درگاه:کردستان - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کِرْمانْشاهْ نهمین شهر پرجمعیت و یکی از کلان‌شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان کرمانشاه می‌باشد که دارای جمعیتی بالغ بر۸۸۴۷۰۶ نفر و مساحت ۹۳٬۳۸۹٬۹۵۶ متر مربع است. شهر کرمانشاه بزرگترین شهر کردنشین و مهمترین شهر در منطقهٔ مرکزی غرب ایران است. کرمانشاه از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌رود و پیدایش آن به سده چهارم میلادی باز می‌گردد و از آن دوران تا حمله اعراب به ایران به عنوان دومین پایتخت ساسانیان مورد توجه حکومت بود. اوج شکوفایی کرمانشاه پس از اسلام، در سده یازدهم میلادی یعنی دوران سلجوقیان بود. با گذشت یازده سده از حملهٔ اعراب به ایران، این شهر در دوران قاجار دوباره شکل شهرنشینی خود را باز یافت و به‌دلیل قرارگرفتن در چهارراه دو محور شمال به جنوب و خاور به باختر و نیز همسایگی با کشور عراق و واقع‌شدن بر سر راه شهرهای زیارتی کربلا و بغداد از اهمیت بسیاری برخوردار است. این شهر در جنبش مشروطه سهمی به سزا داشت و در جنگ جهانی یکم و دوم به تصرف نیروهای بیگانه در آمد و پس از پایان جنگ تخلیه شد. همچنین این شهر در جنگ ایران و عراق، خسارت‌های زیادی دید.

شهر کرمانشاه از شمال به کوه فرخشاد، از شمال باختری به کوه طاق‌بستان و از جنوب به سفید کوه ختم می‌شود و یکی از شاهراه‌های ارتباطی خاور و باختر و کهن‌ترین راه گذر از ایران به میان‌رودان است.

شهر کرمانشاه دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است. در سده چهارم میلادی شهر کرمانشاه که در آن دوران روستای خوش آب و هوایی بود به عنوان دومین اقامتگاه پادشاهی ساسانیان برگزیده شد. در دوران ساسانیان باغ‌های بزرگی در این منطقه ساخته شد و تا مدت‌ها مکان خوش‌گذرانی شاهان ساسانی بوده‌است.

کرمانشاه مرکز کشاورزی ایران است و بیشتر درآمد اقصادی این شهر نیز از این راه‌است. همچنین میزان صادرات مواد خوراکی، مصالح ساختمانی و صنایع دستی کرمانشاه در ۳ ماه نخست سال ۱۳۸۸ در مجموع ۹٪ از صادرات کل کشور را شامل می‌شود.

احمد خانی (۱۶۵۱ -۱۷۰۷) سراینده برجسته‌ترین داستان به زبان کردی کرمانجی به نام مم و زین است. احمد خانی از ایل خانی بود و در ناحیه جولمرگ در ترکیه امروزی به دنیا آمد. آن ناحیه به طور کلی جزیره بوتان نامیده می‌شد. وی از ۱۴ سالگی به نوشتن پرداخت و بعداً از دغوبایزید به ریتکان مهاجرت کرد. داستان منظوم مم و زین را در سن ۴۴ سالگی به پایان رساند.

خانی بر زبان‌های کردی، فارسی و عربی تسلط داشت و در سال ۱۶۸۳ میلادی یک فرهنگ عربی-کردی به نام «نوبهار» برای کمک به کودکان عربی‌آموز نوشت. خانی در شهر دغو بایزید در ترکیه درگذشت و گور او به نام تربت خانی زیارتگاه مردم است.

آیا می‌دانید...

• ... کرمانشاه بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر کردستان ایران است؟
• ... ایل کلهر دومین ایل بزرگ ایران است؟
• ... مردان ایل سنجابی در محاصره هرات ردایی از جنس پوست سنجاب پوشیدند و این دلیل نام گذاری ایلشان بود؟

... نچیروان ادریس بارزانی رئیس اقلیم کردستان از ملکه الیزابت دومنشان شوالیه دریافت کرده است؟ 

• کرمانشاه
• ارومیه
• سنندج
• سقز
• بوکان
• ایلام