یخچال سیاچن - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

یخچال سیاچن
تصویر ماهواره‌ای یخچال سیاچن
گونهیخچال کوهستانی
مکانرشته‌کوه قراقروم تحت کنترل هند
مختصات۳۵°۲۵′۱۶″شمالی ۷۷°۰۶′۳۴″شرقی / ۳۵٫۴۲۱۲۲۶°شمالی ۷۷٫۱۰۹۵۴۰°شرقی / 35.421226; 77.109540
طول۷۶ کیلومتر (۴۷ مایل)[۱]

یخچال سیاچن (انگلیسی: Siachen Glacier) در شرق رشته‌کوه قراقروم در هیمالیا و مرز هند و پاکستان واقع شده است. یخچال سیاچن با طول ۷۶ کیلومتر، طولانی‌ترین یخچال طبیعی در قراقروم و دومین یخچال طولانی در خارج از سرزمین‌های قطبی زمین است. ارتفاع نقطه آغازین یخچال ۵٬۷۵۳ متر و ارتفاع نقطه انتهایی آن ۳٬۶۲۰ متر است. تمام محدوده یخچال و شاخه‌های آن از سال ۱۹۸۴ در کنترل هند است.

ریشه‌شناسی

[ویرایش]
نقشه سازمان ملل از خط کنترل در کشمیر که در نقطه NJ980420 به پایان می‌رسد
نقشه تاریخی شامل یخچال سیاچن (سرویس نقشه ارتش، ۱۹۵۳)[الف]
نقشه تاریخی شامل یخچال سیاچن (سرویس نقشه ارتش، ۱۹۶۶)[ب]

واژه «سیا» در زبان بلتی به گل رز که در منطقه به‌طور گسترده یافت می‌شود، اشاره دارد. «چن» به هر چیزی که به فراوانی یافت شود، گفته می‌شود؛ بنابراین، نام سیاچن به معنای سرزمینی با فراوانی گل‌های رز است. گفته می‌شود که نام‌گذاری این یخچال یا حداقل رواج آن به تام لانگستف نسبت داده می‌شود.

اختلاف

[ویرایش]

