدیترانه |
| استان | آدانا |
| تأسیس | ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد |
| Incorporated | ۱۸۷۱ |
| ناحیه‌ها | |
| حکومت | |
| • نوع | Mayor-council government |
| • نهاد | شهرداری متروپولیتن آدانا |
| • شهردار | حسین سزلو (MHP) |
| مساحت | |
| • کل | ۲۷۰۰ کیلومتر مربع (۱۰۰۰ مایل مربع) |
| ارتفاع | ۲۳ متر (۷۵ فوت) |
| جمعیت (۲۰۱۳)[۱] | ۱۷۲۵۶۳۵ |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی +۳ (زمان در ترکیه) |
| کد پستی | ۰۱xxx |
| کد منطقه | ۰۳۲۲ |
| Licence plate | ۰۱ |
| وبگاه | http://www.adana.bel.tr |
آدانا (به ترکی استانبولی: Adana) (به ارمنی: Ադանա) (به ترکی عثمانی: آطنه) شهری بزرگ در ترکیه که پس از نسل‌کشی ارامنه و قتل‌عام آدانا و محو شدن جمعیت ارمنی آن، رسماً ترک‌نشین شد اما کردها و اقلیتی از عرب‌ها و ارمنی‌های پنهان هم در آن زندگی می‌کنند. آدانا در حال حاضر پنجمین شهر پرجمعیت ترکیه پس از شهرهای استانبول، آنکارا، ازمیر و بورسا است و مرکز استان آدانا است. استان آدانا در سرشماری سال ۲۰۱۳؛ ۲٬۱۶۵٬۵۹۵ نفر جمعیت داشته‌است.[۲] مرکز شهر آدانا تا دریای مدیترانه ۳۰ کیلومتر فاصله دارد و بر روی رود سیهان قرار دارد.
ریشه‌جویی
با توجه به منابع مختلف نام این شهر در زمان امپراتوری هیتی نهاده شده‌است.[۳]
تاریخچه
آدانا بیش از ۳٫۰۰۰ سال قدمت دارد. در منطقه تپه‌باغ دیواری وجود دارد که تاریخ آن به دوران نوسنگی بازمی‌گردد، منطقه چوکوروا یکی از کهن‌ترین منطقه‌های ترکیه است.
تاریخ باستانی
قدمت باستانی آن به دوران ۶٫۰۰۰ سال پ. م می‌رسد که در آن دوران در حاشیه‌های رود سیهان و جیهان زندگی می‌کردند.
قرون وسطا
در قرون وسطا در سده ۷ میلادی این شهر توسط اعراب مسلمان فتح شد. نام این شهر بر اساس منابع عربی از کلمهٔ یونانی Yazene می‌آید.
قتل‌عام آدانا
بر اساس برخی از منابع تاریخی و به گفتهٔ بعضی مورخان، بخشی از نسل‌کشی ارامنه در این شهر اتفاق افتاده‌است که از آن با عنوان قتل‌عام آدانا یاد می‌کنند. به گفتهٔ بعضی از این منابع، در طی این قتل‌عام ۳۰٬۰۰۰ ارمنی و ۱٬۳۰۰ آشوری به قتل رسیده‌اند.[۴][۵][۶]
دوران جمهوری‌خواه
گاهشناسی
جغرافیا
از شرق تا غرب آدانا ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد. آدانا پنجمین متروپلیتین ترکیه بوده که یک مرکز تجاری و فرهنگی پیشرو در سطح کشور است. آدانا در ناحیه آناتولی در جنوب کشور و ساحل دریای مدیترانه است. آدانا در مختصات ۳۶°۳۰–۳۸°۲۵ شمالی و ۳۴°۴۸–۳۶°۴۱ جنوبی قرر دارد.
