Ambasada RP w Moskwie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Federacji Rosyjskiej z siedzibą w Moskwie[1]
Посольство Республики Польша в Москве
Ilustracja
Budynek Ambasady Polskiej w Moskwie
Państwo

 Rosja

Data utworzenia

[1918], 1921, 1944

Ambasador

Krzysztof Krajewski

Adres
ul. Klimaszkina 4
123557 Moskwa
*****
123557 Москва
ул. Климашкина, 4
*****
stacje metro:
* Barrikadnaja (Баррикадная), 780 m od ambasady
* Krasnopriesnienskaja (Краснопресненская), 820 m
* Biełorusskaja oraz Biełorusskaja (Белорусская), 940 m
Położenie na mapie Moskwy
Mapa konturowa Moskwy, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Federacji Rosyjskiej z siedzibą w Moskwie”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Federacji Rosyjskiej z siedzibą w Moskwie”
Ziemia55°46′03,03″N 37°34′39,12″E/55,767508 37,577533
Strona internetowa
Konsulat Generalny Polski w Sankt-Petersburgu
Konsulat Generalny Polski w Irkucku
Była siedziba Poselstwa Polski w Moskwie przy ówczesnej ul. Worowskogo w Moskwie (1921–1934)
Była siedziba Ambasady Polski w Moskwie przy ówczesnej ul. Adama Mickiewicza (1934–1939, 1941, 1945–lata 70.)
Była siedziba Ambasady Polski w pałacyku z 1900 dr E.G. Erna przy ul. Czapajewskiej w Kujbyszewie (1941–1943)
Była siedziba przedstawicielstwa konsularnego w Baku, w domu braci Rylskich przy ul. Policyjnej 11 (1917–1920)
Była siedziba konsulatu w Odessie przy pl. Jekaterininskim (1919)

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Federacji Rosyjskiej z siedzibą w Moskwie (ros. Посольство Республики Польша в Москве) – polska misja dyplomatyczna w stolicy Rosji.

Podział organizacyjny

[edytuj | edytuj kod]
  • Wydział Polityczny (ros. Политический отдел)
  • Wydział Ekonomiczny (ros. Экономический отдел)
  • Wydział Promocji Handlu i Inwestycji (ros. Отдел содействия торговле и инвестициям), Bolszoj Tiszynskij pier. 1 (Большой Тишинский пер.)
  • Wydział Promocji Handlu i Inwestycji (ros. Отдел содействия торговле и инвестициям), Sankt Petersburg, ul. Żukowskiego 63, pok. 427 (ул. Жуковского д. 63 каб. 427)
  • Wydział Konsularny (ros. Консульский отдел), Balszoj Tiszinskij per. 1 (Большой Тишинский пер.)
  • Ataszat Obrony (ros. Бюро Атташе по вопросам обороны)
  • Oficer łącznikowy Policji
  • Instytut Polski w Moskwie (ros. Польский культурный центр), Bolszoj Tiszynskij pier. 1 (Большой Тишинский пер.)
  • Instytut Polski w Sankt Petersburgu (ros. Польский институт в Санкт-Петербурге), Petersburg, 5 Sowietskaja ul. 12 (ул. 5-я Советская)
  • Stałe Przedstawicielstwo Polskiej Akademii Nauk (ros. Постоянное Представителство Польской Академии Наук), Bolszoj Tiszynskij pier. 1 (Большой Тишинский пер.)
  • Szkolny Punkt Konsultacyjny przy Ambasadzie RP w Moskwie (ros. Школа при Посольстве Польши), Bolszoj Tiszynskij pier. 1 (Большой Тишинский пер.)

Siedziba

[edytuj | edytuj kod]

Lata 1917–1921

[edytuj | edytuj kod]

Początkowo na terenach byłego Cesarstwa Rosyjskiego funkcjonowała sieć placówek reprezentujących państwo polskie o różnym statusie formalnym. Utworzono Przedstawicielstwo Rady Regencyjnej w Moskwie przy Kriwonikolskim piereułku 8 (Кривоникольский переулок) (1918-1919) wraz z ekspozyturami m.in. w Petersburgu w pałacu A. Jurewicza/Oboleńskich z 1870 (arch. D. Sokołow) przy ul. Siergiejewskiej 45 (Сергиевская ул.), obecnie ul. Czajkowskiego (Чайковского ул.), w Kijowie, Permie, Smoleńsku i Woroneżu. 23 listopada 1918 przedstawicielstwo zostało okupowane przez reprezentantów polskiej lewicy (głównie członków SDKPiL), w kwietniu 1919 zlikwidowane, zaś obrona interesów obywateli polskich oddana misji duńskiej[2]. Oficjalny charakter miały też konsulaty:

