French
DeutschMarian Gumowski – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 30 września 1881 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1 października 1974 |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: numizmatyka, sfragistyka | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | 1909 |
| Habilitacja | 1913 |
| Profesura | 1946 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | Uniwersytet Jagielloński, |
Marian Gumowski (ur. 30 września 1881 w Krościenku nad Dunajcem, zm. 1 października 1974 w Toruniu) – polski numizmatyk i sfragistyk, historyk, w latach 1919–1932 dyrektor Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu, od 1955 profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Franciszka (znanego, długoletniego lekarza w Krościenku nad Dunajcem i Szczawnicy) i Józefiny ze Stehrów[1]; bratem Jana – malarza i grafika. Uczęszczał do C. K. Gimnazjum w Jaśle i w Tarnowie, maturę zdał w Gimnazjum św. Anny w Krakowie w 1899 roku. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim (jego wykładowcami byli m.in. Franciszek Piekosiński i Stanisław Krzyżanowski), a także w Monachium i we Włoszech.
W 1909 roku uzyskał stopień doktora pod opieką Stanisława Krzyżanowskiego. Tematem jego rozprawy doktorskiej była Grzywna i moneta piastowska. W 1913 roku uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim habilitację z numizmatyki, na podstawie rozprawy Moneta złota w Polsce średniowiecznej, rozszerzoną na historię starożytną.
W latach 1899–1916 pracował przy zbiorach numizmatycznych Andrzeja Potockiego. Członek Komitetu Obywatelskiego Polskiego Skarbu Wojskowego w sierpniu 1914 roku[2]. W latach 1903–1919 kierował Muzeum Czapskich w Krakowie. W okresie 1919–1932 był dyrektorem Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu. Pracował na Uniwersytecie Jagiellońskim (1909–1919) i Uniwersytecie Poznańskim (1920–1930).
W okresie 1908–1919 był redaktorem czasopisma „Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne”.
W okresie przedwojennym był członkiem m.in.:
- Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk
- Państwowej Rady Sztuki (od 1922 r.)
- Komisji Rewindykacyjnej do odbioru dzieł sztuki z Rosji (1924–1925).
Po II wojnie światowej został zatrudniony na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1946 roku otrzymał tytuł profesora. W 1960 roku przeszedł na emeryturę.
Był autorem około 400 publikacji z dziedziny heraldyki, numizmatyki, sfragistyki, historii i sztuki. Kolekcjonował także ekslibrisy, których zgromadził około 4000. Cały jego zbiór ekslibrisów zaginął w 1939 roku.
Zmarł w 1974 roku w Toruniu, pochowany został na Cmentarzu św. Jerzego w Toruniu.
Główne publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Medale Jagiellonów (1906)
- Moneta złota w Polsce średniowiecznej (1912)
- Medale Stefana Batorego (1913)
- Podręcznik numizmatyki polskiej (Kraków, 1914)
- Pieczęcie królów polskich (Kraków, 1919)
- Monety polskie (1924, 1925)
- Medale Zygmunta III (1924)
- Pieczęcie i herby miast wielkopolskich (Poznań, 1932)
- Herby miast litewskich (1935)
- Herby miast województwa warszawskiego (1936-1937)
- Herby i pieczęcie miejscowości województwa śląskiego z 438 rycinam (Katowice, 1939)
- Mennica Bydgoska (Gdańsk, 1950)
- Najstarsze pieczęcie miast polskich XIII-XIV w. (Toruń, 1960)
- Herby miast polskich (Warszawa, Arkady, 1960)
- Sfragistyka (współautor, Warszawa, 1960)
- Wspomnienia numizmatyka (Kraków, 1965)
- Handbuch der polnischen Siegelkunde (Graz, 1966).
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Marian Gumowski ożenił się w 1909 roku z Elizą Barańską[1], miał czworo dzieci, Jana, Antoniego, Marię oraz Irenę (1912–1991), dziennikarkę i popularyzatorkę zdrowego stylu życia[3]. Jego brat, Jan Kanty Gumowski (1883–1946) był znanym malarzem i grafikiem.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 239.
- ↑ Józef Musiałek, Rok 1914. Przyczynek do dziejów brygady Józefa Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 20.
- ↑ Wyborcza.pl [online], www.wysokieobcasy.pl [dostęp 2018-08-04].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sławomir Kalembka (red.), Pracownicy nauki i dydaktyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 1945–2004. Materiały do biografii, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2006, s. 259-260, ISBN 83-231-1988-0.
- Bronisław Krzan, Klejnot zagubiony w górach. Na 700-lecie Krościenka n/D, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1988, s. 156–157, ISBN 83-85017-41-0.