Acetonitryl – Wikipedia, wolna encyklopedia

Acetonitryl
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
PIN	acetonitryl
inne	etanonitryl
	Inne nazwy i oznaczenia
	cyjanometan, cyjanek metylu, ACN, AC
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C2H3N
Inne wzory	CH; 3CN, CH; 3−C≡N, MeCN
Masa molowa	41,05 g/mol
Wygląd	przezroczysta, bezbarwna ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	75-05-8; 71635-16-0 (znakowany 3; H); 7183-56-4 (znakowany 14; C)
PubChem	6342
SMILES
	CC#N
InChI
	InChI=1S/C2H3N/c1-2-3/h1H3
	InChIKey
	WEVYAHXRMPXWCK-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	0,7857 g/cm³ (20 °C); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	681 g/kg (−3 °C); 464 g/kg (−10 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	mieszalny z etanolem, acetonem, eterem dietylowym, benzenem, CCl; 4
Temperatura topnienia	−44 °C
Temperatura wrzenia	81,6 °C
Punkt krytyczny	272,32 °C; 4,88 MPa; 0,237 g/cm³
logP	−0,34
Współczynnik załamania	1,3442 (589 nm, 30 °C)
Lepkość	0,369 mPa·s
Napięcie powierzchniowe	28,66 mN/m (25 °C); 25,51 mN/m (50 °C)
Budowa
Moment dipolowy	3,92519 D
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2024-05-10]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI z uzupełnieniem na podstawie karty charakterystyki
Zwroty H	H225, H302, H312, H319, H332
Zwroty P	P210, P280, P301+P312, P303+P361+P353, P304+P340+P311, P305+P351+P338
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	3 2 0
Temperatura zapłonu	6 °C
Temperatura samozapłonu	524 °C
Granice wybuchowości	3,0–16,0%
Numer RTECS	AL7700000
Dawka śmiertelna	LD50 2460 mg/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Podobne związki	akrylonitryl, propanonitryl, benzonitryl, kwas octowy, acetamid, aminoacetonitryl, propyn, cyjanamid
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Acetonitryl, cyjanometan, CH
3C≡N – organiczny związek chemiczny, najprostszy nitryl (nitryl kwasu octowego). Acetonitryl jest łatwopalny, ma eterowy zapach, bez ograniczeń miesza się z wodą. Jest mało reaktywny dlatego jest popularnie stosowany jako rozpuszczalnik m.in. w chromatografii (LC, HPLC), elektrochemii, syntezie organicznej i nieorganicznej. Acetonitryl jest szkodliwy dla zdrowia. Jest stosowany do otrzymywania poliacetonitrylu.

Przypisy

↑ ^a ^b Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013, wyd. 1, Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 902, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).
↑ ^a ^b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Haynes 2014 ↓, s. 3-6.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 5-196.
↑ ^a ^b Haynes 2014 ↓, s. 5-156.
↑ ^a ^b ^c Haynes 2014 ↓, s. 6-59.
↑ ^a ^b ^c ^d Haynes 2014 ↓, s. 15-13.
↑ ^a ^b Haynes 2014 ↓, s. 6-182.
↑ Haynes 2014 ↓, s. 9-53.
↑ acetonitrile, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2024-05-10] (ang.).
↑ ^a ^b Acetonitryl (nr 271004) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2016-03-25]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Acetonitrile (nr 14261) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2016-03-25]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

Bibliografia

CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, ISBN 978-1-4822-0867-2 (ang.).

[BlueBook-1] Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013, wyd. 1, Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 902, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).

[FPX-2] Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[CITEREFHaynes2014'''3'''-6-3] Haynes 2014 ↓, s. 3-6.

[CITEREFHaynes2014'''5'''-196-4] Haynes 2014 ↓, s. 5-196.

[CITEREFHaynes2014'''5'''-156-5] Haynes 2014 ↓, s. 5-156.

[CITEREFHaynes2014'''6'''-59-6] Haynes 2014 ↓, s. 6-59.

[CITEREFHaynes2014'''15'''-13-7] Haynes 2014 ↓, s. 15-13.

[CITEREFHaynes2014'''6'''-182-8] Haynes 2014 ↓, s. 6-182.

[CITEREFHaynes2014'''9'''-53-9] Haynes 2014 ↓, s. 9-53.

[CLI-10] acetonitrile, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2024-05-10] (ang.).

[SA-11] Acetonitryl (nr 271004) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2016-03-25]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[SA-US-12] Acetonitrile (nr 14261) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2016-03-25]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[4]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]