Święty Szczepan – Wikipedia, wolna encyklopedia

Święty
Szczepan
Στέφανος
	apostoł; diakon; męczennik
	; Wizerunek św. Szczepana; obraz pędzla Giotto di Bondone, datowany między 1320-1325.
Data i miejsce śmierci	26 grudnia? 34 ; Jerozolima
Czczony przez	Kościół katolicki,; Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	26 grudnia 9 i 17 stycznia, 15 sierpnia; i 28 września
Atrybuty	kamienie na księdze lub w rękach, gałązka palmowa, bogata dalmatyka
Patron	archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy, tkaczy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Święty Szczepan, Stefan (gr. Στέφανος, stephanos – korona, wieniec, cs. Стефан Первомученик) – święty katolicki oraz apostoł^[2] Kościoła prawosławnego, zwany pierwszym męczennikiem (gr. Πρωτομάρτυρας). Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.

Życie

Szczepan, jak większość pierwszych chrześcijan, z pochodzenia był Żydem. Był zwierzchnikiem^{[potrzebny przypis]} grupy nazywanej hellenistami. Szczepan, odcinając chrystianizm od kultu jerozolimskiego, stworzył warunki do jego rozpowszechnienia. Pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego)^{[potrzebny przypis]}. Zginął ok. 34 roku^[1], ukamienowany przez miejscową społeczność żydowską w Jerozolimie.

Występuje w Dziejach Apostolskich jako pierwszy z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa, obok Prochora, Filipa, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja prozelity (Dz 6, 2-5 BT)

Szczepan pełen łaski i mocy działał cuda i znaki wielkie wśród ludu (Dz 6,8)^[3].

Został osądzony^{[potrzebny przypis]} przez Sanhedryn i ukamienowany:

Wyrzucili go poza miasto i kamienowali, a świadkowie złożyli swe szaty u stóp młodzieńca, zwanego Szawłem. Tak kamienowali Szczepana, który modlił się: «Panie Jezu, przyjmij ducha mego!» A gdy osunął się na kolana, zawołał głośno: «Panie, nie poczytaj im tego grzechu!» Po tych słowach skonał. (Dz 7, 58-60)^[4].

Kult

Zobacz też kategorię: Świątynie pod wezwaniem św. Szczepana.

Ikonografia

W ikonografii przedstawiany jest w dalmatyce.

Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako młodzieniec bez zarostu, z długimi lub krótkimi włosami, ubrany w szaty diakońskie (w okresie najwcześniejszym) białe, a od średniowiecza bardziej kolorowe i bogato zdobione. W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub rzadziej krzyż. Jako postać pojedyncza występuje rzadko. Najczęściej przedstawianą sceną jest kamienowanie świętego.

Atrybutami świętego są: kamienie na księdze Ewangelii lub w rękach, gałązka palmowa.

Dzień obchodów

W katolickim kalendarzu liturgicznym jego święto obchodzone jest 26 grudnia (dzień po Bożym Narodzeniu).

Cerkiew prawosławna wspomina apostoła-męczennika czterokrotnie:

27 grudnia/9 stycznia^[5], tj. 9 stycznia według kalendarza gregoriańskiego,
2/15 sierpnia, tj. 15 sierpnia (rocznica przeniesienia relikwii w 428),
15/28 września, tj. 28 września (rocznica otwarcia relikwii w 415),
4/17 stycznia, tj. 17 stycznia (Sobór siedemdziesięciu apostołów).

Patronat

81 miejscowości w Polsce wywodzi swoją nazwę od imienia świętego Szczepana. Wśród nich jest wieś Szczepanów, w której urodził się święty Stanisław BM^[6].

Jest patronem archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.

Zobacz też

Uwagi

↑ Liturgia katolicka.
↑ Prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego.

Przypisy

↑ ^a ^b MariaM. Jaczynowska MariaM., DanutaD. Musiał DanutaD., MarekM. Stępień MarekM., Historia starożytna, Warszawa 1999, s. 568 .
↑ Kategorie i tytuły świętych prawosławnych.
↑ Dz 6,8 w przekładach Biblii.
↑ Dz 7,58-60 w przekładach Biblii.
↑ Podwójne datowanie.
↑ Odpust ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa. [dostęp 2009-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-20)]. (pol.).

Bibliografia

Święty Szczepan, diakon pierwszy męczennik. 2008-12-04. [dostęp 2009-06-19]. (pol.). – materiały na brewiarz.katolik.pl [ostatnia aktualizacja: 06.12.2009]
ap. Stefan, pierwszy męczennik i archidiakon na cerkiew.pl (opr. Jarosław Charkiewicz)

[2] Liturgia katolicka.

[3] Prawosławna liturgia według kalendarza gregoriańskiego.

[Jaczynowska-1] MariaM. Jaczynowska MariaM., DanutaD. Musiał DanutaD., MarekM. Stępień MarekM., Historia starożytna, Warszawa 1999, s. 568 .

[4] Kategorie i tytuły świętych prawosławnych.

[5] Dz 6,8 w przekładach Biblii.

[6] Dz 7,58-60 w przekładach Biblii.

[7] Podwójne datowanie.

[8] Odpust ku czci św. Stanisława ze Szczepanowa. [dostęp 2009-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-20)]. (pol.).

[1]

[a]

[b]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]