آب و هوا
آدانا، دارای آب و هوای معمولی مدیترانه‌ای است. زمستانهای معتدل و تابستان بارانی گرم و خشک است. بیشترین دمای ثبت شده ۵۳ درجه سانتیگراد در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۲ با ۴۵٫۷ درصد رطوبت به ثبت رسیده‌است. نیز سردترین دمای ثبت شده در آدانا در ۲۸ ژانویه ۲۰۱۲ با منفی ۶٫۳ درجه سانتیگراد بوده‌است.
| داده‌های اقلیم Adana | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیشترین °C (°F) | ۲۳٫۰ (۷۳) | ۲۵٫۰ (۷۷) | ۳۲٫۰ (۹۰) | ۳۷٫۵ (۱۰۰) | ۴۰٫۶ (۱۰۵) | ۴۱٫۳ (۱۰۶) | ۴۴٫۰ (۱۱۱) | ۴۳٫۸ (۱۱۱) | ۴۳٫۲ (۱۱۰) | ۳۹٫۴ (۱۰۳) | ۳۳٫۳ (۹۲) | ۳۰٫۸ (۸۷) | ۴۴ (۱۱۱) |
| میانگین بیشترین °C (°F) | ۱۵٫۱ (۵۹) | ۱۶٫۲ (۶۱) | ۱۹٫۶ (۶۷) | ۲۳٫۸ (۷۵) | ۲۸٫۲ (۸۳) | ۳۱٫۷ (۸۹) | ۳۳٫۷ (۹۳) | ۳۴٫۵ (۹۴) | ۳۳٫۱ (۹۲) | ۲۹٫۱ (۸۴) | ۲۲٫۴ (۷۲) | ۱۶٫۷ (۶۲) | ۲۵٫۳۴ (۷۷٫۶) |
| میانگین روزانه °C (°F) | ۹٫۷ (۴۹) | ۱۰٫۸ (۵۱) | ۱۳٫۶ (۵۶) | ۱۷٫۵ (۶۴) | ۲۱٫۵ (۷۱) | ۲۵٫۳ (۷۸) | ۲۷٫۹ (۸۲) | ۲۸٫۰ (۸۲) | ۲۵٫۷ (۷۸) | ۲۱٫۲ (۷۰) | ۱۵٫۶ (۶۰) | ۱۱٫۳ (۵۲) | ۱۹٫۰۱ (۶۶٫۱) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | ۵٫۵ (۴۲) | ۶٫۱ (۴۳) | ۸٫۶ (۴۷) | ۱۲٫۳ (۵۴) | ۱۶٫۱ (۶۱) | ۲۰٫۲ (۶۸) | ۲۳٫۶ (۷۴) | ۲۳٫۸ (۷۵) | ۲۰٫۸ (۶۹) | ۱۶٫۳ (۶۱) | ۱۰٫۸ (۵۱) | ۷٫۱ (۴۵) | ۱۴٫۲۷ (۵۷٫۵) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | −۸٫۱ (۱۷) | −۶٫۴ (۲۰) | −۳٫۶ (۲۶) | −۱٫۳ (۳۰) | ۵٫۶ (۴۲) | ۱۲٫۶ (۵۵) | ۱۶٫۸ (۶۲) | ۱۴٫۸ (۵۹) | ۱۰٫۹ (۵۲) | ۴٫۸ (۴۱) | −۱٫۰ (۳۰) | −۳٫۵ (۲۶) | −۸٫۱ (۱۷) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۱۰۸٫۷ (۴٫۲۸) | ۸۸٫۱ (۳٫۴۷) | ۶۶٫۹ (۲٫۶۳) | ۵۸٫۲ (۲٫۲۹) | ۴۶٫۲ (۱٫۸۲) | ۲۱٫۵ (۰٫۸۵) | ۱۱٫۹ (۰٫۴۷) | ۱۰٫۲ (۰٫۴) | ۱۵٫۶ (۰٫۶۱) | ۴۲٫۷ (۱٫۶۸) | ۸۱٫۰ (۳٫۱۹) | ۱۳۹٫۱ (۵٫۴۸) | ۶۹۰٫۱ (۲۷٫۱۷) |
| میانگین روزهای بارانی | ۱۰٫۱ | ۱۰٫۴ | ۱۰٫۰ | ۹٫۴ | ۶٫۶ | ۲٫۹ | ۱٫۰ | ۰٫۷ | ۲٫۶ | ۵٫۶ | ۷٫۲ | ۱۰٫۸ | ۷۷٫۳ |
| درصد رطوبت | ۶۰ | ۵۹ | ۵۶ | ۵۹ | ۵۹ | ۶۱ | ۶۰ | ۶۰ | ۵۵ | ۴۹ | ۵۰ | ۶۰ | ۵۷٫۳ |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | ۱۴۵٫۷ | ۱۴۵٫۶ | ۱۷۹٫۸ | ۲۰۷ | ۲۸۲٫۱ | ۳۱۵ | ۳۲۸٫۶ | ۳۱۶٫۲ | ۲۶۴ | ۲۲۳٫۲ | ۱۷۱ | ۱۳۹٫۵ | ۲٬۷۱۷٫۷ |
| منبع شماره ۱: Devlet Meteoroloji Isleri Genel Mudurlugu[۷] | |||||||||||||
| منبع شماره ۲: Climate and Temperature[۸][۹] | |||||||||||||
اداره
شهرداری شهر
شهرستان
