Graz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Graz

Ratusz
Herb Flaga
Państwo	Austria
Kraj związkowy	Styria
Burmistrz	Elke Kahr
Powierzchnia	127,57 km²
Wysokość	353 m n.p.m.
Populacja (1 stycznia 2023) • liczba ludności • gęstość	298 479[1] 2340 os./km²
Nr kierunkowy	0316
Kod pocztowy	801x, 802x, 803x, 804x, 805x
Tablice rejestracyjne	G
Położenie na mapie Styrii Graz
Położenie na mapie Austrii Graz
47°04′N 15°26′E/47,066667 15,433333
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Historyczne centrum Grazu i Zamek Eggenberg^[2][a]

Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Austria
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	II, IV
Numer ref.	931
Region[b]	Europa i Ameryka Północna
Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1999 na 23. sesji
Dokonane zmiany	2010
↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Graz (słoweń. Gradec) – miasto statutarne w południowo-wschodniej Austrii, stolica kraju związkowego Styria oraz siedziba powiatu Graz-Umgebung (do którego jednak nie należy). Liczy 298 479 mieszkańców (1 stycznia 2023).

Miasto leży nad rzeką Murą, u podnóża Alp Styryjskich. Po Wiedniu drugie co do wielkości i znaczenia miasto Austrii. Graz jest znaczącym ośrodkiem przemysłowym, kulturalnym i turystycznym. W mieście znajdują się cztery uniwersytety i dwie inne szkoły wyższe, do których uczęszcza razem ponad 45 tys. studentów. W roku 2003 był kulturalną stolicą Europy. Znajduje się tu także polski konsulat honorowy.

Nazwa miasta wywodzi się od słowa gradec – słoweńskiego wyrazu oznaczającego mały zamek. Jest to związane z tym, że miasto Graz powstało na terenie wcześniejszej słowiańskiej osady o takiej właśnie nazwie.

 Zobacz też: Kalendarium historii Grazu.

Pierwsze wzmianki o Grazu pochodzą z roku 881, kiedy w dokumencie wymienia się go jako warownię władców Styrii. Potwierdzeniem statusu było przyznanie praw miejskich w roku 1281 przez Rudolfa I Habsburga. Od pierwszej połowy XV wieku aż do XVII wieku Graz był siedzibą styryjskiej gałęzi dynastii Habsburgów. Pod ich patronatem w XV i XVI wieku miasto dobrze się rozwijało, wtedy to na górze Schlossberg wzniesiono twierdzę dla obrony przed Turkami. W roku 1586 w Grazu powstał pierwszy uniwersytet. W 1809 roku twierdzę bez powodzenia oblegały wojska napoleońskie.

W dniach 29–30 kwietnia 2008 r. na zamku w Grazu spotkało się ośmiu prezydentów państw Unii Europejskiej (w tym Polski – Lech Kaczyński).

W roku 1999 grodzieckie Stare Miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Najważniejsze zabytki to:

• późnogotycka katedra świętego Idziego (Hl. Ägydius) z okresu 1438–1462, przy katedrze barokowe mauzoleum Ferdynanda II
• ruiny zamku Schlossberg z dwiema zachowanymi wieżami, spośród których charakterystyczna wieża zegarowa jest symbolem miasta
• gotyckie i barokowe kościoły m.in. katolicki Najświętszej Krwi (Hl. Blut), Matki Bożej Nieustającej Pomocy (Mariahilfkirche)
• renesansowy budynek starostwa Landhaus
• ratusz z XIX wieku
• arsenał z XVII wieku
• kościół pielgrzymkowy Mariatrost
• muzea m.in. Universalmuseum Joanneum(inne języki) z koroną książąt Styrii oraz malarstwem europejskim

Spośród nowoczesnych budynków uwagę zwraca Kunsthaus Graz, wzniesiony w 2003 budynek galerii sztuki zlokalizowany w centrum miasta. Dwupiętrowy obiekt został zaprojektowany przez londyńskich architektów, Petera Cooka i Colina Fourniera. Według różnych interpretacji budynek wykonany z żelbetu i paneli pleksiglasowych, przypomina serce wyjęte z ciała lub krowie wymię.

Uczelnie:

• Karl-Franzens-Universität
• Technische Universität Graz(inne języki)
• Medizinische Universität Graz(inne języki)
• Universität für Musik und darstellende Kunst Graz(inne języki)
• FH Joanneum(inne języki)
• Campus 02 Fachhochschule der Wirtschaft(inne języki)
• Pädagogische Hochschule Steiermark(inne języki)
• Kirchliche Pädagogische Hochschule Graz
• Johann-Joseph-Fux-Konservatorium Graz(inne języki)

 Osobny artykuł: Tramwaje w Grazu.

W mieście znajduje się dworzec główny Graz Hauptbahnhof oraz stacje Graz Ostbahnhof, Graz Puntigam, Graz Don Bosco(inne języki), Graz Köflacherbahnhof(inne języki), Graz Liebenau/Murpark(inne języki), Graz Wetzelsdorf(inne języki), oraz Graz Webling(inne języki).

Stolica Styrii miłośnikom sportu znana jest z takich klubów jak Sturm Graz czy EC Graz 99ers, które w tym mieście mają swoją siedzibę.

Miejscowości partnerskie:

• Coventry, Wielka Brytania
• Darmstadt, Niemcy
• Dubrownik, Chorwacja
• Groningen, Holandia
• Lublana, Słowenia
• Maribor, Słowenia
• Montclair, Stany Zjednoczone
• Pecz, Węgry
• Petersburg, Rosja
• Pula, Chorwacja
• Timișoara, Rumunia
• Triest, Włochy
• Trondheim, Norwegia
• Lublin, Polska

• oficjalna strona internetowa miasta (niem.)