فهرست نهادهای ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

این مقاله بخشی از رشته مقالات دربارهٔ سیاست در ایران است
نظام جمهوری اسلامی ایران
قانون اساسی
رهبری رهبر سید علی خامنه‌ای مجلس خبرگان رهبری رئیس: محمدعلی موحدی کرمانی مجمع تشخیص مصلحت نظام رئیس: صادق لاریجانی
قوه مجریه رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان معاون اول محمدرضا عارف هیئت دولت (فهرست) دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران
قوه مقننه مجلس شورای اسلامی رئیس: محمدباقر قالیباف دیوان محاسبات کشور رئیس: احمدرضا دستغیب شورای نگهبان دبیر: احمد جنتی
قوه قضائیه رئیس غلامحسین محسنی اژه‌ای دیوان عالی کشور دادستان کل کشور: محمد موحدی آزاد دادگاه عالی انتظامی قضات دادگاه ویژه روحانیت دادگاه انقلاب
شوراهای عالی شورای عالی امنیت ملی دبیر: علی‌اکبر احمدیان شورای عالی انقلاب فرهنگی دبیر: عبدالحسین خسروپناه شورای عالی فضای مجازی دبیر: سید محمدامین آقامیری شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا دبیر: محسن رضایی
شوراهای انتخابی شهر و روستا • استان • شورای عالی استان‌ها
انتخابات ستاد انتخابات کشور • شورای نگهبان انتخابات‌های اخیر و آتی ریاست‌جمهوری: ۱۴۰۳ مجلس شورای اسلامی: ۰۳–۱۴۰۲ مجلس خبرگان رهبری: ۱۴۰۲ شوراهای اسلامی شهر و روستا: ۱۴۰۰
حزب‌ها خانه احزاب ایران اصول‌گرایان • اعتدال‌گرایان • اصلاح‌طلبان
درگاه ایران دیگر کشورها اطلس
ن ب و

برای اجرای مدیریت محلی در شهرها و روستاهای ایران سازمان‌ها و ارگان‌های گوناگون دولتی مستقر شده‌اند. ادارات کل و نهادهای مربوطه معمولاً در شهرهای بزرگ یا مراکز استان‌ها قرار دارند. تعداد این نهادها به بیش از ۱۳۰ عدد می‌رسد. نهاد واژه‌ای عمومی دربرگیرندهٔ اداره، ستاد، کمیته، بنیاد، ارگان، تعاونی، نهضت، جمعیت، انجمن، سرپرستی، مرکز، کانون، آموزشگاه، وزارت‌خانه، شرکت، تشکل، مؤسسه، بنگاه، مجمع، جامعه و غیره است که کمابیش هرکدام تعریف خود را دارد و حوزه و قوانین کاری هر گونه از نهادها با هم مقداری تفاوت دارد.

فهرستی الفبایی از نام این نهادهای آنگونه که در دوره حکومت جمهوری اسلامی در شهرهای ایران وجود دارند در زیر می‌آید:

• شورای‌عالی امنیت ملی
• شورای امنیت کشور
• شورای هماهنگی اطلاعات کشور
• شورای‌عالی انقلاب فرهنگی
• شورای‌عالی فضای مجازی
• شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا
• شورای‌عالی قوه‌قضائیه
• شورای‌عالی استان‌ها
• شورای‌عالی جوانان
• شورای‌عالی اداری
• ستاد حقوق بشر
• ستاد مبارزه با مواد مخدر
• اتاق اصناف ایران
• اتحادیه سراسری کانون‌های وکلای دادگستری ایران

• سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)
• سازمان مدارس غیرانتفاعی و مشارکت‌های مردمی
• جهاد دانشگاهی
• مرکز نشر دانشگاهی
• فرهنگستان زبان و ادب فارسی
• فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
• فرهنگستان علوم پزشکی
• فرهنگستان هنر
• انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
• دفتر جذب نخبگان
• شورای جذب خبرگان بدون مدرک دانشگاهی
• هیئت مرکزی گزینش استاد
• هیئت مرکزی گزینش دانشجو
• کمیته مرکزی انضباطی دانشجویان
• کمیته مطالعه و برنامه‌ریزی آزمون ورودی دانشگاه
• کمیته بررسی و ارزیابی دائمی وضع آموزش در کشور
• سازمان دانش‌آموزی جمهوری اسلامی ایران
• مرکز تألیف و ترجمه و نشر آثار هنری
• هیئت حمایت از کرسیهای نظریه‌پردازی^[۱]
• مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی (س)

• کمیسیون مشورتی شورای عالی انقلاب فرهنگی
• هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی
• هیئت نظارت و بازرسی شورای عالی انقلاب فرهنگی
• مرکز دریافت گزارش عملکرد دستگاه‌های مشمول اصل ۵۰ اصول سیاست فرهنگی کشور^[۱]

• شورای فرهنگ عمومی
• شورای فرهنگی و اجتماعی زنان
• شورای اسلامی شدن مراکز آموزشی
• شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی
• شورای هنر

• شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی
• شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
• شورای عالی جوانان
• شورای عالی اطلاع‌رسانی
• شورای عالی آموزشهای علمی - کاربردی
• شورای پژوهشهای علمی کشور
• شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
• شورای هدایت استعدادهای درخشان
• شورای تدوین کتابهای تعلیمات دینی مدارس
• شورای تغییر بنیادی نظام آموزش و پرورش
• شورای نظارت بر ساخت، طراحی، واردات و توزیع اسباب بازی کودکان
• شورای هماهنگی تشکل‌های دانش آموزی
• شورای نظارت بر انتخاب، ساخت و نصب مجسمه و یادمان در میدان‌ها و اماکن عمومی^[۲]

• سازمان خصوصی‌سازی
• سازمان بورس و اوراق بهادار

• بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

• بانک سپه
• پست بانک ایران
• بانک ملی ایران
• بانک صادرات ایران
• بانک تجارت
• بانک ملت
• بانک رفاه کارگران
• بانک توسعه صادرات ایران
• بانک صنعت و معدن
• بانک کشاورزی
• بانک مسکن
• بانک توسعه تعاون
• بانک قوامین
• بانک انصار (وابسته به بنیاد تعاون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)
• بانک حکمت ایرانیان (وابسته به ارتش جمهوری اسلامی ایران)
• بانک سینا (وابسته به بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی)
• بانک دی (وابسته به بنیاد شهید و امور ایثارگران)
• بانک قرض‌الحسنه مهر ایران

• بانک اقتصاد نوین
• بانک پارسیان
• بانک کارآفرین
• بانک سامان
• بانک پاسارگاد
• بانک سرمایه (وابسته به صندوق ذخیره فرهنگیان)
• بانک آینده
• بانک شهر (وابسته به شهرداری تهران)^[۳]
• بانک گردشگری
• بانک ایران زمین
• بانک خاورمیانه

فهرست مؤسسه‌های مالی و اعتباری، بامجوز یا بی‌مجوز از بانک مرکزی:^[۴][۵]

• مؤسسه اعتباری توسعه
• مؤسسه مالی و اعتباری صالحین، در شرف تأسیس
• مؤسسه مالی و اعتباری باران، در شرف تأسیس
• مؤسسه اعتباری نور ،
• مؤسسه مالی و اعتباری پیشگامان، در شرف تأسیس
• مؤسسه اعتباری ملل، در شرف تأسیس
• مؤسسه مالی و اعتباری فردوسی، در شرف تأسیس
• مؤسسه مالی و اعتباری کارسازان آینده، در شرف تأسیس
• مؤسسه مالی و اعتباری میزان، در شرف تأسیس
• مؤسسه اعتباری ثامن (وابسته به بنیاد تعاون سپاه پاسداران)
• بانک مهر اقتصاد (وابسته به بنیاد تعاون بسیج)
• مؤسسه مالی و اعتباری اعتماد ایرانیان^[۶]

• بیمه آتیه سازان حافظ
• بیمه آسیا
• بیمه اتکایی امین
• بیمه البرز
• بیمه امید
• بیمه ایران
• بیمه ایران معین - [۱]
• بیمه پارسیان
• بیمه پاسارگاد
• بیمه توسعه
• بیمه کوثر
• بیمه حافظ
• بیمه دانا
• بیمه دی
• بیمه رازی
• بیمه سامان
• بیمه سینا
• بیمه کارآفرین
• بیمه معلم
• بیمه ملت
• بیمه میهن
• بیمه نوین
• بیمه آرمان
• بیمه سرمد

• مؤسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی تهران [۲]
• مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
• مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
• مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر
• مؤسسه اطلاعات و تحقیقات اسلامی
• نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها https://web.archive.org/web/20151207185158/http://nahad.ir/
• انجمن حمایت از قربانیان سلاحهای شیمیایی http://www.scwvs.org
• دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی http://www.rahmag.ir

برخی از نهادهای دولتی و کشوری که در زمان حکومت پهلوی در ایران وجود داشتند ولی امروزه وجود ندارند یا تغییر نام داده‌اند عبارت‌اند از:

• باشگاه افسران
• سازمان زنان ایران
• سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی
• شیر و خورشید سرخ
• سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک)
• سازمان بازرسی شاهنشاهی
• سازمان پیشاهنگی ایران
• سازمان دفاع غیرنظامی (در ارتش شاهنشاهی)
• گارد شاهنشاهی
• وزارت تشریفات
• وزارت دربار
• ژاندارمری شاهنشاهی ایران
• شهربانی شاهنشاهی ایران

• فهرست شرکت‌های ایرانی

• فرهنگ جغرافیایی شهرستان‌های کشور (شهرستان ارومیه)، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۱۳۷۹. صص. ۳۱۲–۳۱۱.
• مهوش، بهنام؛ محمودیان، آتوسا (۱۳۸۶). فهرست مستند اسامی نهادها، سازمان‌ها و موسسات دولتی ایران (PDF) (ویراست ۳). پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران‏‫. بایگانی‌شده (PDF) از روی نسخه اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۱۸. ایرانداک
• «فهرست وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌های وابسته، مؤسسات، نهادهای عمومی غیردولتی، شرکت‌های مادر تخصصی و شرکت‌های دولتی». شناسنامه قانون. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۲.
• «فهرست دستگاه‌های اجرایی». درگاه ملی خدمات دولت هوشمند. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۲۲.