خاندان اسپندیار - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

خاندان اسپندیاذ
خاندان مادرخاندان اشکانی
کشورایران باستان
اعضاءزروان‌داد
کارداریگان
مهرنرسه

خاندان اسپندیار یا اسفندیار (به پارسی میانه: 𐭮𐭯𐭭𐭣𐭩𐭲[۱])؛ یکی از هفت خاندان ممتاز در دوره شاهنشاهی ساسانی بود.[۲] این خاندان هم همچون خاندان مهران در ری نشیمن داشت. که همین موضوع باعث شده تا تئودور نلدکه این خاندان و خاندان مهران را یکسان در نظر بگیرد. این خاندان، ادعا داشتند که از نژاد اسفندیار، پسر گشتاسپ بودند که زرتشت در دوران او ظهور کرد و از نخستین گروندگان به این دین بود و در گسترش این دین تلاش بسیار کرد. شاهین بهمن‌زادگان از نامدارترین کسان این خاندان بود که در دوره خسرو پرویز، یکی از سپهبدهای ایران بود و پیروزی‌های بسیاری به‌دست‌آورد.

طبری ریشهٔ این خاندان‌ها را به شاه گشتاسپ کیانی برمی‌گرداند.[۳] از این میان، سه خاندان را به لقب الفهلوی (پهلوی، پارتی) می‌خواند. یکی خاندان کارن در دماوند، دیگری خاندان سورن در سیستان و سوم خاندان اسفندیار در ری. از آنجا که طبری نامی از خاندان مهران، یکی از هفت خاندان، که در ری بوده، نمی‌برد، احتمالاً اسفندیار همان مهران است.[۴] مهرنرسه وزیر بزرگ یزدگرد یکم، بهرام پنجم و یزدگرد دوم، که به ساختن چندین آتشگاه و کاخ شناخته شده‌است، همگی از دودمان اسفندیار هستند. از دیگر چهره‌های بزرگ این خاندان می‌توان از پسر مهرنرسه یعنی زروان‌داد، آموزگار بزرگ مذهبی (هیربدانْ هیربد) در زمان بهرام پنجم، و نیز ماه‌آذر گشنسپ، مسئول کارهای مالی در زمان بهرام پنجم، و کارداریگان، فرماندهِ ارتش (ارتشتاران سالار)، نام برد.

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. "House of Spandiyadh". Wikipedia (به انگلیسی). 2023-02-20.
  2. Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 6, pp. 592-593
  3. Ṭabarī, I, p. 683, 868-69, 1002-24. Theophylactus Simocatta, 4.3.5.
  4. Nöldeke, Geschichte der Perser, pp. 109 ff, 137, 291 n. 2, 294, 437 ff. , 478 ff.