دمشق - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

Damascus
دمشق
Damascus montage.png
نشان رسمی Damascus
مهر
نام مستعار: 
شهر یاسمن‌ها
کشور سوریه
استاندمشق
حکومت
 • فرمانداربشر الصبان
مساحت
 • کل۱۰۵ کیلومتر مربع (۴۱ مایل مربع)
 • خشکی۷۷ کیلومتر مربع (۳۰ مایل مربع)
ارتفاع
۲۲۳۱ متر (۷۳۲۰ فوت)
جمعیت
 (۲۰۰۹)
 • کل۱۷۱۱۰۰۰
 • تراکم۱۶۰۰۰/کیلومتر مربع (۴۲۰۰۰/مایل مربع)
منطقهٔ زمانییوتی‌سی ۲+ (EET)
 • تابستانی (DST)یوتی‌سی ۳+ (EEST)
کد ایزو ۳۱۶۶۱۱ (۹۶۳)+
وبگاهدمشق
منطقهٔ دمشقِ قدیم
میراث جهانی یونسکو
مکانسوریه سوریه
معیار ثبتفرهنگی: i, ii, iii, iv, vi
شمارهٔ ثبت۲۰
تاریخ ثبت۱۹۷۹ (جلسه ۳ام)

دَمِشق (به انگلیسی: Damascus) پایتخت و بزرگ‌ترین شهر سوریه، قدیمی‌ترین پایتخت کنونی جهان و چهارمین شهر مقدس اسلام است.[۱][۲][۳]

تاریخ

[ویرایش]

دمشق در هزاره سوم پیش از میلاد تأسیس شد.[۴] به این ترتیب، دمشق یکی از قدیمی‌ترین شهرهای خاورمیانه است،[۴] و تا پیش‌از جنگ داخلی سوریه، قدیمی‌ترین شهر پرجمعیت جهان که همچنان موقعیت خود را حفظ کرده، محسوب می‌شد.[۵] این شهر تاکنون شاهد ظهور و سقوط امپراتوری‌های گوناگونی بوده است.[۶]

دمشق در طول سده‌های متمادی نام‌های خاصی داشته است. اولین نام آن جلق و سپس جیرون بوده است. پس از آن ارم و همچنین عذرا، بیت رامون، عین الشرق، باب‌الکعبه، فسطاط المسلمین و مدینة الیاسمین نیز از نام‌های دیگر آن بوده است.[۷]

در منطقه دمشقِ قدیم، خیابانی به نام «مستقیم»[۸] وجود دارد.[۹] در انجیل گفته‌شده که پولس قدیس پس از «کور شدن» در راه دمشق، در آن خیابان ساکن شد.[۱۰]

جنگ داخلی سوریه

[ویرایش]

با گذشت بیش از ۱۱ سال[۱۱] از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ میلادی، در دمشق زندگی «عادی» به‌نظر می‌رسد.[۱۲] با این وجود، به دلیل شرایط جنگ داخلی، در سال ۲۰۱۴ میلادی، دمشق به ردیف «چهارمین شهر ارزان دنیا»[۱۳] از میان ۱۳۱ شهر مهم دنیا سقوط کرد.[۱۴]

ریشه‌شناسی نام

[ویرایش]

نام دمشق ابتدا در لیست جغرافیایی تحوتموس سوم به عنوان ṯmśq یا (𓍘𓄟𓊃𓈎𓅱) در قرن ۱۵ پیش از میلاد مسیح عنوان شد.[۱۵] ریشه نام باستانی ṯmśq نامشخص است. این نام به صورت Imerišú (𒀲𒋙) در زبان آکدی، ṯmśq (𓍘𓄟𓊃𓈎𓅱) در زبان مصر باستان، Damašq (𐡃𐡌𐡔𐡒) در آرامی باستان و Dammeśeq (דַּמֶּשֶׂק) در عبری کتاب مقدس ثبت شده است. تعدادی از املای آکدی در نامه‌های امارنا، از قرن 14 قبل از میلاد، یافت شده است: Dimašqa (𒁲𒈦𒋡)، Dimašqì (𒁲𒈦𒀸𒄀) و Dimašqa (𒁲𒈦𒀸𒋡).

