Ödön von Horváth – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ödön von Horváth
Edmund Josef von Horváth
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1901
Fiume

Data i miejsce śmierci

1 czerwca 1938
Paryż

Narodowość

niemiecka

Dziedzina sztuki

literatura
dramat

podpis

Ödön (właśc. Edmund Josef) von Horváth (ur. 9 grudnia 1901 w Fiume, zm. 1 czerwca 1938 w Paryżu) – austriacki dramatopisarz i prozaik.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Horváth urodził się jako nieślubne dziecko węgierskiego dyplomaty Edmunda Horvátha i Marii Hermine Prehnal. Otrzymał imię po ojcu, ale zawsze nazywano go Ödön.

Od 1908 uczęszczał w Budapeszcie do szkoły podstawowej, a potem do „Rákóczianum”, gdzie nauczano w języku węgierskim. W 1909 jego ojciec otrzymał tytuł szlachecki i został przeniesiony do Monachium, nie wziął ze sobą syna. Później Horváth uczył się w Wiedniu. W Monachium uczęszczał na wykłady z germanistyki i filozofii. W 1920 opublikował swoje pierwsze utwory. Od 1923 mieszkał głównie w Berlinie, Salzburgu i Murnau w Górnej Bawarii.

Nie należał do żadnej partii politycznej, ale sympatyzował z lewicą. W 1933 po tym, jak SA przeszukała jego mieszkanie w Murnau, zdecydował się opuścić Niemcy i przeniósł się do Wiednia. W 1938, roku anszlusu Austrii, wyemigrował do Paryża. Zginął uderzony gałęzią w czasie burzy 1 czerwca 1938.

W swoich utworach podejmował tematy społeczno-polityczne, krytykował postawy drobnomieszczańskie, w późnych powieściach poruszał temat źródeł faszyzmu. Od lat 70. XX w. jego twórczość przeżywa w Niemczech renesans. W Polsce Horváth pozostaje natomiast wciąż mało znany zarówno jako pisarz, jak i dramaturg. W 1979 ukazał się wybór jego prozy pt. Epoka ryb.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Sztuki teatralne

[edytuj | edytuj kod]
  • Das Buch der Tänze 1920
  • Mord in der Mohrengasse 1923
  • Zur schönen Aussicht 1926
  • Die Bergbahn 1926, pierwotnie Revolte auf Côte 3018
  • Sladek der schwarze Reichswehrmann 1929, pierwotnie Sladek oder Die schwarze Armee
  • Rund um den Kongreß 1929
  • Italienische Nacht 1930
  • Opowieści Lasku Wiedeńskiego (Geschichten aus dem Wienerwald) 1931
  • Wiara, nadzieja, miłość (Glaube, Liebe, Hoffnung) 1932
  • Kasimir und Karoline 1932
  • Nieznajoma z Sekwany (Die Unbekannte aus der Seine) 1933
  • Hin und her 1934
  • Don Juan kommt aus dem Krieg 1936
  • Figaro läßt sich scheiden 1936
  • Pompeji. Komödie eines Erdbebens 1937
  • Ein Dorf ohne Männer 1937
  • Himmelwärts 1937
  • Der jüngste Tag 1937

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Ödön von Horváth: Dramaty zebrane. Tom I, pod red. Macieja Ganczara, Warszawa: ADiT 2012.
  • Ödön von Horváth: Dramaty zebrane. Tom II, pod red. Macieja Ganczara, Warszawa: ADiT 2012.

Wybrane inscenizacje w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Powieści

[edytuj | edytuj kod]
  • Der ewige Spießer 1930
  • Jugend ohne Gott 1937
  • Ein Kind unserer Zeit 1938

Pozostała proza

[edytuj | edytuj kod]
  • Sportmärchen 1924 – 1926
  • Interview 1932
  • Gebrauchsanweisung 1932

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]