Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej – Wikipedia, wolna encyklopedia

Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Godło Rzeczypospolitej Polskiej
Obecny Marszałek Sejmu
Szymon Hołownia
Stanowisko
Państwo	Polska
Data utworzenia	31 października 1548
Pierwszy Marszałek Sejmu	Jan Sierakowski
Obecny Marszałek Sejmu	Szymon Hołownia
Obecny od	13 listopada 2023
Siedziba	Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Strona internetowa

Polska Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Polski System prawny Konstytucja Ustrój polityczny Władza ustawodawcza Sejm RP Posłowie X kadencji Marszałek Sejmu: Szymon Hołownia Senat RP Senatorowie XI kadencji Marszałek Senatu: Małgorzata Kidawa-Błońska Władza wykonawcza Prezydent: Andrzej Duda Prezes Rady Ministrów: Donald Tusk Rada Ministrów: Trzeci rząd Donalda Tuska Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Sąd Najwyższy Pierwszy Prezes: Małgorzata Manowska Naczelny Sąd Administracyjny prezes: Jacek Chlebny Trybunał Konstytucyjny prezes: Bogdan Święczkowski Trybunał Stanu Małgorzata Manowska Krajowa Rada Sądownictwa przewodnicząca: Dagmara Pawełczyk-Woicka Kontrola państwowa Najwyższa Izba Kontroli Marian Banaś Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek Rzecznik Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Maciej Świrski Finanse Narodowy Bank Polski Adam Glapiński Rada Polityki Pieniężnej Samorząd terytorialny Samorząd gminny Samorząd powiatowy Samorząd województwa Podział administracyjny Polski Partie polityczne Kluby parlamentarne tworzą lub współtworzą: Prawo i Sprawiedliwość Suwerenna Polska Koalicja Obywatelska Platforma Obywatelska Nowoczesna Inicjatywa Polska Zieloni RS Agrounia Tak Lewica Nowa Lewica Lewica Razem Polska Partia Socjalistyczna Unia Pracy Polska 2050 Polskie Stronnictwo Ludowe Centrum dla Polski Unia Europejskich Demokratów Konfederacja Wolność i Niepodległość Nowa Nadzieja Ruch Narodowy Konfederacja Korony Polskiej Koło poselskie tworzy: Kukiz’15 Komitety ogólnopolskie, które nie przekroczyły progu w wyborach do Sejmu w 2023 roku: Bezpartyjni Samorządowcy Polska Jest Jedna Wybory Wybory parlamentarne: 2023 Wybory prezydenckie: 2020 Wybory do PE: 2024 Wybory samorządowe: 2024 Referenda: 2023 Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych minister: Radosław Sikorski Ambasadorowie Polski Placówki dyplomatyczne Komitet ds. Europejskich Parlamentarne Komisje Spraw Zagranicznych Sejmowa Senacka Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

Marszałek Sejmu – w Polsce poseł, będący najwyższym przedstawicielem izby niższej (Sejmu) polskiego parlamentu, stoi na straży praw i godności Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i kieruje jego pracami.

Wybierany jest spośród posłów na pierwszym posiedzeniu Sejmu. Po złożeniu przez posłów ślubowania marszałek senior przeprowadza wybór marszałka Sejmu. Kandydaturę zgłosić może grupa 15 posłów, a wyboru dokonuje się większością bezwzględną w głosowaniu imiennym. Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości, wówczas przeprowadza się kolejną turę głosowania, skreślając z listy kandydatów tego, który otrzymał najmniejszą liczbę głosów. Po wyborze marszałka dokonuje się wyboru jego zastępców – wicemarszałków.

W przypadku śmierci albo rezygnacji z funkcji marszałka Sejmu jego obowiązki wynikające z regulaminu Sejmu sprawuje najstarszy wiekiem wicemarszałek Sejmu aż do chwili wyboru nowego marszałka.

