Świętosława Swatawa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Świętosława Swatawa

Świętosława Swatawa – obraz Jana Matejki z roku 1886
Księżna i Królowa Czech (królowa od 1085 roku)
Okres	od 1062 do 1092
Jako żona	Wratysław II
Poprzedniczka	Adelajda
Następczyni	Wirpirka von Tengling
Dane biograficzne
Dynastia	Piastowie
Data urodzenia	w latach 1046–1048
Data śmierci	1 września 1126
Miejsce spoczynku	kolegiata wyszehradzka
Ojciec	Kazimierz I Odnowiciel
Matka	Dobroniega Maria
Mąż	Wratysław II
Dzieci	Bolesław Wratysławowic Borzywoj II Władysław I Przemyślida Sobiesław I Przemyślida Judyta Przemyślidka

Świętosława Swatawa (ur. w latach 1041–1048, zapewne 1046–1048, zm. 1 września 1126) – polska księżniczka, żona Wratysława II, pierwsza królowa Czech.

Była jedyną córką Kazimierza Odnowiciela i jego żony Dobroniegi, siostrą Bolesława II Szczodrego, Władysława I Hermana, Mieszka i Ottona. Pod koniec 1062 roku została wydana za Wratysława II, księcia Czech. Małżeństwo to miało zapewnić neutralność Czech w konflikcie Polski z Niemcami. Po ślubie Świętosława przyjęła imię Swatawa (Svatava).

W 1085 roku cesarz Henryk IV nadał Wratysławowi II tytuł króla Czech (zdaniem Kosmasa z Pragi także króla Polski, lecz informacja ta jest kwestionowana przez większość badaczy). 15 czerwca 1085 lub 1086 roku w Pradze arcybiskup trewirski Engelbert koronował Wratysława II i Swatawę odpowiednio na króla i na królową Czech.

W 1092 roku owdowiała, ale nie zdecydowała się na powrót do ojczyzny. Pozostała w Czechach, prawdopodobnie korzystając tam z dóbr oprawnych. Co do ich położenia, wysuwa się hipotezy, że leżały we wschodniej części kraju (Antoni Gąsiorowski) albo, że stanowiły część dzielnicy znojemskiej (M. Gumowski). W czasie rządów pasierba, Brzetysława II, była odsunięta od tronu. W 1111 brała udział w negocjacjach między swoim synem Władysławem I a bratankiem, Bolesławem III Krzywoustym. W 1125 roku wraz z Ottonem, biskupem Bambergu, wpłynęła na umierającego Władysława I, aby mianował swoim następcą Sobiesława I. Istniała hipoteza, że biła własną monetę w Czechach, ale nie ma ona wystarczających podstaw. Świętosława Swatawa zmarła 1 września 1126 roku. Została pochowana w kolegiacie wyszehradzkiej.

Świętosława Swatawa była jednokrotnie zamężna. Z mężem – Wratysławem II miała pięcioro dzieci. Do nich należeli:

• Bolesław (ur. po 1062, zm. 1091), królewicz czeski, książę ołomuniecki,
• Borzywoj II (ur. ok. 1064, zm. 2 lutego 1124), książę Czech,
• Władysław I (ur. ?, zm. 12 kwietnia 1125), książę Czech,
• Sobiesław I (ur. w okr. 1086–1087, zm. 14 lutego 1140), książę Czech,
• Judyta Przemyślidka (ur. ?, zm. 9 grudnia 1108), królewna czeska, żona Wiprechta z Grójca.

• Kosmas, Kronika Czechów, Warszawa 1968.

• Balzer O., Genealogia Piastów, Kraków 1895, s. 107–108.
• Gąsiorowski A., Świętosława-Svatava, [w:] Słownik starożytności słowiańskich, T. 5, 1975, s. 589.
• Grudziński T., Bolesław Szczodry, cz. 1, Toruń 1953, s. 67–68.
• Gumowski M., Swatawa, królowa czeska, [w:] Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne, T. 17, 1935, s. 44–50.
• Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław 1992.