املای‌های بعدی آرامی نام دمشق اغلب شامل یک "رش" اضافی (حرف ر) هستند، که ممکن است تحت تأثیر ریشه "dr" به معنای "اقامتگاه" باشد. بنابراین، نام انگلیسی و لاتین این شهر دمشق است که از یونانی Δαμασκός وارد شده و از دارمشک (דרמשק) قمرانی و دارم‌سوق (ܕܪܡܣܘܩ) در سریانی، [۱۶][۱۷] به‌معنی «یک سرزمین پرباران» گرفته شده است.

در زبان عربی، این شهر دمشق (Dimašq) نامیده می‌شود.[۱۸] این شهر همچنین توسط شهروندان دمشق و سوریه و سایر کشورهی همسایهٔ عربی و ترکیه به عنوان aš-Šām شناخته می‌شود (Şam). Aš-Šām عبارتی برای برای سرزمین شام و برای سوریه است. سرزمین بعدی و به ويژه سوریه تاریخی، بلاد الشام (Bilād aš-Šām) ت.ت. 'سرزمین شام' نامیده شد.[یادداشت ۱] این اصطلاح به لحاظ ریشه‌شناسی به معنای "سرزمین سمت چپ" یا "شمال" است، زیرا کسی در حجاز که به سمت شرق و طلوع آفتاب رو کرده باشد، شمال را در سمت چپ خود خواهد یافت. این در تضاد با نام یمن (اَلْيَمَن al-Yaman) است که به معنای "سمت راست" یا "جنوب" می‌باشد. واریانت ش ء م (š-ʾ-m) نیز در عربستان جنوبی باستان ثبت شده است، که به صورت 𐩦𐩱𐩣 (šʾm) آمده و دارای همان توسعه معنایی است.[۲۳][۲۴]

ṯmsqw[۲۵]
به خط هیروگلیف
timsqwxAst
or
timsz
q		 w

جمعیت

[ویرایش]

در سرشماری سال ۲۰۱۹ میلادی، جمعیت شهر دمشق که خود یک استان مستقل به‌شمار می‌رود حدود ۲/۰۷۹/۰۰۰ نفر تخمین زده شده است.

در ۳۱ دسامبر سال ۲۰۱۱ جمعیت این شهر (این استان) برابر با ۱٬۷۵۴٬۰۰۰ تخمین زده شده است.[۲۶]

به علت ورود بخش قابل توجهی از آواره شدگان سوری به استان دمشق و استان ریف دمشق، جمعیت این دو استان در مجموع در سال ۲۰۱۵ حدود ۵ میلیون نفر تخمین زده شده است.[۲۷]

مناطق

[ویرایش]
ترافیک دمشق

منطقه «قدیم دمشق» در حد فاصل منطقه مسیحی‌نشین و یهودی‌نشین، در مرکز شهر واقع شده است.[۲۸] خیابان‌های منطقه قدیم دمشق سنگ‌فرش هستند.[۲۹]

«ابورمانه» مرفه‌نشین‌ترین منطقه دمشق است.[۳۰] بسیاری از سفارت‌خانه‌های خارجی در این منطقه در غرب دمشق واقع شده‌اند و ثروتمندترین اهالی دمشق در این محله زندگی می‌کنند.[۳۱] ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش سوریه در این منطقه قرار دارد.[۳۲] در این محله خیابان المَهدی قرار دارد که چندین مجتمع امنیتی و نظامی در آن واقع شده‌اند.[۳۳] سفارت ایالات متحده آمریکا در دمشق در خیابان المنصور در منطقه «ابورمانه» واقع شده است.[۳۴]

همچنین منطقه مرُفه‌نشین «مزعه»[۳۵] از دیگر مناطق مهم دمشق است. مقر حزب بعث سوریه، سفارت روسیه در دمشق و تعدادی از کلوب‌های شبانه[۳۶] در این منطقه قرار دارند.[۳۷]

سفارت کانادا و سفارت ایران در منطقه پُر رفت‌وآمد «مَزه» در مرکز دمشق واقع شده‌اند.[۳۸] در این منطقه چندین ساختمان دولتی قرار دارد[۳۹] و تعدادی از مقامات عالی‌رتبه حکومت بشار اسد هم در این محله سکونت دارند.[۴۰]