هر دو کشور هند و پاکستان ادعای حاکمیت بر کل منطقه سیاچن را دارند.[۲] در ژوئن ۱۹۵۸، نخستین اکتشاف سازمان زمین‌شناسی هند در یخچال سیاچن انجام شد.[۳] این اولین بررسی رسمی هند از یخچال سیاچن توسط سازمان زمین‌شناسی هند پس از ۱۹۴۷ بود که به مناسبت سال ژئوفیزیکی بین‌المللی در ۱۹۵۸ انجام شد. این مطالعه شامل بررسی دهانه پنج یخچال در منطقه لداخ شامل سیاچن، ماموستونگ، چونگ کومدان، کوچیک کومدان و یخچال آکتاش بود. شماره 5Q ۱۳۱ ۰۵ ۰۸۴ برای یخچال سیاچن توسط این اکتشاف اختصاص داده شد. نقشه‌های آمریکا و پاکستان در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به‌طور مداوم یک خط نقطه‌چین از NJ9842 (شمالی‌ترین نقطه مرزبندی‌شده خط آتش‌بس هند و پاکستان، که به عنوان خط کنترل نیز شناخته می‌شود) تا گذرگاه قراقروم نشان می‌دادند،[۴][۵][۶] که هند آن را یک اشتباه نقشه‌نگاری و نقض توافق‌نامه شیملا می‌دانست. در ۱۹۸۴، هند عملیات مگ‌دوت را آغاز کرد، عملیاتی نظامی که به هند کنترل کل یخچال سیاچن، از جمله شاخه‌های آن را داد.[۲][۷] بین سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۹، درگیری‌های مکرری بین هند و پاکستان رخ داد.[۸][۹] نیروهای هندی در عملیات مگ‌دوت، تنها یک روز پیش از عملیات عبابیل پاکستان، بیشتر ارتفاعات مسلط بر رشته‌کوه سالتورو در غرب یخچال سیاچن را تصرف کردند.[۱۰][۱۱] با این حال، شمار بیشتری از سربازان بر اثر شرایط سخت آب‌وهوایی منطقه جان خود را از دست داده‌اند تا در اثر درگیری‌های نظامی.[۱۲] پاکستان بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰، در عملیات‌های مختلف در نزدیکی سیاچن ۳۵۳ سرباز خود را از دست داد که شامل ۱۴۰ پاکستانی کشته‌شده توسط هندی‌ها و ۲۱۳ پاکستانی کشته شده در بهمن بخش گایاری ۲۰۱۲ بود.[۱۳][۱۴] از ژانویه ۲۰۱۲ تا ژوئیه ۲۰۱۵، ۳۳ سرباز هندی به دلیل شرایط نامساعد جوی جان باختند.[۱۵] در دسامبر ۲۰۱۵، رائو ایندرژیت سینگ، وزیر دولت هند در امور دفاعی، در پاسخ مکتوبی به لوک سبها اعلام کرد که از زمان آغاز عملیات مگ‌دوت در ۱۹۸۴، در مجموع ۸۶۹ نیروی ارتش هند در یخچال سیاچن بر اثر شرایط آب‌وهوایی و عوامل محیطی دیگر جان خود را از دست داده‌اند.[۱۶] در فوریه ۲۰۱۶، مانوهار پاریکار، وزیر دفاع هند، اظهار داشت که هند سیاچن را تخلیه نخواهد کرد، زیرا کمبود اعتماد به پاکستان وجود دارد و اعلام کرد که از زمان آغاز عملیات مگ‌دوت در ۱۹۸۴، ۹۱۵ نفر در سیاچن جان باخته‌اند.[۱۷] طبق اسناد رسمی، تنها ۲۲۰ سرباز هندی از سال ۱۹۸۴ در منطقه سیاچن بر اثر گلوله دشمن کشته شده‌اند.[۱۸] هر دو کشور هند و پاکستان همچنان هزاران سرباز را در نزدیکی سیاچن مستقر کرده‌اند و تلاش‌ها برای غیرنظامی کردن منطقه تاکنون ناموفق بوده است. پیش از ۱۹۸۴، هیچ‌کدام از دو کشور نیروهای نظامی در این منطقه نداشتند.[۱۹][۲۰][۲۱] علاوه بر حضور نظامی هند و پاکستان، منطقه یخچال سیاچین خالی از جمعیت است. نزدیک‌ترین سکونتگاه غیرنظامی روستای وارشی است که در فاصله ۱۰ مایلی پایین‌دست اردوگاه اصلی هند قرار دارد.[۲۲][۲۳] این منطقه همچنین بسیار دورافتاده است و تنها راه‌های محدودی برای دسترسی دارد. در سمت هند، جاده‌ها فقط تا اردوگاه نظامی در دزینگرولما (۳۵°۰۹′۵۹″شمالی ۷۷°۱۲′۵۸″شرقی / ۳۵٫۱۶۶۳°شمالی ۷۷٫۲۱۶۲°شرقی / 35.1663; 77.2162) که در فاصله ۷۲ کیلومتری از سر یخچال قرار دارد، امتداد دارند.[۲۴][۲۵] ارتش هند روش‌های مختلفی برای دسترسی به منطقه سیاچین توسعه داده است. در سال ۲۰۱۲، رئیس ستاد ارتش هند ژنرال بیکرام سینگ اظهار کرد که ارتش هند باید برای مزایای راهبردی در این منطقه باقی بماند و همچنین به این دلیل که «خون زیادی از پرسنل نظامی هند برای سیاچین ریخته شده است».[۲۶][۲۷] موقعیت‌های زمینی فعلی که برای بیش از یک دهه نسبتاً پایدار بوده است، بدین معنا است که هند کنترل کامل بر روی یخچال ۷۶ کیلومتر (۴۷ مایل) سیاچین و تمامی یخچال‌های انشعابی آن و همچنین تمامی گذرگاه‌ها و ارتفاعات اصلی رشته سالتورو[۲۸] در غرب یخچال، از جمله گذرگاه سیا لا، گذرگاه بیلافوند لا، گذرگاه گیونگ لا و گذرگاه یارما لا (۶٬۱۰۰ متر) دارد.[۲۹] پاکستان کنترل دره‌های یخچالی را در غرب کوه‌های سالتورو دارد.[۳۰][۳۱] به گفته مجله تایمز، هند در نتیجه عملیات‌های نظامی دهه ۱۹۸۰ در سیاچین بیش از ۱٬۰۰۰ مایل مربع (۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع) زمین به دست آورد.[۳۲] هند به‌طور قاطعانه اعلام کرده است که ارتش این کشور تا زمانی که خط موقعیت زمینی واقعی به طول ۱۱۰ کیلومتر ابتدا تأیید، ترسیم و سپس مشخص نشود، از سیاچین خارج نخواهد شد.[۳۳][۳۴]

گیاه سیا در خپلو. مردم بلتی این گیاه از خانواده گل سرخ را برای تزئین در خانه‌های خود می‌کارند و در برخی مناطق از پوست آن به جای برگ چای سبز در پایو چا استفاده می‌شود.