• reprezentuje Sejm,
• zwołuje posiedzenia Sejmu,
• przewodniczy obradom Sejmu, Zgromadzenia Narodowego, a także wszystkim wspólnym posiedzeniom Sejmu i Senatu,
• czuwa nad tokiem i terminowością prac Sejmu i jego organów,
• kieruje pracami Prezydium Sejmu i przewodniczy jego obradom,
• zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy jego obradom,
• nadaje bieg inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym, wnioskom organów państwa i petycjom skierowanym do Sejmu po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu,
• załatwia sprawy z zakresu stosunków Sejmu z parlamentami innych krajów,
• sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na całym obszarze należącym do Sejmu oraz wydaje stosowne zarządzenia porządkowe, w tym o użyciu w razie konieczności Straży Marszałkowskiej,
• nadaje, w drodze zarządzenia, statut Kancelarii Sejmu,
• ustala projekt budżetu Kancelarii Sejmu,
• wyznacza termin wyborów prezydenckich,
• zastępuje Prezydenta RP do czasu objęcia urzędu przez Prezydenta w przypadku:
  • nieobjęcia urzędu przez nowo wybranego Prezydenta spowodowanego odmową złożenia przysięgi lub stwierdzeniem nieważności wyboru,
  • czasowej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu (na podstawie zawiadomienia głowy państwa lub decyzji Trybunału Konstytucyjnego),
  • postawienia Prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu,
  • wygaśnięcia mandatu prezydenckiego przed upływem kadencji – spowodowanego:
    • śmiercią Prezydenta,
    • zrzeczeniem się przez Prezydenta urzędu,
    • złożeniem Prezydenta z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu,
    • uznaniem przez 2/3 ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia.

Marszałek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje obowiązki Prezydenta Rzeczypospolitej (w razie braku możliwości podjęcia przez niego obowiązków przechodzą one na ręce Marszałka Senatu),

• wraz z Marszałkiem Senatu wyraża opinię dotyczącą skrócenia kadencji parlamentu przez Prezydenta,
• posiada prawo wnioskowania do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności aktu normatywnego oraz o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego,
• opiniuje ustawę, którą Prezydent RP ma zamiar podpisać, z pominięciem przepisów uznanych przez Trybunał Konstytucyjny za sprzeczne z Konstytucją,
• przy nadawaniu biegu inicjatywom ustawodawczym ma prawo dokonania ich wstępnej kontroli pod względem zgodności z prawem,
• decyduje o obniżeniu diety bądź uposażenia posła,
• ma wyłączne prawo wnioskowania o odwołanie Rzecznika Praw Obywatelskich (w przypadku jego rezygnacji, w pozostałych przypadkach prawo to służy też grupie przynajmniej 35 posłów),
• wysuwa kandydaturę na Prezesa Najwyższej Izby Kontroli,
• w porozumieniu z odpowiednimi organami władzy powołuje:
  • szefa Kancelarii Sejmu i jego zastępców,
  • wiceprezesów i członków kolegium Najwyższej Izby Kontroli,
  • Głównego Inspektora Pracy i jego zastępcę,
  • Radę Ochrony Pracy,
• ogłasza teksty jednolite ustaw.

Marszałek Sejmu może zostać odwołany na wniosek złożony przez co najmniej 46 posłów, w którym zostanie imiennie wskazany kandydat na jego następcę. Głosowanie odbywa się bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów i jest przeprowadzane w jednym głosowaniu. Jeżeli zostanie złożony więcej niż jeden wniosek o odwołanie, są one rozpatrywane łącznie, jednak poddanie ich pod głosowanie następuje oddzielnie według kolejności złożenia. W przypadku przyjęcia jednego z wniosków, pozostałe nie podlegają głosowaniu. Rozpatrzenie wniosku i poddanie go pod głosowanie następuje na najbliższym posiedzeniu Sejmu przypadającym po upływie 7 dni od dnia jego złożenia, nie później jednak niż w terminie 45 dni od dnia złożenia wniosku^[1].

Marszałek:

• Szymon Hołownia (Polska 2050) – od 13 listopada 2023

Wicemarszałkowie:

• Dorota Niedziela (Koalicja Obywatelska) – od 13 listopada 2023
• Monika Wielichowska (Koalicja Obywatelska) – od 13 listopada 2023
• Piotr Zgorzelski (Polskie Stronnictwo Ludowe) – od 13 listopada 2023
• Włodzimierz Czarzasty (Nowa Lewica) – od 13 listopada 2023
• Krzysztof Bosak (Konfederacja) – od 13 listopada 2023

 Osobny artykuł: Laska marszałkowska (Polska).

• 
  Głownia laski marszałka Sejmu RP
• 
  Głownia laski Wojciecha Trąmpczyńskiego, marszałka Sejmu Ustawodawczego 1919–1922. Wykonana przez Firmę Braci Łopieńskich według projektu Józefa Smolińskiego (1921)
• 
  Głownia laski marszałka Sejmu używana w latach 1989–1993. Projektowali Wacław Wojciechowski i Tadeusz Łopieński, 1971

• lista marszałków Sejmu
• Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
• Marszałek sejmu (I Rzeczpospolita)
• Marszałek Sejmu Krajowego Galicji
• Precedencja w Polsce