میدان امویه در مرکز دمشق، مرکز ساختمان تلویزیون دولتی سوریه است.[۴۱] از دیگر میدان‌های مهم دمشق، می‌توان به میدان مرجه در مرکز شهر دمشق و در نزدیکی ایستگاه تاریخی خط آهن حجاز اشاره کرد. میدان مرجه در انتهای غربی منطقه «قدیم دمشق» و در مجاور بازار حمیدیه واقع شده است.[۴۲] مرکز رایزنی فرهنگی ایران، دفتر سازمان حج و زیارت و بعثه علی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی در نزدیکی میدان مرجه دمشق قرار دارند.[۴۳]

میدان حجاز در مرکز دمشق واقع شده است.[۴۴] ساختمان راه‌آهن سوریه در نزدیکی این میدان قرار دارد.[۴۵]

«قابون»،[۴۶] «جوبر» و «حجرالاسود» از دیگر محلات شهر دمشق هستند.[۴۷][۴۸] منطقه «رُکن‌الدین» نیز یکی از محلات مرکزی شهر دمشق است.[۴۹] میدان شمدین در منطقه رکن‌الدین واقع شده است.[۵۰]

«زینبیه» از دیگر محلات شهر دمشق است. مدفن سیده زینب، نوه محمد، پیغمبر اسلام، در این محله قرار دارد و از زیارتگاه‌های شیعیان است.[۵۱] «الشاغور» از دیگر مناطق شیعه‌نشین است که در مرکز دمشق واقع شده است.[۵۲]

خیابان بغداد از خیابان‌های مرکزی شهر دمشق است.[۵۳] این خیابان از یک‌سو به میدان سبع بحرات وصل می‌شود. بانک مرکزی سوریه در نزدیکی این میدان واقع شده است.[۵۴]

«باب مصلی» از دیگر مناطق شهر دمشق است. این منطقه مرکز حمل و نقل بین‌شهری و مملو از مغازه‌ها و مراکز خرید است.[۵۵]

میدان عباسیین در شرق دمشق واقع شده است.[۶] این منطقه، سابقاً یکی از محلات اعیان‌نشین شهر بود.[۶]

کاخ ریاست‌جمهوری سوریه که مجموعه‌ای از دو کاخ جداگانه است،[۵۶] یکی به نام «کاخ مردم» بر بلندی‌های[۵۷] کوه قاسیون در شمالِ‌غربی دمشق،[۵۸][۵۹] و دیگری به نام «کاخ مهاجرین» در محله مهاجرین در شمال شرقی دمشق واقع شده‌اند.[۵۶]

از دیگر مناطق دمشق، غار منسوب به اصحاب کهف است[۶۰] که البته در درستی آن اختلاف است.[۶۱]

حومه

[ویرایش]

منطقه «کفرسوسه» در حومه جنوبِ غرب دمشق واقع شده. ساختمان جدید وزارت کشور سوریه در این منطقه قرار دارد.[۶۲] شهرک «جدید الفضل» در حومه[۶۳] جنوب غربی دمشق واقع شده است.[۶۴] همچنین منطقه «معضمیه» از دیگر مناطق در حومه جنوبِ غرب دمشق است.[۶۵][۶۶]

از مناطق حومه جنوبی دمشق می‌توان به منطقه «حجر الاسود»[۶۷] و «یرموک»[۶۸] اشاره کرد. یرموک، نام بزرگ‌ترین ارودگاه آوارگان فلسطینی در سوریه است[۶۹] که بسیاری از ساکنین آن را فلسطینی‌ها و بخشی از اهالی آن را سوری‌ها تشکیل می‌دهند.[۶۸]

در حومه جنوب‌شرقی دمشق منطقه «جَرمانا» واقع شده است. جرمانا، منطقه‌ای عمدتاً دُروزی و مسیحی‌نشین است.[۷۰] نیروگاه تشرین، در این منطقه واقع شده که ازسوی پیمانکاران ایرانی ساخته شد.[۷۱]

در حومه شمال شرقی دمشق مناطق دوما،[۷۲] «جوبر»،[۷۳] «حموریه»،[۷۴] «زملکا»، «عین ترما» و «عربین» واقع شده‌اند.[۶۵]

همچنین منطقه «معربا» در حومه شمالی دمشق قرار دارد. در این منطقه روسپی‌گری در کلوب‌های شبانه رواج دارد.[۷۵]