توافق‌نامه کراچی ۱۹۴۹ خط تفکیک را تنها تا نقطه NJ9842 با دقت مشخص کرد و در ادامه این توافق‌نامه بیان می‌دارد که خط تفکیک از آن نقطه به سمت شمال تا یخچال‌ها ادامه می‌یابد.[۳۵][۳۶][۳۷][۳۸][۳۹]

بر اساس موضع هند، خط تفکیک باید تقریباً به سمت شمال در امتداد رشته‌کوه سالتورو در غرب یخچال سیاچین و فراتر از NJ9842 ادامه یابد.[۴۰] مرزهای بین‌المللی که از رشته‌کوه‌ها پیروی می‌کنند، اغلب با دنبال کردن خطوط تقسیم آبراهه‌ها، مانند آنچه در رشته‌کوه سالتورو وجود دارد، ترسیم می‌شوند.[۳۳][۴۱] با این حال توافق‌نامه شیملا ۱۹۷۲ هیچ تغییری در خط کنترل ۱۹۴۹ در این بخش شمالی ایجاد نکرد.

آب‌ریز

[ویرایش]
یخچال سیاچین منبع رودخانه نوبرا است که در نهایت به رودخانه شیوک می‌پیوندد.

آب‌های ذوب‌شده یخچال سیاچین منبع اصلی رودخانه نوبرا در منطقه لداخ هند است که به رودخانه شیوک تخلیه می‌شود. رودخانه شیوک نیز به رود سند که ۳۰۰۰ کیلومتر طول دارد و از پاکستان می‌گذرد، می‌پیوندد. بدین ترتیب، این یخچال منبع اصلی رود سند[۴۲] محسوب می‌شود و بزرگ‌ترین سیستم آبیاری جهان را تغذیه می‌کند.[۴۳]

مسائل زیست‌محیطی

[ویرایش]

پیش از سال ۱۹۸۴، این یخچال فاقد سکنه بود، اما حضور هزاران نیروی نظامی از آن زمان باعث آلودگی و ذوب یخچال شده است. برای پشتیبانی از نیروها، یخ یخچال بریده و با مواد شیمیایی ذوب می‌شود.[نیازمند منبع]

دفع زباله‌های غیرزیست‌تخریب‌پذیر در مقادیر زیاد و استفاده از تسلیحات و مهمات تأثیر چشمگیری بر اکوسیستم منطقه گذاشته است.[۴۴]

عقب‌نشینی یخچال

[ویرایش]

یافته‌های اولیه یک بررسی توسط اداره هواشناسی پاکستان در سال ۲۰۰۷ نشان داد که یخچال سیاچین در سی سال گذشته در حال عقب‌نشینی بوده و با سرعتی نگران‌کننده در حال ذوب شدن است.[۴۵] تصاویر ماهواره‌ای نشان داده‌اند که این یخچال با سرعت حدود ۱۱۰ متر در سال در حال عقب‌نشینی است و اندازه آن تقریباً ۳۵ درصد کاهش یافته است.[۴۲][۴۶]

در یک دوره یازده‌ساله، این یخچال نزدیک به ۸۰۰ متر عقب‌نشینی کرده است،[۴۷] و در یک دوره هفده‌ساله حدود ۱۷۰۰ متر عقب‌نشینی کرده است. پیش‌بینی می‌شود که یخچال‌های منطقه سیاچین تا سال ۲۰۳۵ به حدود یک‌پنجم اندازه خود در سال ۲۰۱۱ کاهش یابند.[۴۸]

در یک دوره بیست‌ونه‌ساله بین ۱۹۲۹ تا ۱۹۵۸، پیش از اشغال نظامی، عقب‌نشینی یخچال حدود ۹۱۴ متر ثبت شده است.[۴۹] یکی از دلایل مطرح‌شده برای عقب‌نشینی اخیر یخچال، انفجارهای شیمیایی برای ساخت اردوگاه‌ها و پایگاه‌ها است.[۵۰] در سال ۲۰۰۱ هند خطوط لوله نفتی به طول حدود ۲۵۰ کیلومتر در داخل یخچال نصب کرد تا نفت سفید و سوخت هواپیما را به پایگاه‌ها منتقل کند.[۵۰][۵۱] تا سال ۲۰۰۷، افزایش دما در سیاچین سالانه ۰٫۲ درجه سانتی‌گراد تخمین زده شده بود که باعث ذوب شدن، بهمن‌ها و شکاف‌های یخی در یخچال می‌شود.[۵۲]