محله‌ها
مردم
ایرانیان و افغان‌های مقیم آدانا
برحسب آمار بی‌بی‌سی فارسی در آذرماه ۱۳۹۱، در آدانا ۳٬۰۰۰ نفر ایرانی و ۲٬۵۰۰ نفر افغانی زندگی می‌کنند که اغلب نیز پناهجوی سازمان ملل هستند. ایرانیان آدانا بیشتر مسیحیاند و تعداد قابل توجهی بهایی و تعدادی مسلماناند. در آدانا یک کلیسای رسمی فارسی‌زبان نیز وجود دارد.[۱۰]
اقتصاد
این منطقه غنی از مواد معدنی از جمله، کروم، آهن، منگنز، سرب و روی است.
ترابری
مترو
متروی آدانا در سال ۲۰۰۹ تأسیس شده و هم‌اکنون دارای ۱ خط و ۱۳ ایستگاه است.
فرهنگ
غذا
آدانا کبابی یکی از مشهورترین غذاها در بین ترکیه‌ایی‌ها و گردشگران خارجی است که برگرفته از سنت دیرینه این شهر است. آدانا کباب، غذایی شبیه کوبیدهٔ ایرانی است منتهی با فلفل فراوان، اگر به غذاهای تند علاقه‌ایی ندارید قیدش را بزنید یا بگویید تا فلفل کمتری به آن بزنند.
معماری
کهنه‌ترین تاریخ معماری آدانا در تپه‌باغ حاضر است که به دوران نوسنگی بازمی‌گردد. در روبه‌روی تپه‌باغ به فراز رود سیهان نیز پلی سنگی تاریخی به نام (به ترکی: Taşkoprü) تاش‌کپرو، Taş به معنی سنگ و Koprü به معنی پل است؛ وجود دارد. در دوران عثمانی محلهٔ ارمنی‌نشین ثروتمندی پدیدار شد، تاریخ معماری مدارس و خانه‌های سنگی ارمنی در تپه‌باغ، در شهر است.[۱۱]
- کلیسای کودک در آدانا یک کلیسای قدیمی در شهر آدانا است.[۱۲]
مساجد
مسجد مرکزی سابانجی بزرگ‌ترین مسجد شهر آدانا بوده که در سال ۱۹۹۸ به دست حاجی سابانجی ساخته شده‌است.[۱۳] کلیسای سنت‌پاول جیمز در سال ۱۵۰۱ به دستور رمضان‌اغلو تبدیل به مسجد یاق شد.
در سده ۱۹ میلادی در این شهر چهار کلیسا وجود داشت: ۲ ارمنی، ۱ یونانی و ۱ یک لاتین. کلیسای ببکلی در ۱۸۷۰–۱۹۱۵ ساخته شده‌است به عنوان یک کلیسای ارمنی مورد استفاده قرار گرفت، ولی هم‌اکنون به دست مسیحیان کاتولیک قرار گرفته‌است؛ و اکنون یک کلیسای فارسی‌زبان نیز وجود دارد.[۱۴]
باغ‌ها و پارک‌ها
پارک مرکزی در دو طرف رود سیهان در شمال مسجد سابانجی، با مساحت ۳۳ هکتار واقع شده‌است.
منابع
- ↑ "Türkiye İstatistik Kurumu, Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075". Tuik.gov.tr. Archived from the original on 6 October 2014. Retrieved 2 October 2014.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Adana’nın Nüfusu 2 Milyon 165 Bin 595 Oldu
- ↑ Bakınız Sirekli Arkeolojik Projesi بایگانی‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine.