منطقه «پروژه دُمر» با شهربازی و پارک آبی بر بلندی کوه قاسیون در حومه[۷۶] شمالِ‌غربی[۷۷] دمشق واقع شده است.[۷۸]

در حاشیه شرقی شهر دمشق، منطقه کشاورزی غوطه واقع شده است.[۷۹]

«مرکز تحقیقات نظامی» و «مرکز گارد ریاست‌جمهوری سوریه» در منطقه «جمرایا» واقع شده‌اند.[۷۸]

فرهنگ و هنر

[ویرایش]
«سوق الحمیدیه» مشهورترین و بزرگ‌ترین بازار سنتی دمشق است.[۸۰]

سوریه از پایگاه‌های مهم رشد تمدن اسلامی بوده است. مسجد جامع اموی دمشق با ۱۴۰۰ سال قدمت از جمله جاذبه‌های مهم گردشگری در شهر دمشق محسوب می‌شود.[۸۱] در سال ۲۰۰۸ میلادی، دمشق به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب برگزیده شد.[۸۲]

در بخش قدیمی شهر دمشق، بازدید از حمام‌های سُنتی، هتل بوتیک‌ها، خانه‌های تاریخی از جمله کاخ العظم، خانه جبری و خانه عنبر توصیه‌شده‌اند.[۵۸]

از رویدادهای مهم فرهنگی در شهر دمشق می‌توان به جشنواره فیلم دمشق اشاره کرد. همچنین خانه اپرای دمشق از مراکز مهم فرهنگی دمشق محسوب می‌شود.[۸۲]

یکی از مهم‌ترین گالری‌های هنری خاورمیانه، به نام ایام در دمشق واقع شده است.[۸۳]

صنایع دستی

[ویرایش]

پارچه‌های رومیزی آغابانی که از ابریشم، نخ‌های طلا و نقره ساخته می‌شوند، از صنایع دستی معروف دمشق هستند.[۸۴]

ورزش

[ویرایش]

دمشق میزبان تیم‌های الجیش، الوحده و الجمد در لیگ برتر فوتبال سوریه است.

امکانات شهری

[ویرایش]

فرودگاه بین‌المللی دمشق در حاشیه جنوبی[۸۵] شهر دمشق واقع شده است. فرودگاه دمشق از طریق جاده‌ای به طول ۲۱ کیلومتر[۸۶] به شهر دمشق منتهی می‌شود[۸۷]

دانشگاه دمشق و موزه ملی دمشق در منطقهٔ برامکه در مرکز شهر دمشق قرار دارند. تالار اپرای دمشق در «میدان امویه» در مرکز دمشق واقع شده است.[۸۸]

مهم‌ترین بازار دمشق، بازار حمیدیه نام دارد که همچنین به نام «بازار شام» نیز معروف است. بازار حمیدیه در مرکز شهر دمشق و در مقابل «میدان مرجه» واقع شده است. ستون‌های رومی به جای مانده از دوران بیزانس را هنوز می‌توان در میان رواق‌های بازار دمشق دید.[۸۱]

بزرگ‌ترین بیمارستان دمشق بیمارستان مجتهد می‌باشد.[۲۹]

راه‌های اصلی منتهی به دمشق

[ویرایش]

جاده حُمص به دمشق از کوه‌های قلمون می‌گذرد و از شمال به شهر دمشق منتهی می‌شود.[۸۹]

شاه‌راه پالمیرا به دمشق منتهی می‌شود.[۹۰] پالمیرا در استان حُمص و در ۲۱۰ کیلومتری دمشق واقع شده است.[۹۱]

شهرهای اطراف

[ویرایش]
ترافیک دمشق
یک صومعه تاریخی در شهر معلولا در اطراف دمشق.