دفع زباله

[ویرایش]

زباله‌های تولیدشده توسط نیروهای مستقر در این منطقه در شکاف‌های یخچال ریخته می‌شود. کوهنوردانی که در طی اکتشافات کوهستانی از این منطقه بازدید کرده‌اند، مقادیر زیادی زباله شامل پوکه‌های فشنگ، چتر نجات و غیره را مشاهده کرده‌اند که در یخچال ریخته شده‌اند. این زباله‌ها به دلیل شرایط آب‌وهوایی شدید نه تجزیه می‌شوند و نه می‌توان آن‌ها را سوزاند.[۵۳] نیروهای هندی روزانه حدود ۱٬۰۰۰ کیلوگرم (۱٫۱ تن کوچک) زباله تولید کرده و در شکاف‌های یخی می‌ریزند.[۴۵] گفته می‌شود ارتش هند یک کارزار با عنوان «سیاچین سبز، سیاچین پاک» برنامه‌ریزی کرده است تا زباله‌ها را از یخچال به وسیله حمل‌ونقل هوایی جمع‌آوری کند و برای زباله‌های زیست‌تخریب‌پذیر از گوارش بی‌هوازی استفاده کند، زیرا در این شرایط اکسیژن و دمای مناسب وجود ندارد.[۵۴]

تقریباً چهل درصد (۴۰٪) زباله‌های باقی‌مانده در یخچال از پلاستیک و فلز است که شامل سموم مانند کبالت، کادمیوم و کروم می‌شود. این سموم در نهایت آب رودخانه شیوک (که سرانجام به رودخانه سند در نزدیکی اسکردو می‌ریزد) را آلوده می‌کنند. از رودخانه سند برای نوشیدن و آبیاری استفاده می‌شود.[۵۵][۵۶]

دانشمندان مؤسسه انرژی و منابع در حال تحقیق برای یافتن روش‌هایی جهت دفع موفقیت‌آمیز زباله‌های تولیدشده در یخچال به روش‌های علمی هستند.[۵۷] همچنین برخی از دانشمندان سازمان پژوهش و توسعه دفاعی که به قطب جنوب سفر کرده‌اند، در حال کار بر روی تولید یک نوع باکتری هستند که بتواند در شرایط آب‌وهوایی سخت زنده بماند و به تجزیه طبیعی زباله‌های زیست‌تخریب‌پذیر کمک کند.[۵۸]

جانوران و گیاهان

[ویرایش]

جانوران و گیاهان منطقه سیاچین نیز تحت تأثیر حضور گسترده نظامی قرار گرفته‌اند.[۵۵] این منطقه زیستگاه گونه‌های نادری مانند پلنگ برفی، خرس قهوه‌ای و بز کوهی است که به دلیل حضور نظامی در معرض خطر قرار دارند.[۵۷][۵۹]

مناقشه مرزی

[ویرایش]

منطقه یخچال سیاچین به‌عنوان مرتفع‌ترین میدان نبرد روی زمین شناخته می‌شود،[۶۰] جایی که پاکستان و هند از آوریل ۱۹۸۴ به‌صورت پراکنده با یکدیگر جنگیده‌اند.[۶۱] هر دو کشور حضور دائمی نظامی در این منطقه را در ارتفاع بیش از ۶٬۰۰۰ متر (۲۰٬۰۰۰ فوت) حفظ کرده‌اند.

