Marszałek – Wikipedia, wolna encyklopedia

Urzędy współczesne

Marszałek Sejmu (III Rzeczpospolita) – poseł, najwyższy przedstawiciel Sejmu Rzeczypospolitej, stojący na straży jego praw i godności.
Marszałek Senatu (III Rzeczpospolita) – senator, najwyższy przedstawiciel Senatu Rzeczypospolitej, stojący na straży jego praw i godności.
Marszałek województwa – przewodniczący kolegialnego zarządu województwa, organu wykonawczego samorządu województwa.
Lord marszałek – ósmy urząd w hierarchii wielkich urzędników państwowych w Wielkiej Brytanii.
Marszałek senior – najstarszy poseł lub senator przewodniczący pierwszemu posiedzeniu izby polskiego parlamentu.

Urzędy historyczne

marszałek dworu – historyczny urząd, którego zadaniem było zarządzanie dworem monarchy; także oficjalista na dworze szlacheckim: zarządca, przełożony służby domowej (majordomus).
marszałek hospodarski – historyczny urząd w Wielkim Księstwie Litewskim.
marszałek konfederacki – historyczny urząd, sprawował władzę wykonawczą wraz z królem i Senatem.
marszałek nadworny koronny – historyczny urząd centralny w Polsce w okresie średniowiecza i w I Rzeczypospolitej.
marszałek nadworny litewski – historyczny urząd centralny na Litwie w okresie średniowiecza i w I Rzeczypospolitej.
marszałek prymasa – historyczny urząd kościelny w Polsce, nieformalnie również państwowy.
Marszałek sejmu (I Rzeczpospolita) – historyczny urząd przewodniczącego obrad Izby Poselskiej Sejmu I Rzeczypospolitej.
marszałek szlachty – historyczna instytucja samorządu szlacheckiego w Imperium Rosyjskim (wprowadzona w 1785 r.), sięgająca czasów I Rzeczypospolitej, podzielona na marszałków gubernialnych i powiatowych.
marszałek trybunału – przewodniczący organów sądowych: Trybunału Głównego Koronnego, Trybunału Głównego Litewskiego, Trybunału Skarbowego Koronnego, Trybunału Skarbowego Litewskiego.
marszałek wielki koronny – historyczny urząd senatorski w Polsce w okresie średniowiecza i w I Rzeczypospolitej.
marszałek wielki litewski – historyczny urząd senatorski na Litwie w okresie średniowiecza i w I Rzeczypospolitej.
marszałek ziemski – historyczny urząd ziemski na Litwie w okresie średniowiecza i w I Rzeczypospolitej.

Stopnie wojskowe

marszałek – w wielu krajach najwyższy stopień, nadawany dowódcom za wybitne osiągnięcia wojenne:
- marszałek polny – najwyższy stopień wojskowy w wielu wojskach lądowych świata;
- Marszałek Związku Radzieckiego – drugi najwyższy po generalissimusie najwyższy stopień wojskowy Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich;
- Marszałek Federacji Rosyjskiej – najwyższy stopień wojskowy Federacji Rosyjskiej;
- Marszałek Mongolskiej Republiki Ludowej – najwyższy stopień wojskowy Mongolskiej Republiki Ludowej;
- Mareşal – najwyższy stopień wojskowy Republiki Tureckiej;
- Mareșal – najwyższy stopień wojskowy Królestwa Rumunii i Rumunii;
- Marszałek Polski – najwyższy stopień wojskowy Rzeczypospolitej Polski;
- Yuánshuài – drugi najwyższy po dàyuánshuài lub tèjí shàngjiàng (w zależności od armii) najwyższy stopień wojskowy w państwach chińskich;
- Marszałek Niemieckiej Republiki Demokratycznej – nienadawany najwyższy stopień wojskowy Niemieckiej Republiki Demokratycznej;
- Marszałek Francji – najwyższy stopień wojskowy różnych form państwa francuskiego;
- Starszy generał – najwyższy stopień wojskowy w Siłach Zbrojnych Mjanmy;
- Marszałek Włoch – drugi najwyższy po Pierwszym Marszałku Imperium najwyższy stopień wojskowy Królestwa Włoch;
- Vojvoda – najwyższy stopień wojskowy Królestwa Serbii i Królestwa Jugosławii;
- Generalfeldmarschall – drugi najwyższy po Reichsmarschallu stopień wojskowy w państwach niemieckich występujący również w okresie III Rzeszy w następujących, równoważnych wariantach paramilitarnych:
  - Reichsführer-SS – wariant w Schutzstaffel;
  - Stabschef – wariant w Sturmabteilung;
  - Chef der Deutschen Polizei – wariant w Ordnungspolizei;
  - Korpsführer – wariant w NSFK i NSKK;
  - Reichsarbeitsführer – wariant w Reichsarbeitsdienst;
  - Reichsjugendführer – wariant w Hitlerjugend;
  - Reichsleiter – wariant w będącej partią polityczną, lecz również zorganizowaną w sposób zmilitaryzowany NSDAP.

Inne

Marszałek (szczyt) – szczyt w Gorcach.
Marszałek – list poetycki autorstwa Jana Kochanowskiego
Marszałek – spektakl telewizyjny Teatru Telewizji z 2017, którego autorem jest Wojciech Tomczyk.
Wydawnictwo Adam Marszałek – oficyna wydawnicza z siedzibą w Toruniu

Osoby

Halina Filek-Marszałek (ur. 1939) – polska reżyserka i scenarzystka filmów animowanych.
Barbara Marszałek (ur. 1946) – polska aktorka teatralna i filmowa.
Bartłomiej Marszałek (ur. 1983) – polski motorowodniak, zawodnik klubu Polonia Warszawa.
Bernard Marszałek (1975–2007) – polski motorowodniak, zawodnik klubu KS Polonia Warszawa.
Jan Marszałek (ur. 1942) – polski pisarz i poeta, działacz polityczny.
Joanna Marszałek-Kawa (XX–XXI w.) – polska prawniczka, politolożka
Jolanta Marszałek (XX–XXI w.) – polska fizjoterapeutka, naukowczyni.
Krystyna Marszałek-Młyńczyk (1930–2007) – polska dziennikarka prasowa, tłumaczka i redaktorka, działaczka społeczna.
Lechosław Marszałek (1922–1991) – polski reżyser i scenarzysta filmów animowanych. Twórca psa Reksia.
Leon Marszałek (1912–1996) – polski prawnik, działacz spółdzielczości, wydawca, podporucznik, harcmistrz, ostatni naczelnik Szarych Szeregów.
Rafał Marszałek (ur. 1940) – polski krytyk filmowy, historyk filmu, nowelista, scenarzysta filmów dokumentalnych, szachista.
Waldemar Marszałek (1942–2024) – polski zawodnik sportów motorowodnych, samorządowiec, były radny m. st. Warszawy.
Waldemar Marszałek (ur. 1960) – polski malarz, wykładowca

Zobacz też

marshal – określone siły policyjne, federalne lub lokalne w USA
Pierwszy Marszałek – polski pociąg pancerny