معلولا یکی از مهم‌ترین شهرهای مسیحی‌نشین در شمالِ‌غرب دمشق محسوب می‌شود که دارای کلیساها، صومعه‌های تاریخی و از زیارت‌گاه‌های مهم مسیحیان است.[۹۲]

نگارخانه

[ویرایش]
  • باب کیسان، از دروازه‌های تاریخی شهر دمشق
    باب کیسان، از دروازه‌های تاریخی شهر دمشق
  • خانه‌ای تاریخی در بخش یهودی‌نشین دمشق
    خانه‌ای تاریخی در بخش یهودی‌نشین دمشق
  • معبد ژوپیتر در بخش قدیمی دمشق
    معبد ژوپیتر در بخش قدیمی دمشق
  • نمایی از دمشق بر فراز کوه قاسیون
    نمایی از دمشق بر فراز کوه قاسیون
  • نمایی از میدان مرجه در مرکز دمشق
    نمایی از میدان مرجه در مرکز دمشق

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Dumper, Michael R. T.; Stanley, Bruce E. (2007). "Damascus". In Janet L. Abu-Lughod (ed.). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. pp. 119–126. ISBN 978-1-57607-919-5. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 12 May 2021.
  2. ↑ Sarah Birke (2013-08-02), Damascus: What's Left, New York Review of Books, archived from the original on 4 December 2018, retrieved 12 May 2021
  3. ↑ Totah, Faedah M. (2009). "Return to the origin: negotiating the modern and unmodern in the old city of Damascus". City & Society. 21 (1): 58–81. doi:10.1111/j.1548-744X.2009.01015.x.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Ancient City of Damascus, UNESCO
  5. ↑ "مردم دمشق چطور زندگی می‌کنند؟". BBC News فارسی. 2016-03-27. Retrieved 2018-09-05.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ دمشق؛ شهری که دیگر امن نیست، بی‌بی‌سی فارسی
  7. ↑ «دمشق» (به عربی).
  8. ↑ همچنین معروف به «خیابان محمت پاشا»
  9. ↑ Confessions of a Soukaholic, The New York Times
  10. ↑ دمشق: داستان دو شهر، بی‌بی‌سی فارسی
  11. ↑ Syrian War Drags On, but Assad’s Future Looks as Secure as Ever, The New York Times
  12. ↑ بهار در خیابان‌های دمشق، جنگ کمی آن‌سوتر، بی‌بی‌سی فارسی
  13. ↑ گزارش سال ۲۰۱۴ واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) دربارهٔ هزینه زندگی در ۱۳۱ شهر مهم دنیا.
  14. ↑ سنگاپور گران‌ترین و بمبئی ارزان‌ترین شهر دنیا، تهران در میانه جدول، بی‌بی‌سی فارسی
  15. ↑ List I, 13 in J. Simons, Handbook for the Study of Egyptian Topographical Lists relating to Western Asia بایگانی‌شده در ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine, Leiden 1937. See also Y. AHARONI, The Land of the Bible: A Historical Geography, London 1967, p147, No. 13.
  16. ↑ Paul E. Dion (May 1988). "Ancient Damascus: A Historical Study of the Syrian City-State from Earliest Times Until Its Fall to the Assyrians in 732 BC., Wayne T. Pitard". Bulletin of the American Schools of Oriental Research (270): 98. JSTOR 1357008.
  17. ↑ Frank Moore Cross (Feb 1972). "The Stele Dedicated to Melcarth by Ben-Hadad of Damascus". Bulletin of the American Schools of Oriental Research (205): 40. doi:10.2307/1356214. JSTOR 1356214. S2CID 163497507.
  18. ↑ "Kalmasoft - Phonetic Database of Syriac Words". www.kalmasoft.com. Archived from the original on 16 June 2021. Retrieved 2021-06-20.
  19. ↑ Teixidor, Javier (2015). The Pagan God: Popular Religion in the Greco-Roman Near East. Princeton University Press. p. 27. ISBN 9781400871391. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 14 August 2017.
  20. ↑ Beattie, Andrew; Pepper, Timothy (2001). The Rough Guide to Syria. Rough Guides. p. 290. ISBN 9781858287188. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 14 August 2017.
  21. ↑ Dirven, Lucinda (1999). The Palmyrenes of Dura-Europos: A Study of Religious Interaction in Roman Syria. BRILL. p. 76. ISBN 978-90-04-11589-7. Archived from the original on 16 December 2019. Retrieved 17 July 2012.
