French
Deutschستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران | |
|---|---|
| معاونت هماهنگ‌کننده ارتش | |
 نشان رسمی سماجا | |
 پرچم رسمی سماجا | |
| بنیان‌گذاری | ۱۳۰۰ |
| شکل کنونی | ۱۳۷۷ |
| ستاد | تهران، ایران |
| رهبری | |
| رئیس ستاد | دریادار حبیب‌الله سیاری |
| جانشین رئیس ستاد | سرتیپ خلبان حسن شاه‌صفی[۱] |
ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران (به‌اختصار: سماجا) معاونت هماهنگ‌کننده ارتش یا معاونت هماهنگ‌کننده فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، مرکز برنامه‌ریزی، کنترل و هماهنگی میانِ ۴ نیروی زیرمجموعه ارتش جمهوری اسلامی ایران، شامل؛ نیروی زمینی ارتش، نیروی دریایی ارتش، نیروی هوایی و نیروی پدافند هوایی، همچنین بنیاد تعاون ارتش، سازمان عقیدتی سیاسی آجا، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، دژبان کل ارتش جمهوری اسلامی ایران و سازمان حفاظت اطلاعات ارتش می‌باشد.[۲] این سمت، در ساختار سازمانی ارتش، پس از فرمانده کل و جانشین فرمانده کل ارتش، در رده سوم قرار دارد.
پیشینه شکل‌گیری ستاد مشترک ارتش به سال ۱۳۰۰ بازمی‌گردد، که سازمانی تحت عنوان ستاد ارتش راه‌اندازی شد و نخستین رئیس ستاد ارتش نیز سرتیپ امان‌الله جهانبانی بود.[۳] در سال ۱۳۳۴ نام آن به ستاد کل ارتش و در سال ۱۳۳۵ نیز به ستاد بزرگ‌ارتشتاران تغییر پیدا کرد. پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، نخست به ستاد کل ارتش ملی ایران سپس به ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران تغییر نام یافت. در شهریورماه ۱۳۷۷ سِمَتی با عنوان؛ فرمانده کل ارتش در نیروهای مسلح ایران تعریف شد و کمتر از یک دهه بعد نیز، در سال ۱۳۸۶ ستاد مشترک به ستاد فرماندهی کل ارتش تغییر نام پیدا کرد، که در پی آن جایگاه ریاست ستاد مشترک ارتش نیز به معاونت هماهنگ‌کنندهٔ ارتش (رئیس ستاد مشترک ارتش) تبدیل گردید.[۴] هم‌اکنون ریاست ستاد مشترک ارتش برعهده دریادار حبیب‌الله سیاری می‌باشد.[۵]
پیشینه
[ویرایش]لزوم هماهنگی میان ستادهای فرماندهی نیروها و پشتیبانی از ۴ نیروی ارتش از یکدیگر در نبردهای احتمالی، همچنین تهیه دستورالعمل‌های عملیاتی و اداری در زمان صلح، باعث به وجود آمدن ستاد مشترک در ساختار ارتش شد. این ستاد تقریباً در تمامی ارتش‌های منظم دنیا وجود دارد و وظیفه اصلی آن نیز ایجاد تنظیم مقررات، هماهنگی و وحدتِ رویه میان کلیه نیروهای رزمی ارتش می‌باشد. ستاد ارتش فعالیت خود را از سال ۱۳۰۰ در دوران پهلوی اول آغاز کرد و نخستین رئیس ستاد نیز سرتیپ امان‌الله جهانبانی بود. پس از وقوع انقلاب اولین رئیس ستاد مشترک ارتش ایران نیز سپهبد محمدولی قرنی بود.
با توجه به ایجاد سمت فرماندهی کل در ارتش در سال ۱۳۷۷، عنوان ستاد مشترک ارتش در سال ۱۳۸۶ به صورت غیر سازمانی، به ستاد آجا تغییر یافت و جایگاه ریاست ستاد مشترک ارتش به معاونت هماهنگ‌کنندهٔ ارتش تبدیل شد. ادارات قبلی ستاد مشترک مانند؛ اداره آجودانی و ادارات یکم تا نهم، از قدیمی‌ترین سازمان‌های نیروهای مسلح ایران می‌باشند، که در حال حاضر برخی از آن‌ها به صورت مستقل یا با ادغام در یکدیگر، تحت عنوان معاون فرمانده کل ارتش یا به‌صورت اداره زیرمجموعه معاونت هماهنگ‌کننده ارتش، تغییر نام داده‌اند. هر یک از این ادارات، بر عملکرد نیروهای زیرمجموعه ارتش نظارت دارند.