  • w Charkowie,
  • Odessie w domu Gagarina z 1891 (arch. N. Czekunow) przy pl. Jekaterininskim 7 (Екатерининская пл.) (1919–1920), następnie przy ul. Czarnomorskiej 2 (Черноморская ул.) (1920)[3], wraz z agencjami konsularnymi
  • Berdiańsku (agencja konsularna) (1918–1924)[5],
  • Groznym (agencja konsularna/konsulat) (1918–1920)[5],
  • Krzemieńczuku (agencja konsularna) (1919–1920)[6],
  • Połtawie (wicekonsulat) (1919–1922)[5],
  • Sewastopolu (konsulat) przy ul. Jekaterińskiej 8 (ул. Екатерининская), obecnie ul. Lenina (ул. Ленина) (1918–1920)[7],
  • we Władywostoku przy ul. Puszkińskiej 6 (Пушкинская ул.) (1921), ul. Puszkińskiej 33 (1921–1923), w hotelu Czeluskin, obecnie Versal, przy ul. Swietłańskiej (ул. Светланская) 10 (1941) (1920–1924),
  • Noworosyjsku przy ul. Komercyjnej (ул. Коммерческая), ob. ul. Proletarskiej (ул. Пролетарская) (konsulat honorowy 1917–1921) wraz z agencjami konsularnymi

samodzielnymi agencjami

„Placówkami o charakterze konsularnym” lub „quasi-konsulatami” były też przedstawicielstwa:

Większość z nich powstała z potrzeby chwili, oddolnie, spontanicznie i przestała istnieć, spełniwszy doraźny cel, gdy sytuacja zaczęła się normalizować[10][11].

Lata 1921–1939

[edytuj | edytuj kod]

Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską a RFSRR ustanowiono na mocy zawartego w 1921 Traktatu Ryskiego. Pierwsza siedziba poselstwa (od 1921) mieściła się w pałacu zbud. w 1893 dla kupca A.I. Nosenkowa przy ul. Worowskogo 21 (ул. Воровского), obecnie ul. Powarskaja (Поварская ул.) (1934), konsulat przy ul. III Mieszczanskiej 32/34 (3-я Мещанская), obecnie ul. Szczepkina (ул. Щепкина) (1923[5]–1939), biuro attaché wojskowego w budynku Towarzystwa Politechnicznego (Политехническое общество) z 1906, zajmowanym przez Mieszaną Komisję ds Repatriacji (Смешанная Комиссия по репатриации) przy Małym Charitoniewskim pier. 6 (Малый Харитоньевский пер.), nieopodal poczty głównej. W 1925 attachat wojskowy przeniesiono na Nowo-Pieskowskij per. (Новопесковский пер.).

W tym okresie polskie placówki konsularne mieściły się też w:

  • Leningradzie – konsulat 1926–1939,
  • Mińsku – konsulat generalny 1924–1939,
  • Tyflisie przy ul. Korganowskiej 24 (1932–1936) – agencja konsularna 1919, konsulat 1929, konsulat generalny 1926–1937,
  • Charkowie – agencja konsularna 1918, poselstwo 1921–1924, konsulat generalny 1924–1934, konsulat 1934–1937,
  • Kijowie – konsulat 1919, konsulat 1926–1934, konsulat generalny 1934–1939,
  • Odessie – konsulat 1920[12][13],
  • Władywostoku przy ul. Puszkińskiej 6 (ул. Пушкинская) (1921), ul. Puszkińskiej 33 (1921–1923); konsulat 1920–1924[5].