هند و پاکستان هر دو مایل به خروج از پایگاه‌های نظامی پرهزینه هستند. هند در سال ۱۹۸۴ عملیات مگ‌دوت را برای تصرف یخچال سیاچین آغاز کرد. سپس، به دلیل نفوذهای پاکستان در طول جنگ کارگیل در سال ۱۹۹۹، هند برنامه‌های خروج از سیاچین را کنار گذاشت، چرا که از نفوذهای بیشتر پاکستان در صورت تخلیه پایگاه‌های یخچال سیاچین نگران کننده بود. نخست‌وزیر مانموهان سینگ به‌عنوان اولین نخست‌وزیر هند از این منطقه بازدید کرد و در طی این بازدید خواستار حل مسالمت‌آمیز این مشکل شد. پس از او، نخست‌وزیر فعلی نارندرا مودی نیز از این مکان بازدید کرد. رئیس‌جمهور پاکستان، آصف علی زرداری، نیز در سال ۲۰۱۲ به همراه رئیس ستاد ارتش پاکستان، ژنرال اشفاق پرویز کیانی، از منطقه‌ای نزدیک به یخچال سیاچین به نام بخش گیاری بازدید کرد.[۶۲] هر دوی آن‌ها تعهد خود را برای حل هرچه سریع‌تر مناقشه سیاچین ابراز کردند. در سال قبل از آن، رئیس‌جمهور هند، عبدالکلام، به‌عنوان اولین رئیس کشور از این منطقه بازدید کرده بود.

از سپتامبر ۲۰۰۷، هند شروع به باز کردن منطقه برای سفرهای محدود کوه‌نوردی و پیاده‌روی کرد. اولین گروه شامل دانشجویانی از مدرسه نظامی چایل، آکادمی ملی دفاع، سپاه ملی دانشجویی هند، آکادمی نظامی هند، دانشکده نظامی ملی هند و اعضای خانواده افسران نیروهای مسلح بود. این سفرها با هدف نشان دادن به مخاطبان بین‌المللی برگزار شد که نیروهای هندی تقریباً تمامی ارتفاعات کلیدی را در رشته‌کوه سالتورو در اختیار دارند و نیروهای پاکستانی در نزدیکی یخچال سیاچین نیستند.[۶۳] هند، بی‌توجه به اعتراضات پاکستان، تأکید دارد که برای اعزام گردشگران به سیاچین که اساساً قلمرو خود می‌داند، نیازی به تأیید کسی ندارد.[۶۴] علاوه بر این، مؤسسه کوه‌نوردی ارتش (AMI) ارتش هند نیز در این منطقه فعالیت دارد.

پیشنهاد پارک صلح

[ویرایش]
ارتش هند در حال انجام یوگا به مناسبت سومین روز جهانی یوگا – ۲۰۱۷، در سیاچین در تاریخ ۲۱ ژوئن ۲۰۱۷

ایده اعلام منطقه سیاچین به‌عنوان «پارک صلح» توسط محیط‌زیست‌گران و فعالان صلح مطرح شد تا از اکوسیستم منطقه که به‌دلیل حضور نظامی به‌شدت آسیب دیده، حفاظت شود.[۶۵] در سپتامبر ۲۰۰۳، شرکت‌کنندگان در پنجمین کنگره جهانی پارک‌ها که در دربن برگزار شد از دولت‌های هند و پاکستان خواستند تا پارک صلحی در منطقه سیاچین ایجاد کنند تا سیستم بیولوژیکی طبیعی را بازسازی کنند و از گونه‌هایی که زندگی‌شان در خطر است محافظت کنند.[۵۲] زیست‌شناس ایتالیایی جولیانو تالونه گفت که زندگی اکولوژیکی منطقه در خطر جدی است و پیشنهاد ایجاد یک پارک صلح سیاچین را در کنفرانس مطرح کرد.[۶۶] پس از مطرح شدن پیشنهاد ایجاد یک پارک صلح فرامرزی، فدراسیون بین‌المللی کوهنوردی (UIAA) و اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) کنفرانسی در ژنو برگزار کردند و از کوهنوردان هندی و پاکستانی (ماندیپ سینگ سوین، هریش کاپادیا، نازیر صابر و شیرخان) دعوت کردند.[۶۷] این منطقه برای گنجاندن در فهرست میراث جهانی سازمان ملل به‌عنوان بخشی از رشته‌کوه قراقرم نامزد شد، اما تأیید این پیشنهاد توسط کمیته میراث جهانی به تعویق افتاد.[۶۸] مناطق شرق و غرب منطقه سیاچین قبلاً به‌عنوان پارک‌های ملی اعلام شده‌اند.[۶۹]

آزمایشگاه‌های ملی سندیا کنفرانس‌هایی برگزار کردند که در آن کارشناسان نظامی و محیط‌زیست‌شناسان از هند و پاکستان و سایر کشورها دعوت شدند تا مقالات مشترک ارائه دهند. کنت ل. بیرینگر، پژوهشگر در مرکز نظارت همکاری آزمایشگاه‌های سندیا، پیشنهاد کرد که یک مرکز علمی در سیاچین به صورت یک مرکز تحقیقاتی در ارتفاعات بالا راه‌اندازی شود که در آن دانشمندان و پژوهشگران از هر دو کشور می‌توانند فعالیت‌های تحقیقاتی در زمینه‌های گلاسیولوژی، زمین‌شناسی، علوم جوّی و سایر زمینه‌های مرتبط انجام دهند.[۶۶][۷۰][۷۱]

