Aleksandros Papagos – Wikipedia, wolna encyklopedia

Aleksandros Papagos
Αλέξανδρος Παπάγος
ilustracja
marszałek marszałek
Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1883
Ateny

Data i miejsce śmierci

4 października 1955
Ateny

Przebieg służby
Lata służby

1906–1951

Siły zbrojne

Armia Helleńska

Stanowiska

głównodowodzący

Główne wojny i bitwy

I wojna bałkańska,
wojna grecko-turecka,
wojna grecko-włoska,
kampania bałkańska,
wojna domowa w Grecji

Późniejsza praca

polityk, premier państwa

podpis
Aleksandros Papagos
Data i miejsce urodzenia

9 grudnia 1883
Ateny

Data i miejsce śmierci

4 października 1955
Ateny

Premier Grecji
Okres

od 19 listopada 1952
do 4 października 1955

Poprzednik

Dimitrios Kiusopulos (p.o.)

Następca

Konstandinos Karamanlis

Aleksandros Papagos (gr. Αλέξανδρος Παπάγος; ur. 9 grudnia 1883 w Atenach, zm. 4 października 1955 tamże) – grecki marszałek i polityk, premier Grecji w latach 1952–1955.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Od 1903 w armii greckiej. Uczestnik wojen bałkańskich i I wojny światowej. W latach 1935–1936 minister wojny i główny inspektor wojska, od 1936 szef Sztabu Generalnego, przeprowadził reformę armii greckiej[1]. W latach 1940–1941 naczelny dowódca w wojnie z Włochami i Niemcami. W lutym 1941 w Tatoi uczestniczył, razem z premierem Aleksandrosem Korizisem, w rozmowach z Brytyjczykami, w rezultacie których rząd grecki zgodził się na lądowanie wojsk brytyjskich na terytorium Grecji[2].

W trakcie okupacji należał do sygnatariuszy wezwania greckich wojskowych do uczestnictwa w ruchu oporu. Aresztowany, od sierpnia 1943 więzień Dachau. Uwolniony 5 maja 1945, długo wzbraniał się przed uczestnictwem w wojnie domowej[3]. Piastował godność Wielkiego Szambelana Dworu, a dopiero 19 stycznia 1949 objął stanowisko naczelnego dowódcy sił zbrojnych. Jako żołnierz o wysokim autorytecie, podniósł morale armii[4] i nominalnie, nie jako dowódca polowy, kierował dalszymi operacjami przeciwko komunistycznej partyzantce DSE. Po zwycięstwie, 17 października 1949 awansowano go, po raz pierwszy w historii Grecji, do stopnia marszałka. W 1951 zakończył służbę w wojsku, podejmując karierę polityczną.

W 1951 założył nową partię, Grecki Alarm („Ελληνικός Συναγερμός”), przedstawiającą program konserwatywny. Nowe ugrupowanie przejęło dawny elektorat Partii Ludowej i w wyborach parlamentarnych w 1951 uzyskało 114 mandatów. Papagos odmówił jednak wejścia do rządu[5]. Po zmianie ordynacji wyborczej jego partia uzyskała 239 mandatów na 300, mimo zdobycia mniej niż połowy głosów. 23 listopada 1952 Papagos został premierem Grecji[6].

W polityce geostrategicznej uznał przewodnią rolę USA w całym tzw. wolnym świecie oraz zatwierdził lokalizację w Grecji amerykańskich baz wojskowych. Nie zdołał uchronić Greków z Turcji przed prześladowaniami – we wrześniu 1955 nastąpiły pogrom, katastrofa ekonomiczna i wygnanie Greków z Konstantynopola (Stambuł) oraz podobne wydarzenia w wielu innych ośrodkach Turcji – ani nie zdołał zaproponować stabilnej formy dla tworzącego się właśnie, w sferze projektu, dwunarodowego państwa cypryjskiego. Nawiązał bardzo dobre stosunki z wrogą, do niedawna, Jugosławią. Osiągnął umiarkowany sukces ekonomiczny, denominując o 50%, a następnie stabilizując i doprowadzając do wymienialności grecką walutę narodową – drachmę. Ustawodawczo wspierał odbudowę zniszczonej wojną greckiej prowincji. Popadł w konflikt z ministrem ds. gospodarki, zakończony dymisją ministra.

Zmarł 4 października 1955, po krótkiej chorobie, jeszcze jako premier. Król Paweł I Grecki wyznaczył wtedy Konstandinosa Karamanlisa, jako premiera – następcę[6].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Bonarek i in. 2005 ↓, s. 574.
  2. Bonarek i in. 2005 ↓, s. 576.
  3. C.M. Woodhouse, w swej książce The Struggle for Greece 1941-1944 podaje informację, że warunki stawiane przez Papagosa, w zamian za powrót do służby i objęcie naczelnego dowództwa, długo wydawały się kolejnym greckim rządom zbyt trudne do przyjęcia.
  4. Bonarek i in. 2005 ↓, s. 601.
  5. Bonarek i in. 2005 ↓, s. 604.
  6. a b Bonarek i in. 2005 ↓, s. 605

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • J. Bonarek, T. Czekalski, S. Sprawski, S. Turlej: Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005, s. 605. ISBN 83-08-03819-0.