در سال ۱۳۶۸ و بعد از پایان جنگ ایران و عراق، ستادی با عنوان ستاد کل نیروهای مسلح تشکیل شد، که نیروهای آن از ارتش، سپاه، وزارت دفاع و نیروی انتظامی تأمین می‌گردد. تا قبل از ایجاد این ستاد، دستورالعمل‌های کلی توسط ستاد مشترک ارتش و با همکاری وزارت دفاع، تنظیم و به سایر نیروها و نیز شهربانی و ژاندارمری جهت اجرا ابلاغ می‌گردید، ولی این اقدام بعد از ایجاد ستاد کل نیروهای مسلح، به این ستاد واگذار گردید و اقدامات ستاد مشترک به حوزه نیروهای تابعه ارتش محدود شده‌است.
فرماندهان
[ویرایش]| «ارکان حرب کل قشون» | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ر | درجه | نام | شروع تصدی | پایان تصدی | م |
| ۱ | سرتیپ | امان‌الله جهانبانی | ۱۴ دی ۱۳۰۰ | ؟ | [۶] |
| ۲ | سرتیپ | حبیب‌الله شیبانی | ۱۳۰۵ | ۱۳۰۶ | |
| ۳ | سرتیپ | محمد نخجوان | ۱۳۰۶ | ۱۳۱۳ | |
| ۴ | سرلشکر | عزیزالله ضرغامی | مرداد ۱۳۱۳ | ۱۳۱۴ | |
| «میهن ستاد» «ستاد ارتش» | |||||
| (۴) | سرلشکر | عزیزالله ضرغامی | مرداد ۱۳۱۳ | ۱۳۲۰ | |
| ۵ | سرلشکر | مرتضی یزدان‌پناه | ۹ مهر ۱۳۲۰ | ۱۳۲۱ | |
| ۶ | سرتیپ | حاجعلی رزم‌آرا | از ۱ مرداد ۱۳۲۲ | مهر ۱۳۲۲ | [۷] |
| ۷ | سرتیپ | علی ریاضی | ۱۳۲۲ | ۱۳۲۳ | |
| (۶) | سرلشکر | حاجعلی رزم‌آرا | ۱۵ اردیبهشت ۱۳۲۳ | ۶ دی ۱۳۲۳ | |
| ۸ | سرلشکر | حسن ارفع | ۶ دی ۱۳۲۳ | ۲۷ بهمن ۱۳۲۴ | [۸] |
| ۹ | سرلشکر | فرج‌الله آق‌اولی | ۲۷ بهمن ۱۳۲۴ | ۱۳۲۵ | |
| (۶) | سرلشکر | حاجعلی رزم‌آرا | ۱۰ تیر ۱۳۲۵ | ۵ تیر ۱۳۲۹ | |
| ۱۰ | سرلشکر | عباس گرزن | تیر ۱۳۲۹ | ۳۱ تیر ۱۳۳۱ | [۹] |
| ۱۱ | سپهبد | مرتضی یزدان‌پناه | ۲ مرداد ۱۳۳۱ | ۳۰ مرداد ۱۳۳۱ | |
| ۱۲ | سرلشکر | محمود بهارمست | ۳۰ مرداد ۱۳۳۱ | ۹ اسفند ۱۳۳۱ | |
| ۱۳ | سرتیپ | محمدتقی ریاحی | ۹ اسفند ۱۳۳۱ | ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ | |
| ۱۴ | سرلشکر | نادر باتمانقلیچ | ۱۳۳۲ | ۱۳۳۴ | |
| «ستاد بزرگ ارتشتاران» | |||||
| ۱۵ | سپهبد | عبدالله هدایت | مرداد ۱۳۳۴ | ۲۴ اسفند ۱۳۳۹ | |
| ۱۶ | سپهبد | عبدالحسین حجازی | ۲۴ اسفند ۱۳۳۹ | ۱۳۴۴ | |
| ۱۷ | ارتشبد | بهرام آریانا | ۳۰ آذر ۱۳۴۴ | اردیبهشت ۱۳۴۸ | |
| ۱۸ | سپهبد | فریدون جم | ۱۴ اردیبهشت ۱۳۴۸ | ۲۸ تیر ۱۳۵۰ | |
| ۱۹ | ارتشبد | غلامرضا ازهاری | ۲۸ تیر ۱۳۵۰ | ۱۳ دی ۱۳۵۷ | |
| ۲۰ | ارتشبد | عباس قره‌باغی | دی ۱۳۵۷ | ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ | |
| «ستاد کل ارتش ملی(-اسلامی) ایران» «ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران» | |||||
| ۲۱ | سرلشکر (سپس سپهبد شد) | سید محمدولی قرنی | ۲۳ بهمن ۱۳۵۷ | ۶ فروردین ۱۳۵۸ | |
| ۲۱ | سرلشکر | ناصر فربد | ۶ فروردین ۱۳۵۸ | ۳۰ تیر ۱۳۵۸ | [۱۰] |
| ۲۲ | سرتیپ (سپس سرلشکر شد) | محمدحسین شاکر | ۳۰ تیر ۱۳۵۸ | ۱ دی ۱۳۵۸ | [۱۱] |