Po podniesieniu rangi przedstawicielstwa do szczebla ambasady, w 1934 jej siedzibę przeniesiono do pałacu zbudowanego w 1910 dla kupca Gawriiła Tarasowa przy ul. Spiridinowka 30 (Спиридоновка ул.). W 1918–1921 mieścił się tutaj Komisariat Spraw Zagranicznych (Kомиссариат по иностранным делам), 1921–1923 Amerykańska Organizacja Pomocy (American Relief Administration– АРА), do 1934 Sąd Najwyższy ZSRR (Верховный суд СССР). W dniu 17 września 1939 władze ZSRR cofnęły akredytację personelowi ambasady, który 9 października opuścił Moskwę. Następnie w jej murach ulokowano niemiecką misję wojskową.

Lata 1941–1943

[edytuj | edytuj kod]

Po zawarciu układu Sikorski-Majski reaktywowano działalność ambasady, umieszczając ją w dotychczasowej moskiewskiej siedzibie przy ul. Spiridinowka 30, konsulatu przy ul. III Mieszczanskiej 32/34[5]. Po ewakuacji rządu i korpusu dyplomatycznego w 1941 do Kujbyszewa ambasada mieściła się w pałacyku z 1900 (proj. A.A. Szczerbaczewa) dr Ericha Gustowicza Erna przy ul. Czapajewskiej 165 (Чапаевская ул.). Według niektórych źródeł, w latach dwudziestych mieścił się tutaj jeden z oddziałów Czeka/GPU guberni samarskiej[14]. Z okazji zbliżającej się wizyty gen. Władysława Sikorskiego ambasadzie przydzielono dodatkowy budynek. Ambasada utrzymywała sieć delegatur w stolicach poszczególnych republik i obwodów – 10 we wrześniu 1941, 20 w styczniu 1942:

Tylko 9 z delegatów miało status dyplomatyczny. Ich przedstawicielami w terenie była też sieć kilkuset tzw. „mężów zaufania” – 387 w grudniu 1942. Latem tegoż roku władze radzieckie podjęły decyzję o likwidacji delegatur (około 200 osób personelu) i ich aresztowaniu. Decyzję o zamknięciu samej ambasady strona radziecka podjęła 25 kwietnia 1943, zaś personel opuścił Kujbyszew w dniu 5 maja tegoż roku. Obecnie w budynku b. ambasady mieści się przychodnia Samarskiego Obwodowego Szpitala Klinicznego nr 2 (Самарская областная клиническая больница № 2)[15][16][17].

W okresie lat 1943–1944 interesy RP na terenie ZSRR reprezentowało w ograniczonym zakresie Poselstwo Australii[18].

Okres od 1944 r.

[edytuj | edytuj kod]

W styczniu 1944 Sekretariat Komitetu Centralnego WKP (b) utworzył tajne Centralne Biuro Komunistów Polski przy Komitecie Centralnym WKP (b), mające z założenia pełnić rolę nadrzędnego organu kierującego całokształtem spraw polskich w ZSRR, które po zawarciu porozumienia o wzajemnych stosunkach, działało od sierpnia 1944 jako przedstawicielstwo PKWN/PPR w Moskwie. W 1945 zostało podniesione do rangi ambasady. Po raz trzeci umieszczono ją w pałacu przy ul. Spiridinowka 30, zmieniając jedynie jego adres – ul. Adama Mickiewicza (ул. Адама Мицкевича), obecnie Bolszoj Patriarszyj per. (Большой Патриарший пер.). Od 1979 gospodarzem budynku jest Instytut Afryki (институт Африки). Według innych źródeł przedstawicielstwo PPR funkcjonowało do 1948[19].

W latach 70. XX wieku zrealizowano projekt z 1969 Jana Bogusławskiego, wraz z Waldemarem Hincem i Wojciechem Kowalczykiem, nowej siedziby polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego przy ul. Klimaszkina.

W okresie PRL w Moskwie działało

  • Biuro Pełnomocnika Rządu PRL do Spraw Repatriacji Polaków z ZSRR w Moskwie (1955–1960)[20]