- ↑ Adalian, Rouben Paul (2012). "The Armenian Genocide". In Totten, Samuel; Parsons, William S. Century of Genocide. Routledge. pp. 117–56. ISBN 978-0-415-87191-4. Retrieved 28 August 2013.
- ↑ David Gaunt, "The Assyrian Genocide of 1915", Assyrian Genocide Research Center, 2009
- ↑ نسل‌کشی آشوری‌ها
- ↑ "Meteoroloji" (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 13 February 2010. Retrieved 21 March 2010.
- ↑ "Adana Climate, Average Monthly Temperatures, Rainfall, Sunshine Hours, Graphs". Climatetemp.info. Retrieved 25 March 2013.
{{cite web}}: line feed character in|title=at position 31 (help) - ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۱۵.
- ↑ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2012/12/121204_l10_jg_iranian_afghan_refugees_turkey.shtml
- ↑ |url = http://www.adanakultur.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFB0ED0AA5232E402F59FCBAD67E463149%7C başlık = Adana Taşköprü | yazar=| yayımcı=Adana Kültür ve Turizm Bakanlığı| erişimtarihi=
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ مارس ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ http://www.sabancivakfi.org/tr/?kalicieser/sos/adana/sabanci_merkez_cami/adana_sabanci_merkez_cami.html
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۴ آوریل ۲۰۱۵. از پارامتر ناشناخته
|başlık=صرف‌نظر شد (کمک); از پارامتر ناشناخته|yazar=صرف‌نظر شد (کمک)
- Armenian Encyclopedia Editorial Board. Yerevan, Armenia. 1990.
- Districts of Turkey
پیوند به بیرون
  | ||
| اژه | ||
| دریای سیاه | ||
| آناتولی مرکزی | ||
| آناتولی شرقی | ||
| مرمره | ||
| مدیترانه | ||
| آناتولی جنوب شرق | ||
استان آدانا، ترکیه | ||
|---|---|---|
| شهرستان‌ها |  | |
| مناطق شهر آدانا | ||
| شهرهای اصلی ترکیه منبع | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رتبه | نام شهر | استان | جمعیت | رتبه | نام شهر | استان | جمعیت | ||
 استانبول | ۱ | استانبول | استانبول | ۱۴٬۸۰۴٬۰۰۰ | ۱۱ | مرسین | مرسین | ۱٬۰۰۵٬۴۵۵ | |
| ۲ | آنکارا | آنکارا | ۴٬۸۷۱٬۸۸۴ | ۱۲ | شانلی‌اورفه | شانلی‌اورفه | ۹۲۱٬۹۷۸ | ||
| ۳ | ازمیر | ازمیر | ۲٬۹۳۸٬۵۴۶ | ۱۳ | اسکی‌شهر | اسکی‌شهر | ۷۵۲٬۶۳۰ | ||
| ۴ | بورسا | بورسا | ۲٬۰۷۴٬۷۹۹ | ۱۴ | دنیزلی | دنیزلی | ۶۳۸٬۹۸۹ | ||
| ۵ | آدانا | آدانا | ۱٬۷۵۳٬۳۳۷ | ۱۵ | قهرمان‌مرعش | قهرمان‌مرعش | ۶۳۲٬۴۸۷ | ||
| ۶ | غازی عینتاب | غازی عینتاب | ۱٬۶۶۳٬۲۷۳ | ۱۶ | صامسون | صامسون | ۶۵۲٬۴۱۰ | ||
| ۷ | آنتالیا | آنتالیا | ۱٬۳۱۱٬۴۷۱ | ۱۷ | ملطیه | ملطیه | ۶۱۸٬۸۳۱ | ||
| ۸ | قونیه | قونیه | ۱٬۱۳۰٬۲۲۲ | ۱۸ | ازمیت | قوجاایلی | ۵۷۰٬۰۷۷ | ||
| ۹ | قیصریه | قیصریه | ۱٬۱۲۳٬۶۱۱ | ۱۹ | آداپازاری | سقاریه | ۴۹۲٬۰۲۷ | ||
| ۱۰ | دیاربکر | دیاربکر | ۱٬۰۴۷٬۲۸۶ | ۲۰ | ارزروم | ارزروم | ۴۲۲٬۳۸۹ | ||