در فرهنگ عامه

[ویرایش]

یخچال سیاچین در فیلم هالیوودی ماموریت: غیرممکن – فال‌اوت که در سال ۲۰۱۸ اکران شد و با بازی تام کروز و هنری کاویل ساخته شد، مورد توجه قرار گرفت. در اوج فیلم، مأمور فراری واکر (کاویل) بمب‌های هسته‌ای را در پایگاه یخچال سیاچین کار می‌گذارد. با این حال، این صحنه در واقع در پریکستولن، نروژ فیلمبرداری شد زیرا دولت هند به سازندگان فیلم اجازه فیلمبرداری در کشمیر را نداد.[۷۲]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Dinesh Kumar (13 April 2014). "30 Years of the World's Coldest War". Chandigarh, India: The Tribune. Retrieved 18 April 2014.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Lyon, Peter (2008). Conflict Between India and Pakistan: An Encyclopedia. ABC-CLIO, 2009. ISBN 978-1-57607-712-2.
  3. ↑ Paul, Amit K. (13 July 2023). "The first GSI survey of the Siachen". The Hindu.
  4. ↑ "Kumar's line vs Hodgson's line: The 'Lakshman rekha' that started an India-Pakistan fight". 31 December 2021.
  5. ↑ "How India got Hodgson's Line erased and won the race to Siachen". 15 October 2022.
  6. ↑ "The 'cartographic nightmare' of the Kashmir region, explained". National Geographic Society. Archived from the original on 18 February 2021.
  7. ↑ Wirsing, Robert (1998). War Or Peace on the Line of Control?: The India-Pakistan Dispute Over Kashmir Turns Fifty. IBRU, 1998. ISBN 978-1-897643-31-0.
  8. ↑ Dettman, Paul (2001). India Changes Course: Golden Jubilee to Millennium. Greenwood Publishing Group, 2001. ISBN 978-0-275-97308-7.
  9. ↑ "The Tribune, Chandigarh, India - Opinions". The Tribune.
  10. ↑ "Siachen height provides military depth India can't afford to lose | India News". The Times of India. 12 February 2016.
  11. ↑ "Story of Saltoro – From Ababeel to Meghdoot". mid-day. 26 April 2012.
  12. ↑ Rodriguez, Alex (8 April 2012). "Avalanche buries Pakistan base; 117 soldiers feared dead". Los Angeles Times. Retrieved 14 April 2012.
  13. ↑ Pubby, Manu (18 September 2015). "Bleeding in Siachen: Pakistan losing 30 soldiers a year on highest battlefield". The Economic Times.
  14. ↑ "Rescue operations at Gayari Sector after Pakistan avalanche, Photo Gallery". NDTV.com.
  15. ↑ "33 Indian soldiers killed in Siachen since 2012: govt". Business Standard. Press Trust of India. 31 July 2015.
  16. ↑ Dinakar Peri (11 December 2015). "In Siachen, 869 Army men died battling the elements". The Hindu.
  17. ↑ "Won't vacate Siachen, we can't trust Pakistan, says Manohar Parrikar | India News". The Times of India. 26 February 2016.
  18. ↑ "Here's how ISRO's space technology can save lives of soldiers at Siachen". 3 April 2016.
  19. ↑ "Kashmir's Siachen glacier a frigid outpost in India-Pakistan conflict". CBC Canada. 7 April 2012. Retrieved 14 April 2012.
  20. ↑ Eur (2002). Far East and Australasia 2003. Routledge, 2002. ISBN 978-1-85743-133-9.
  21. ↑ "- News18". Archived from the original on 2014-01-17.
  22. ↑ "World's highest, biggest junkyard". The Tribune. 29 August 1998. Retrieved 8 April 2012.
  23. ↑ "The fight for Siachen". The Express Tribune. 22 April 2012.
  24. ↑ "Demilitarization of the Siachen Conflict Zone: Concepts for Implementation and Monitoring" (PDF). Archived from the original (PDF) on 17 April 2012.
  25. ↑ Noorani, A. G. (26 March 2016). "Settle Siachen". Dawn. Pakistan.
  26. ↑ "India must continue to hold on to Siachen: Bikram Singh, Army Chief General". timesofindia-economictimes. Archived from the original on 22 February 2014.
  27. ↑ Mohamed Nazeer (24 November 2012). "Army should stay put in Siachen, says General Bikram Singh". The Hindu.
  28. ↑ Shukla, Ajai (28 August 2012). "846 Indian soldiers have died in Siachen since 1984". Business Standard.
  29. ↑ "The Tribune, Chandigarh, India – Opinions". The Tribune.
