الهی‌نامه (عطار نیشابوری) - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

الهی‌نامه
نویسنده(ها)عطار نیشابوری
کشورایران
زبانزبان فارسی
موضوع(ها)عرفانی
گونه(های) ادبیشعر: نظم

الهی‌نامه[۱][۲][۳] از سروده‌های عطار نیشابوری و از شاهکارهای ادب پارسی به‌شمار می‌رود که بر وزن مثنوی «خسرو و شیرین» نظامی گنجوی سروده شده‌است. عطار، در این اثر به بازگویی مقاصد اهل تصوف می‌پردازد و همچون صوفیان به جای برهان (استدلال منطقی)، از تمثیل بهره می‌گیرد.

دو مثنوی عارفانه «الهی‌نامه» و «منطق الطیر[۴][۵]» را برای راهنمایی سالکانِ طریقت معرفت سرود و در سده ششم هجری آن‌ها را با شگردی سمبولیک، طرح‌ریزی کرد و به حکایات و تمثیلات آراست تا بتواند راهروان مکتب عرفان را به آسانی یاری و هدایت کند تا در ریاضت و کوشش معنوی خویش برای کشتن نفس اماره توفیق و به شناخت حقیقت و درک معنویت و کیفیت هستی دست یابند. عطار الهی‌نامه را در اواخر عمرش نگاشته‌است.

الهی نامه در مجموع ۶۵۱۱ بیت است. پس از مقدماتی در وصف پیامبر و یارانش، پاسخ پدری است به درخواست‌های شش فرزندش، که هر کدام چیزی مانند دختر پریان، جادو، جام جم، آب حیات، انگشتری سلیمان و کیمیا، از وی طلب کرده‌اند.[۶]

ساختار

[ویرایش]

قالب این اثر، مثنوی است و حدود هفت‌هزار بیت دارد و افزون بر شیوایی درون‌مایه، از ترتیب زیبایی برخوردار است و با مقدمه‌ای آغاز می‌شود که مناجات و نعت پیامبر و مدح خلفا و تحسین نفس ناطقه را در بر می‌گیرد و شش فصل مهم و ۲۲ مقاله و یک خاتمه دارد.[۷]

ترجمه

[ویرایش]

الهی‌نامه توسط آیانو ساساکی (AYANO SASAKI) ایران‌شناس و رئیس بخش فارسی دانشگاه مطالعات خارجی توکیو با حمایت رایزنی فرهنگی سفارت ایران در توکیو بر اساس تصحیح و تعلیقات محمد رضا شفیعی کدکنی به زبان ژاپنی ترجمه و به چاپ رسید.[۸]

منابع

[ویرایش]
  1. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1387). الهی‌نامه/عطار (فریدالدین محمدبن ابراهیم نیشابوری). تهران: توس. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اكتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ اكتبر ۲۰۲۰. تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  2. جندقیان، فرشته (1397). الهی‌نامه عطار. قم: مگاران قلم. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۸۳۶۷-۶۵-۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ اكتبر ۲۰۲۰. تاریخ وارد شده در |access-date= را بررسی کنید (کمک)
  3. آرین‌خو، علی (1397). ترنمی از الهی‌نامه عطار. تهران: انوشه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۵۸۷۳-۵۲-۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ اكتبر ۲۰۲۰. تاریخ وارد شده در |access-date= را بررسی کنید (کمک)
  4. رضایی، ژاله (۱۳۸۶). منطق‌الطیر. تهران: شهرخورشید.
  5. جندقیان، فرشته (1397). منطق الطیر عطار. ساری: آوای ما. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اكتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ اكتبر ۲۰۲۰. تاریخ وارد شده در |access-date=،|archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  6. از یورش مغولان تا زوال ترکمانان، رسول جعفریان، ص ۷۱
  7. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (۱۳۵۸). مقدمه بر مختارنامة عطار نیشابوری. تهران: توس. ص. ۳۷..
  8. «الهی نامه عطار به زبان ژاپنی ترجمه و منتشر شد - ایرنا». ایرنا. ۲۰۱۹-۱۰-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۲.