| ۲۳ | محمدهادی شادمهر | ۱ دی ۱۳۵۸ | خرداد ۱۳۵۹ | ||
| - | سرتیپ | ولی‌الله فلاحی(سپس سرلشکر شد) | ۲۹ خرداد ۱۳۵۹ | ۷ مهر ۱۳۶۰ | |
| ۲۴ | سرتیپ(سپس سرلشکر شد) | قاسمعلی ظهیرنژاد | ۹ مهر ۱۳۶۰ | مهر ۱۳۶۳ | |
| ۲۵ | سرهنگ(سپس سرتیپ شد) | اسماعیل سهرابی | ۳ آبان ۱۳۶۳ | ۱۳ اردیبهشت ۱۳۶۷ | |
| ۲۶ | سرتیپ(سپس سرلشکر شد) | علی شهبازی | ۱۳ اردیبهشت ۱۳۶۷ | شهریور ۱۳۷۷ | |
| در شهریور ۱۳۷۷ سمتی با نام فرماندهی کل ارتش به وجود آمد که عالی‌ترین سمت ارتشی است و از اهمیت سمت ریاست ستاد مشترک ارتش کاسته شد | |||||
| ۲۷ | سرتیپ | مصطفی ترابی‌پور | ۲۲ مهر ۱۳۷۷ | ۱ تیر ۱۳۷۹ | |
| ۲۸ | سرتیپ | شهرام رستمی | ۱ تیر ۱۳۷۹ | ۱۷ بهمن ۱۳۷۹ | |
| ۲۹ | سرتیپ | عبدالعلی پورشاسب | از ۱۷ بهمن ۱۳۷۹ | ۴ مهر ۱۳۸۴ | |
| ۳۰ | سرتیپ | سید عبدالرحیم موسوی | ۴ مهر ۱۳۸۴ | ۴ شهریور ۱۳۸۷ | |
| «معاون هماهنگ‌کننده فرمانده کل ارتش» | |||||
| ۳۱ | سرتیپ | محمدحسین دادرس | ۴ شهریور ۱۳۸۷ | ۱۴ آبان ۱۳۹۶ | |
| ۳۲ | دریادار | حبیب‌الله سیاری | ۱۴ آبان ۱۳۹۶ | تاکنون | |
جستارهای وابسته
[ویرایش]- ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
- ستاد مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- اداره مستشاری ارتش ایران
منابع
[ویرایش]- ↑ «مراسم معارفه جانشین معاون هماهنگ‌کننده ارتش برگزار شد». خبرگزاری تسنیم. ۲۱ شهریور ۱۳۹۷.
- ↑ «آشنایی با ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران». همشهری آنلاین. ۲۰۱۳-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۴.
- ↑ The Artesh: Iran’s Marginalized and Under-Armed Conventional Military, مؤسسه خاورمیانه, retrieved December 15, 2015
- ↑ «قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۲۱.
- ↑ «سرنوشت «قرنی» اولین فرمانده ارتش جمهوری اسلامی». خبرگزاری تسنیم.
- ↑ قلی‌زاده، فرهاد. «رویدادهای تاریخی ۱۴ دی». موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۷.
- ↑ «ریاست ستاد ارتش به رزم‌آرا رسید». روزنامه تعادل. سال پنجم (۵۴۷): ص٫ ۱۶. ۱ مرداد ۱۳۹۷.
- ↑ قلی‌زاده، فرهاد. «رویدادهای تاریخی ۶ دی». موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۷.
- ↑ قلی‌زاده، فرهاد. «رویدادهای تاریخی ۵ تیر». موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۰ خرداد ۱۳۹۷.
- ↑ «سرلشکر قرنی برکنار شد». اطلاعات (۱۵۸۱۵): ۲. ۷ فروردین ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
- ↑ «رئیس ستاد ارتش تغییر کرد». اطلاعات (۱۵۹۰۹): ۲. ۳۰ تیر ۱۳۵۸ – به واسطهٔ ویکی‌انبار.
 | این یک مقالهٔ خرد موضوع‌های نظامی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
| نظامی |
|  | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| انتظامی |
| |||||||||||||||||||||