  30. ↑ Wirsing, Robert (13 December 1991). Pakistan's security under Zia, 1977–1988: the policy imperatives of a peripheral Asian state. Palgrave Macmillan, 1991. ISBN 978-0-312-06067-1.
  31. ↑ Child, Greg (1998). Thin air: encounters in the Himalayas. The Mountaineers Books, 1998. ISBN 978-0-89886-588-2.
  32. ↑ "The Himalayas War at the Top of the World". Time. 31 July 1989. Archived from the original on 12 March 2007.
  33. ↑ ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ W. P. S. Sidhu (June 13, 2013). "Siachen: While the battle continues to rage, no settlement is in sight". India Today.
  34. ↑ Praveen Dass. "Bullish on Siachen". The Crest Edition. Archived from the original on 22 February 2014.
  35. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام auto وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  36. ↑ Raj Chengappa (October 31, 1987). "Siachen glacier: Indian troops repulse major Pakistani offensive". India Today.
  37. ↑ P. ANIMA (7 February 2014). "Riding on". The Hindu.
  38. ↑ "Army opposes Pakistan's demand for troop withdrawal from Siachen Glacier – Indian Express". The Indian Express.
  39. ↑ "UN Map showing CFL as per Karachi Agreement – UN document number S/1430/Add.2" (PDF). Dag Digital Library. Retrieved 30 May 2015.
  40. ↑ "Why India cannot afford to give up Siachen". Rediff. 13 April 2012.
  41. ↑ "Siachen Glacier Dispute – GKToday".
  42. ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ H.C. Sadangi (31 March 2007). India's Relations with Her Neighbours. Isha Books. p. 219. ISBN 978-8182054387. Retrieved 26 April 2012.
  43. ↑ Rashid Faruqee (November 1999). Strategic Reforms for Agricultural Growth in Pakistan. World Bank Publications. p. 87. ISBN 978-0-8213-4336-4. Retrieved 26 April 2012.
  44. ↑ ActionAid (2010). Natural Resource Management in South Asia. Pearson Education. p. 58. ISBN 978-8131729434. Retrieved 27 April 2012.
  45. ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ K.R. Gupta (2008). Global Warming (Encyclopaedia of Environment). Atlantic Publishers & Distributors. pp. 105–112. ISBN 978-8126908813. Retrieved 25 April 2012.
  46. ↑ Y. S. Rao (3 November 2011). "Synthetic Aperture Radar Interferometry for Glacier Movement Studies". In Vijay P. Singh (ed.). Encyclopedia of Snow, Ice and Glaciers. Springer. pp. 1138–1142. ISBN 978-9048126415. Retrieved 30 April 2012.
  47. ↑ Harish Kapadia (March 1998). Meeting the Mountains (1st ed.). Indus Publishing Company. p. 275. ISBN 978-8173870859. Retrieved 30 April 2012.
  48. ↑ Daniel Moran (22 March 2011). Climate Change and National Security: A Country-Level Analysis. Georgetown University Press. p. 86. ISBN 978-1-58901-741-2. Retrieved 8 May 2012.
  49. ↑ K.S. Gulia (2 September 2007). Discovering Himalaya: Tourism of Himalaya Region. Isha Books. p. 92. ISBN 978-8182054103. Retrieved 10 May 2012.
  50. ↑ ۵۰٫۰ ۵۰٫۱ "Snow white coffins of Siachen". The News Today. 22 April 2012. Retrieved 30 April 2012.
  51. ↑ Asad Hakeem, Gurmeet Kanwal; Michael Vannoni; Gaurav Rajen (September 2007). "Demilitarization of the Siachen Conflict Zone: Concepts for Implementation and Monitoring" (PDF). Albuquerque, New Mexico: Sandia National Laboratories. p. 28. SAND2007-5670. Archived from the original (PDF) on 17 April 2012. Retrieved 30 April 2012.
  52. ↑ ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ Isa Daudpota; Arshad H. Abbasi (16 February 2007). "Exchange Siachen confrontation for peace". The Hindu. چنای، هند. Archived from the original on 20 February 2007. Retrieved 6 May 2012.
  53. ↑ Harish Kapadia (30 November 1999). Across Peaks & Passes in Ladakh, Zanskar & East Karakoram. Indus Publishing Company. pp. 189–190. ISBN 978-8173871009. Retrieved 30 April 2012.