  22. ↑ J.F. Healey (2001). The Religion of the Nabataeans: A Conspectus. BRILL. p. 126. ISBN 9789004301481. Retrieved 14 August 2017.
  23. ↑ Bosworth, Clifford Edomond (1997). "AL-SHĀM". Encyclopaedia of Islam. Vol. 9. p. 261.
  24. ↑ Younger, K. Lawson Jr. (7 October 2016). A Political History of the Arameans: From Their Origins to the End of Their Polities (Archaeology and Biblical Studies) (به انگلیسی). Atlanta, GA: SBL Press. p. 551. ISBN 978-1589831285.
  25. ↑ Gauthier, Henri (1929). Dictionnaire des Noms Géographiques Contenus dans les Textes Hiéroglyphiques Vol. 6. p. 42.
  26. ↑ "Syria". City Population (به انگلیسی). ۲۲ دسامبر ۲۰۱۱. Retrieved 8 July 2015.
  27. ↑ "Damascus". ویکی‌پدیای انگلیسی (به انگلیسی). ۱۴ ژوئن ۲۰۱۵. Retrieved 8 July 2015.
  28. ↑ In Syria, Old Damascus now a quiet, shrunken core, The Los Angeles Times
  29. ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ سوریه: خشم و ماتم در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  30. ↑ Fight Expands in Damascus as Diplomatic Hopes Sink, The New York Times
  31. ↑ Salamandra, Christa (2004). A new old Damascus: authenticity and distinction in urban Syria. Indiana University Press. p. ۳۸. ISBN 0-253-21722-9.
  32. ↑ انفجار شدید در ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش سوریه بایگانی‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine، العربیه فارسی
  33. ↑ انفجار شدید دمشق را لرزاند، بی‌بی‌سی فارسی
  34. ↑ Embassy of the United States of America بایگانی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, US Department of States
  35. ↑ Car Bomb in Damascus Kills Dozens, Opposition Says, The New York Times
  36. ↑ Mortar shell hits Russian embassy compound in Damascus, injures 3, Russia Today
  37. ↑ انفجار در نزدیکی مقر حزب بعث در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  38. ↑ سقوط گلوله‌های خمپاره در نزدیکی سفارت ایران در سوریه، العربیه فارسی
  39. ↑ نخست‌وزیر سوریه از سوء قصد جان به در برد، بی‌بی‌سی فارسی
  40. ↑ Syrian Prime Minister Escapes Assassination Bid, The New York Times
  41. ↑ انفجار بمب در ساختمان رادیو و تلویزیون دولتی سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  42. ↑ Bomb in Central Damascus Kills 13, The New York Times
  43. ↑ ساختمان رایزنی فرهنگی ایران در سوریه آسیب دید، بی‌بی‌سی فارسی
  44. ↑ انفجار در مرکز دمشق هشت کشته بر جای گذاشت، بی‌بی‌سی فارسی
  45. ↑ Bomb attack in central Damascus kills 8, Times of Israel
  46. ↑ از توابع ریف دمشق
  47. ↑ سقوط یک هلیکوپتر در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  48. ↑ دیوارکشی دور سازمان‌های امنیتی در دمشق همزمان با پیشروی مخالفان، العربیه فارسی
  49. ↑ Syrian Air Force Commander Is Reported Killed, The New York Times
  50. ↑ ارتش آزاد سوریه حلقه محاصره دمشق را تنگ‌تر کرد بایگانی‌شده در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine، العربیه فارسی
  51. ↑ انفجار بمب و بمباران هوایی ده‌ها کشته در سوریه برجای گذاشت، بی‌بی‌سی فارسی
  52. ↑ انفجار در حمص و حمله خمپاره‌ای به مرکز دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  53. ↑ Amid Battles in Suburbs, Syrian Rebels Warn Travelers to Avoid Damascus Airport, The New York Times
  54. ↑ ۵۷ نفر بر اثر انفجار یک خودرو در دمشق کشته و زخمی شدند، العربیه فارسی
  55. ↑ Besieged Syrian Leader Makes Rare Public Appearance, The New York Times
  56. ↑ ۵۶٫۰ ۵۶٫۱ Syrian rebels fire at presidential palace as opposition storms capital, Fox News
  57. ↑ No Easy Route if Assad Opts to Go, or to Stay, in Syria, The New York Times