oraz przedstawicielstwa

W 1997 otwarto Konsulat Generalny w Irkucku.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 17 sierpnia 2021 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Zagranicznych lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2021 r. poz. 809).
  2. ↑ Władysław Bułhak: Aleksander Lednicki i Przedstawicielstwo Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego w Rosji Radzieckiej, Przegląd Historyczny, r. 1990, t. 81, nr 3-4, [w:] [1].
  3. ↑ Wykaz Konsulatów Rzeczypospolitej Polskiej: stan na 1 stycznia 1920 r., MSZ Warszawa.
  4. ↑ Томаш Чесельскій: Консульство Польщі в Одесі 1918–1920 рр. та його архів, Міжнародні зв'язки України: наукові пошуки і знахідки, 2017, Вип. 26.
  5. ↑ a b c d e f g h i j Paweł Ceranka, Krzysztof Szczepanik (opr.): Urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945 : informator archiwalny, Ministerstwo Spraw Zagranicznych/Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych Warszawa 2020.
  6. ↑ Stanisław Srokowski: Z dzikich pól: wspomnienia z zimy 1919/20 na południu Rosji, Dziennik Poznański 1925, s. 6.
  7. ↑ Малиновская Е.С.: К вопросу об иностранных консульствах в Таврической Губернии во второй половине XIX – начале ХХ веков, Причерноморье. История, политика, культура. Выпуск XII (V). Серия Б. 2013.
  8. ↑ С. А. Кропачев, А. Ю. Чирг: Вопросы отечественной истории и культуры: монография, ООО ДиректМедиа Moskwa/Berlin, 2021, 200 s., ISBN 5-4499-2542-5, 9785449925428.
  9. ↑ Głos Śląski z 11 października 1919.
  10. ↑ Wojciech Skóra: Działalność polskiej służby konsularnej na terenach Rosji, Ukrainy i ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym (1918–1939), [w:] [2].
  11. ↑ Rosyjskie zasoby archiwalne [3].
  12. ↑ Tadeusz Radzik: Położenie Polaków na Ukrainie w okresie międzywojennym w ocenach polskich konsulów, [4].
  13. ↑ Wojciech Skóra: Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, s. 891.
  14. ↑ Особняк доктора Э.Г. Эрна (Больница на улице Чапаевской (бывшей Николаевской)). samara.onfoot.ru. [dostęp 2017-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-13)]. (ros.).
  15. ↑ История России. Всемирная, мировая история – Запасная столица Куйбышев. Сталинский бункер. Самара в годы Великой Отечественной войны.
  16. ↑ Мемориальная доска посвященная расположению посольства Польши (ул. Чапаевская, 165).
  17. ↑ Теплогенератор – Самара. Улица Чапаевская: дома и их история.
  18. ↑ Według innych źródeł: w latach 1942–1947 przedstawicielstwo nosiło rangę misji >, [w:] [5].
  19. ↑ Centralne Biuro Komunistów Polski w ZSRR (CBKP) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2019-02-13] (pol.).
  20. ↑ Tomasz Janik: Zagadnienia prawno-administracyjne uzyskania statusu repatrianta w warunkach polskiego systemu prawnego obowiązującego od 1944 do 1997 roku, Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa nr. 4/2011, s. 117–134.
  21. ↑ W budynku b. dworca lotniczego Centralnego Lotniska im. Frunze w Chodynce, od lat 40. sztabie Moskiewskiego Okręgu Wojskowego, po rozpadzie ZSRR Sztabie Koordynacji Współpracy Wojskowej Państw Członków WNP (Штаб по координации военного сотрудничества государств-членов СНГ), obecnie siedzibie Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (Организация Договора о Коллективной Безопасности).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Mirosław Golon: Moskwa, Kijów, Mińsk, Leningrad, Wilno…, Problem utworzenia i działalności polskich placówek konsularnych w ZSRR w latach 1944–1972, [w:] Mieczysław Wojciechowski (red.), Polska polityka wschodnia w XX wieku, Włocławek-Toruń 2004, s. 201–237
  • Beata Szubtarska, Ambasada polska w ZSRR w latach 1941–1943, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2005, s. 205, ISBN 83-7181-368-6, OCLC 69461198.
  • Wojciech Skóra, Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006, s. 953, ISBN 83-7441-410-3, ISBN 978-83-7441-410-4, OCLC 169574100.
  • Stosunki dyplomatyczne Polski. Informator. Tom I. Europa 1918-2006, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Archiwum/Wydawnictwo Askon, Warszawa 2007, s. 584, ISBN 978-83-7452-019-5.
  • Marcin Kruszyński: Ambasada w Moskwie 1921–1939, IPN, Warszawa 2010, s. 366, ISBN 978-83-7629-156-7.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ambasada_RP_w_Moskwie&oldid=74469817”