  54. ↑ "Military activity leads to melting of Siachen glaciers". Dawn. 24 March 2007. Retrieved 25 April 2012.
  55. ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ Neal A. Kemkar (2006). "Environmental peacemaking: Ending conflict between India and Pakistan on the Siachen Glacier through the creation of a transboundary peace park" (PDF). Stanford Environmental Law Journal. Stanford, California: Stanford University School of Law. 25 (1): 67–121. ANA-074909. Retrieved 25 April 2012.
  56. ↑ Kevin Fedarko (1 February 2003). Jackson, Nicholas (ed.). "The Coldest War". Outside. Mariah Media Network. ASIN B001OTEIG8. ISSN 0278-1433. Retrieved 30 April 2012.
  57. ↑ ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ Supriya Bezbaruah (1 November 2004). "Siachen Snow Under Fire". India Today. Retrieved 6 May 2012.
  58. ↑ Mahendra Gaur (8 August 2006). Indian Affairs Annual 2006. Kalpaz Publications. p. 84. ISBN 978-8178355290. Retrieved 11 May 2012.
  59. ↑ Emmanuel Duparcq (11 April 2012). "Siachen tragedy – day 5: Bad weather dogs avalanche search efforts". The Express Tribune. Agence France-Presse. Retrieved 20 May 2012.
  60. ↑ Kamal Thakur (1 November 2014). "16 Things You Should Know About India's Soldiers Defending Siachen". Topyaps. Archived from the original on 31 October 2014. Retrieved 16 May 2014.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link)
  61. ↑ "How a tiny line on a map led to conflict in the Himalaya". National Geographic Society. Archived from the original on 18 February 2021.
  62. ↑ "Pakistan wants resolution of Siachen issue: Kayani". The Express Tribune. 18 April 2012.
  63. ↑ India opens Siachen to trekkers The Times of India 13 September 2007
  64. ↑ India hits back at Pak over Siachen issue The Times of India 17 September 2007
  65. ↑ Teresita C. Schaffer (20 December 2005). Kashmir: The Economics of Peace Building. Center for Strategic & International Studies. p. 57. ISBN 978-0-89206-480-9. Retrieved 30 April 2012.
  66. ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ Sujan Dutta (14 June 2005). "Out of the box ideas for glacier: Siachen could become bio reserve or peace park". The Telegraph. کالکاتا، هند. Archived from the original on 8 January 2014. Retrieved 20 May 2012.
  67. ↑ Harish Kapadia (1 December 2005). "Chapter 34: Siachen: A Peace Proposal". In Yogendra Bali, R. S. Somi (ed.). Incredible Himalayas. Indus Books. pp. 213–217. ISBN 978-8173871795. Retrieved 30 April 2012.
  68. ↑ Jim Thorsell; Larry Hamilton (September 2002). "Sites deferred by the Committee which may merit re-nomination" (PDF). A Global Overview of Mountain Protected Areas on the World Heritage List. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت. p. 15. Retrieved 30 April 2012.
  69. ↑ G. Tamburelli (1 January 2007). Biodiversity conservation and protected areas. Giuffrè. p. 6. ISBN 978-8814133657. Retrieved 30 April 2012.
  70. ↑ K. L. Biringer (1 March 1998). Siachen Science Center: A concept for cooperation at the top of the world (Cooperative Monitoring Center Occasional Paper No. SAND—98-0505/2, 589204). Sandia National Laboratories. doi:10.2172/589204. Retrieved 19 May 2014.
  71. ↑ Wajahat Ali (20 August 2004). "US expert at Sandia wants Siachen converted into Science Centre". Daily Times. Retrieved 20 May 2012.
  72. ↑ "Tom Cruise's mission impossible..." Hindustan Times. 27 July 2018.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ یخچال سیاچن موجود است.
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد یخچال‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.


خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «persian-alpha» وجود دارد، اما برچسب <references group="persian-alpha"/> متناظر پیدا نشد. ().

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=یخچال_سیاچن&oldid=40763070»