  58. ↑ ۵۸٫۰ ۵۸٫۱ The best of Damascus, The Guardian
  59. ↑ کشته‌شدن وزیر دفاع و شوهر خواهر بشار اسد، بی‌بی‌سی فارسی
  60. ↑ خاطرات و تصاویر شما از سفر به سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  61. ↑ پایگاه مجلات تخصصی
  62. ↑ «وقوع چند انفجار در ساختمان وزارت کشور سوریه»، بی‌بی‌سی فارسی
  63. ↑ Syrian troops loyal to Assad kill at least 85 including women and children after storming Damascus suburb following five days of fighting, Daily Mail
  64. ↑ «ده‌ها کشته» در درگیری ارتش سوریه و مخالفان در نزدیکی دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  65. ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ Areas Affected by the Alleged Chemical Attack in Syria, The New York Times
  66. ↑ گروهی از روحانیون سوریه: خوردن گوشت سگ و گربه منعی ندارد، بی‌بی‌سی فارسی
  67. ↑ ادامه ناآرامی‌ها در حماة و حرکت تانک‌ها به سوی شمال سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  68. ↑ ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ Syria Warns Refugees Not to Aid Rebels, The New York Times
  69. ↑ «حمله هواپیماهای جنگی سوریه» به اردوگاه پناهندگان فلسطینی در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  70. ↑ دو انفجار، حومه دمشق را لرزاند، بی‌بی‌سی فارسی
  71. ↑ «پروژه تشرین». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۲۱.
  72. ↑ بشار اسد در مورد جنگ داخلی سوریه چه فکر می‌کند؟، بی‌بی‌سی فارسی
  73. ↑ درگیری شدید در حومه دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  74. ↑ حمله موشکی جیش‌الاسلام به پایتخت سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  75. ↑ Desperate Iraqi Refugees Turn to Sex Trade in Syria, The New York Times
  76. ↑ سوریه: حملات هوایی اسرائیل نشان دهنده همکاری بین تروریست‌ها است، بی‌بی‌سی فارسی
  77. ↑ افتتاح شهربازی ۴۰ میلیون دلاری برادر اسد در «بالای شهر» دمشق، رادیو فردا
  78. ↑ ۷۸٫۰ ۷۸٫۱ Syria Blames Israel for Fiery Attack in Damascus, The New York Times
  79. ↑ سوریه: هواداران بشار اسد از چه می‌ترسند؟، بی‌بی‌سی فارسی
  80. ↑ Ancient Damascus shows travelers its youthful side, CNN
  81. ↑ ۸۱٫۰ ۸۱٫۱ دمشق: داستان دو شهر، بی‌بی‌سی فارسی
  82. ↑ ۸۲٫۰ ۸۲٫۱ اپرای دمشق، از رونق افتاده در جنگ، بی‌بی‌سی فارسی
  83. ↑ هنر خاورمیانه زیر چکش حراج؛ آیا زمان مناسبی برای خرید آثار ایرانی و عربی است، بی‌بی‌سی فارسی
  84. ↑ Violence leaves Syrians in desperate economic straits, BBC News
  85. ↑ Clashes in Syria shut down Aleppo airport, Associated Press via Yahoo News
  86. ↑ مخالفان حکومت سوریه فرودگاه دمشق را «منطقه جنگی» اعلام کردند، بی‌بی‌سی فارسی
  87. ↑ خبرنگار رادیو و تلویزیون ایران در سوریه زخمی شد، بی‌بی‌سی فارسی
  88. ↑ Defiant Speech by Assad Is New Block to Peace in Syria The New York Times
  89. ↑ ارتش سوریه کنترل راه ارتباطی حمص به دمشق را به دست گرفت، بی‌بی‌سی فارسی
  90. ↑ عملیات تازه داعش و جبهه نصرت در جنوب دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  91. ↑ انهدام «بعل شمین» و اراده داعش برای از بین بردن جوامع چندفرهنگی بایگانی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine، رادیو زمانه
  92. ↑ ارتش سوریه شهر مسیحی نشین معلولا را بازپس گرفت، بی‌بی‌سی فارسی

پیوند به بیرون

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به دمشق در ویکی‌گفتاورد موجود است.
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای دمشق دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دمشق موجود است.


خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «یادداشت» وجود دارد، اما برچسب <references group="یادداشت"/> متناظر پیدا نشد. ().

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دمشق&oldid=40796377»